Książki/rozdziały (WN)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Węgrzy w Siedmiogrodzie w latach 1918–1938. Walka o ziemię, język i tożsamość(Wydawnictwo "Rys", 2022) Kaczmarek, KarolinaThe paper presents events that took place in Transylvania in the years 1918–1938, i.e. the process of shaping the borders, including the little-known episode of the Seklersian Uprising, and the fate of the Hungarian diaspora, which fell within the Romanian state after the Treaty of Trianon. Members of the Hungarian minority continued to experience problems related to maintaining their own culture, including the right to speak their own language. The paper describes the methods of pressure and legal solutions that were to lead to the domination of the Romanian language in the areas inhabited predominantly by the Hungarian population. These were, among others, restrictions in offices and workplaces, the principle of “numerus valachicus”, gradual limitation of education in Hungarian or causing the impoverishment of the Hungarian community, which resulted in mass emigration.Item Der nasse Fisch im Netz? Medien und Text(sorten)netze rund um Volker Kutschers historischen Kriminalroman (2006)(Iudicium, 2020) Badstübner-Kizik, Camilla; Hille, Almut; Völkel, Oliver NielsItem Czy możliwe jest implantowanie „obcej” pamięci? Refleksje z punktu widzenia dydaktyki kultury w nauczaniu języków obcych(Wydawnictwo Rys, 2017) Badstübner-Kizik, Camilla; Gortych, Dominika; Skoczylas, ŁukaszItem Kulturelles Gedächtnis und Erinnerungsorte im Kontext Deutsch als Fremdsprache(2020) Badstübner-Kizik, CamillaItem Bildende Künste im Fremdsprachenunterricht: Einführung in das Themenheft(2019) Badstübner-Kizik, Camilla; Lay, TristanItem Podmioty aktywności dyskursywnej wobec tworzenia i tłumaczenia onimów literackich. Analiza konceptualna polskiego i rosyjskiego przekładu sagi o Harrym Potterze(Wydawnictwo Rys, 2020) Rachut, Konrad; Sitarski Andrzej. PromotorW monografii autor podejmuje próbę określenia związku występującego pomiędzy działalnością dyskursywną uczestników procesu komunikacji literackiej a specyficznym statusem onimów literackich w oryginalnym tekście literackim i jego przekładach. Pierwsza teza, którą autor stawia, brzmi następująco: działalność dyskursywna człowieka ma bezpośredni związek z tworzeniem, tłumaczeniem, jak również rozumieniem onimów literackich. Poprzez drugą tezę postuluje, że onimy literackie są imionami konceptów onomastycznoliterackich przez nie generowanych, odsyłając do najistotniejszych właściwości ich denotatów w oparciu o treść dzieła literackiego. Dlatego głównym celem autora monografii jest określenie dyskursywnej specyfiki tworzenia i tłumaczenia onimów literackich, jak również strategii i technik osiągnięcia ekwiwalencji pomiędzy onimami literackimi zawartymi w anglojęzycznym tekście sagi o Harrym Potterze autorstwa J. K. Rowling i w polskim oraz rosyjskim przekładzie autorstwa, odpowiednio, Andrzeja Polkowskiego i Marii Spivak. Autor skupia się na aspekcie antropocentrycznym podejmowanego problemu, co uzasadnia tym, że onim literacki jest strukturą werbalną, a odpowiadający mu koncept – mentalną. Oznacza to, że każdy koncept onomastycznoliteracki jest uwarunkowany przez indywidualność każdego z podmiotów procesu komunikacji literackiej, czyli uzależniony od ich przestrzeni dyskursywnych.Item Diachrony and typology of non-finites in Indo-Aryan(Wydział Neofilologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2020) Stroński, Krzysztof; Tokaj, Joanna; Jaworski, RafałThe present work provides a corpus-based analysis of various non-finite forms such as converbs, adverbial participles and infinitives appearing over the course of time in early New Indo-Aryan languages. It focuses on morphosyntactic properties of non-finites giving insights into the development of their forms and functions. To give a more detailed picture of the non-finite categories, main argument marking, control properties and scope of selected operators were analysed in order to trace the process of formation of clause linkage devices. The theoretical foundation was partly based on two models, i.e. Role and Reference Grammar and Multivariate Analysis. The corpus comprises early New Indo-Aryan texts from several dialectal groups, such as Early Rajasthani, Early Awadhi, Early Braj, Early Dakkhini and Early Pahari which were tagged by means of a newly developed tool IATagger.Item Komunikacyjna teoria języka prawnego(Wydawnictwo Naukowe CONTACT, 2016) Lizisowa, Maria TeresaW komunikacyjnej teorii języka prawnego tezą jest, że system znaków języka prawnego konotuje realne istnienie prawa jako systemu norm prawnych stanowionych przez państwo i stosowanych w życiu społecznym, konotuje też moralną moc obowiązywania prawa i etyczne zasady słusznego prawa. Uwzględnia się w perspektywie badawczej ontologiczną naturę obiektywnego prawa pozytywnego (lex) i subiektywnego prawa podmiotowego (ius). Język prawny to utrwalony w tekście prawnym kod semiotyczny ustawodawcy. Jego cechami definicyjnymi są: 1) normatywność w semantyce znaków językowych przekazujących normy prawne generalne, które regulują tetyczne stosunki prawne; 2) modalność deontyczna w wyrażaniu woli ustawodawcy zawarta w strukturach języka; 3) performatywność ze względu na dokonawczą funkcję pragmatyczną w tworzeniu rzeczywistości intencjonalnej, w której normy prawne funkcjonują; 4) abstrakcyjność treści prawnych. Przyjmuje się, że język prawny istnieje ponad językami etnicznymi. Zbiór przepisów prawnych wydanych przez organy władzy państwowej wyróżnia się gatunkowo strukturą gramatyczną i właściwościami stylistycznymi. System języka prawnego składa się z subsystemów na poziomach semantycznym, syntaktycznym i morfologicznym. Tekst prawny ma moc kreowania świata norm prawnych oraz moc powodowania wzajemnego oddziaływania na siebie osób rzeczy, czynów, stanów i warunków z woli ustawodawcy.Item Aspekty duchowe chronotopu w powieściach emigracyjnych Iwana Szmielowa(Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2019) Andruszko, Czesław; Horczak, DorotaThe work includes a detailed analysis of chronotope category in Ivan Shmelyov’s emmigrant novels. There were examinated different pieces of writings with respect to form and plot, such as The Sun of the Dead (Солнце мёртвых, 1923), The Nanny from Moscow (Няня из Москвы, 1932–1933), Bogomolye (Богомолье, 1930–1931), Year of the Lord (Лето Господне, part 1.: 1927–1931, part 2. and 3.: 1934–1944), The heavenly ways (Пути господне, vol. 1.: 1935–1936, vol. 2.: 1944−1947). The work consists of five chapters and each of which is devoted to mentioned novels of Shmelyov. It also contains an introduction and a bibliography. The first chapter is titled The Formation of Spiritual Chronotope In Early Writings of Shmelyov. It gives the whole range of examples pointing out a great influence of Lev Tolstoy on Shmelyov. Ivan Shmelyov was interested in the author of War and Peace as in a human being and an artist who had created the place to a characteristic author’s pantheism. The second chapter, titled The Apocaliptic Time and the Space In Epos “The Sun of the Dead”, shows the beginning of the author’s career in emmigration in the light of a revolutionary epos, that brought to Shmelyov world-wide fame. Ivan Shmelyov used some elements of skaz and ornamental prose to create an apocalyptic picture of time. This chapter contains the author’s polemics with Boris Pilniak’s history conception. In the third chapter, The Chronotope of Exodus In The Novel ”The Nanny from Moscow”, the author turned to the historical past of Russia in order to notice the whole range of analogies with the biblical period of humankind, that had survived thanks to amazing power of the Orthodox Church. The fourth chapter, titled The Panetheism-Sacral Paradigm of Time and a Space in Work “Bogomolye” gives a comparative analysis as far as both novels had been written in a form of dilogy. They share the author’s unity of an idea. It’s essence is reflected in the beauty of human beings created by the God. The fifth chapter, The Paschal Atributes of Chronotope In the Story "The heavenly ways", shows new perspectives to examine the unfinished piece of writing. The story strongly reflects the spiritual evolution of Shmelyov, who repeated after Leibniz that human being lived on the world best ever.Item Детабуизация в словарях и переводе(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2018) Бондаренко, Катерина; Гась, СветланаItem Brudne, odrażające, niechciane w języku i literaturze(Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2018) Gaś, Swietłana; Kalecińska, Dorota; Wawrzyniak, SandraItem NaoKoło Migracji(Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2018) Bielak, AnnaNiniejsza publikacja jest rezultatem cyklu otwartych dla pozaakademickiej społeczności wykładów, które odbyły się w Domu Bretanii w roku 2017. Spotkania zastały zainicjowane i zorganizowane przez Interdyscyplinarne Koło Naukowe Doktorantów (IKD) „NaoKoło” Wydziału Neofilologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W porozumieniu z Domem Bretanii, który zagadnienie „migracji” uczynił hasłem roku 2017, grupa doktorantów różnych dziedzin podjęła się analizy palącego problemu. Stąd prezentowane teksty mają charakter interdyscyplinarny, a ich Autorki i Autorzy podejmują refleksję na temat fenomenu każdy na swój sposób, w obrębie własnej dziedziny i w zależności od narzędzi, którymi dysponował. W efekcie spotykają się jednak pod wspólnym szyldem, poszerzając pole analizy uwierającego współczesną Europę problemu migracji.Item Biografia jako pretekst. Modele współczesnych duńskich biofikcji(Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2019) Cymbrykiewicz, JoannaRozprawa zajmuje się zagadnieniem biofikcji w literaturze duńskiej na przykładzie trzech wybitnych powieści współczesnych o artystach. Biofikcje rozumiane są jako powieści, których fabuła osnuta jest wokół życia postaci historycznej, jednak zobowiązania autora wobec weryfikowalnej rzeczywistości pozatekstualnej jest znacznie mniejsze, niż w przypadku tradycyjnych biografii, np. tych naukowych. Ten rodzaj utworów przypisać należy zatem do fikcji literackiej, co pociąga za sobą określone konsekwencje. Punktem wyjścia dysertacji jest założenie, że we współczesnych duńskich biofikcjach czynnik biograficzny, tzn. pragnienie przybliżenia życia i dokonań konkretnego bohatera historycznego jest drugorzędny wobec problematyki, która stanowi rzeczywisty temat utworu. Tym samym życiorys bohatera staje się pretekstem, dzięki któremu autor wypowiada się na temat współcześnie aktualnego lub uniwersalnego zagadnienia (np. opresyjności dzieciństwa jako czynnika kształtowania tożsamości). Rozprawa podejmuje próbę ukazania pretekstowości analizowanych utworów, posłując się narzędziami zaczerpniętymi z narratologii i badań nad biofikcją, ale też sięgając po refleksje z innych nurtów badawczych.Item Litewskie nazwiska Polaków. Słownik etymologiczno-frekwencyjny(Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2019) Walkowiak, Justyna B.Słownik obejmuje ponad osiem tysięcy nazwisk pochodzenia litewskiego (w niektórych przypadkach też łotewskiego bądź pruskiego, co nie zawsze da się dziś jednoznacznie rozgraniczyć) współcześnie używanych w Polsce. Pochodzenie litewskie jest rozumiane w szerokim sensie i odnosi się także do nazwisk, które w taki czy inny sposób przeszły w swej historii przez "filtr litewski", co wpłynęło na ich obecny kształt morfologiczny i graficzny. Poczesne miejsce zajmują wśród nich nazwiska oparte na dwutematowych litewskich nazwach osobowych (np. Butrym, Talmont) oraz ich skróconych postaciach (np. Giedrojć), w tym takie, które spolszczono dodając polski przyrostek (jak Butrymowski, Świerbutowski, Giedrowicz, Narutowicz). Niemałą grupę tworzą nazwiska pochodzące od litewskich apelatywów (Bołądź, Gulbinowicz, Pobiarżyn, Rekść, Szerksznis, Szupień); mniejszą część stanowią utworzone od spolszczonych litewskich nazw miejscowych (Antokolski, Żorański), występują też zlituanizowane nazwiska o genezie nielitewskiej, głównie polskiej (Bendzelauskas, Celminskis). Niejednokrotnie trudno wyrokować, do której kategorii zakwalifikować dany onim, co może wynikać także i z niejasności co do etymologii litewskiego nazwiska, na którym oparte jest polskie; ponadto w przypadku wielu nazwisk można mówić o homonimii bądź wielomotywacyjności (a zatem poligenezie). Każda postać graficzna nazwiska traktowana jest jako odrębne hasło, któremu towarzyszy próba etymologizacji oraz informacja o jego frekwencji (w oparciu o dane PESEL z 2002 r., za słownikiem K. Rymuta z 2005 r.).Item Ausgewählte Aspekte der Infinitivkomplementierung aus sprachvergleichender Sicht. Eine minimalistische Studie(Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2019) Aptacy, JarosławIn der Studie wird der Versuch unternommen, ausgewählte Aspekte der infiniten Komplementierung aus sprachvergleichender Perspektive zu beschreiben und zu erklären, wobei im Vordergrund Kontrollerscheinungen im Deutschen und Polnischen stehen. Als theoretischer Rahmen wurde den Ausführungen das Minimalistische Programm von N. A. Chomsky zugrunde gelegt. Vor dem Hintergrund der Movement Theory of Control (z. B. Hornstein) wurde nachzuweisen versucht, dass scheinbar verschiedene syntaktische Erscheinungen, die mit der infiniten Komplementierung zusammenhängen, auf einheitliche Weise behandelt werden können. Dies betrifft sowohl die (in)kohärenten Konstruktionen im Deutschen, die auch in anderen Sprachen strukturelle Pendants besitzen, sowie Variationen im Kasusgebrauch des prädikativen Adjektivs im Polnischen. Die auf Argumentbewegung basierende Analyse erlaubt es zudem, Fälle der (anaphorischen) Standardkontrolle, der kataphorischen „Rückkontrolle“ sowie Fälle mit overter Realisierung der kontrollierten und der kontrollierenden Instanz sprachübergreifend homogen zu behandeln. In diesem Sinne versteht sich die Arbeit als ein Beitrag zur Erforschung der universellen Mechanismen der infiniten Komplementierung.Item Erinnerungsort Literatur?(ELTE Eötvös-József-Collegium, 2018) Badstübner-Kizik, CamillaDer Beitrag thematisiert das fremdsprachendidaktische Potenzial ausgewählter deutschsprachiger literarischer Texte und Autoren vor dem Hintergrund der Konzeption des kulturellen Gedächtnisses und der ‚Erinnerungsorte‘. Zu- nächst wird die zugrundeliegende Konzeption vorgestellt und anschließend ein Blick auf die vorliegenden Essay-Sammlungen zu Erinnerungsorten aus dem deutschsprachigen Raum unter der Perspektive der darin thematisierten literarischen Texte und Autor/innen geworfen (François/Schulze 2003, Brix/Bruckmüller/Stekl 2004/2005, Kreis 2010, Sabrow 2010). Dieses vorliegende Angebot wird aus der Perspektive der Fremdsprachendidaktik kritisch interpretiert und durch weitere Beispiele ergänzt. Zum einen liegen einige der so angesprochenen Texte und Autoren als multimedial, mehrsprachig und z.T. grenzüberschreitend präsente Phänomene vor, zum anderen sind viele der in ihnen aufgegriffenen Themen universal und sprachenübergreifend relevant – sie lassen damit Anschlussmöglichkeiten in anderen sprachlichen und kulturellen Konstellationen zu. Vor allem aber ist es ihre Stellung im Erinnerungshaushalt größerer gesellschaftlicher Gruppen, die literarische Texte und ihre Autoren zu einer festen Größe eines kulturreflexiven Fremdsprachenunterrichts macht. Eine wichtige Rolle spielen dabei kindliche und schulische Sozialisation (z.B. literarischer ‚Kanon‘), aber auch die multimediale Präsenz vieler literarischer Texte (z.B. Literaturverfilmungen). Literatur, verstanden als ‚Erinnerungsort‘, bietet konkrete Lernanlässe in authentischen multimodalen Medienverbünden sowie Einblicke in die diskursive Aushandlung von Bedeutungsstrukturen. Neben konkreten fremdsprachlichen Fertigkeiten (z.B. Lesen, Hör-/Hör-Sehverstehen, Übersetzen) erlaubt sie die Förderung von Sprach-, Medien- und Kulturaufmerksamkeit sowie die perspektivische Entwicklung einer fremdsprachlichen diskursiven Kompetenz. In diesem Sinne stellt sie ein wichtiges Reservoir für eine zeitgemäße integrative Sprach- und Kulturdidaktik dar. Der Beitrag versteht sich als eine Stimme in der laufenden Diskussion zur Rolle von Literatur in der Fremdsprachendidaktik (vgl. z.B. Stichwort Literarizität) und stützt sich auf frühere Texte der Autorin.Item „Erben des Feuers“. Krieg, Nationalsozialismus und Identitätsfrage in den Nachkriegsromanen der österreichischen ,jungen Generation‘.(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008) Piontek, SławomirYoung Austrian writers who made a debut falling a few years after World War II found themselves in a rather complex situation: on the one hand, there were the war reminiscences extensively articulated and debated in contemporary literature; on the other hand, important themes concerning the future Austrian state and society began to emerge. This dissertation presents narrative works of the "young generation", published after 1945, which not only attempted to come to terms with war-time experiences but also to provide a frame of reference for understanding of the individual, as well as society's, participation in National Socialism and the implications. This work centers also on ways of presenting - in literature - the moment of transition from a war to a post-war identity. It concentrates, thus, on literary diagnoses and hypotheses regarding the new postwar Austrian identities formulated on the basis of Nazi and war experiences. The study sets the "young postwar generation's" literary narratives against the background of public, political and historical discourses thematizing the postwar Austrian identity in the Austria of the 1950s and 1960s.Item Facetten der literarischen Übersetzung(Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2018) Sommerfeld, BeateItem Etyczny aspekt dyglosji w języku Grecji i Cypru(Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego, 2010) Gortych, Karolina; Mróz, Anna; Niewiadomski, Adam; Pawelec, MonikaItem Nowe kino rosyjskie wobec tradycji literackiej i filmowej(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej, 2017) Waligórska-Olejniczak, Beata; Przybysz, Anna; Królikiewicz, Natalia; Kaźmierczak, Natalia; Bogusz-Tessmar, PaulinaThe monograph entitled New Russian Cinema in View of Literary and Film Tradition consists of 6 basic parts: introduction and 5 chapters, which are devoted to the interpretation of five different films made by acclaimed contemporary directors. Chapter 1 is the attempt of reading the original film Doctor Ragin (2004), made by Kirill Serebrennikov on the basis of Anton Chekhov’s story Chamber no. 6. The aforementioned artist is considered one of the most famous and talented Russian directors, who work both in the domain of theatre and cinematography. In Doctor Ragin he managed to show the illusory side of the difference between a hospital room and the world outside. The main problem of the analyzed work is the history of madness of the whole country, in which there are no clear borders between madhouses and the everyday life of the society which claims to be sane. Chamber no. 6 is shown in the film as the safety option, a kind of “island”, asylum, where a man can protect himself against total madness. The film can be read as the diagnosis of the world which is insane, showing the roots of mental problems, which can be found both in the past and in the present. Chapter 2 tries to answer the question to what extent the problems in Fyodor Dostoyevsky’s novel are still understandable and up-to-date for the contemporary reader. To do so we focus on Menahem Golan’s Crime and Punishment adaptation. Translating the dramatic structure of the novel to the language of film, the director is fixing his attention on the central thought in the novel – hope – which can be associated with the spiritual and moral rebirth of man in the context of cultural and social reevaluation. This realignment ousts the bond with the source of the life-giving power (God) and supersedes the love for the Other from the universal awareness. Through distinctly extended sign-symbolic layer of the film, which sends the spectator beyond visual contexts, the director is trying to fulfil basic aims of the film: giving information, teaching and edifying.