Elektroniczne referendum w Szwajcarii. Wybrane kierunki zmian helweckiej demokracji bezpośredniej

Abstract

Celem książki jest analiza doświadczeń Konfederacji Szwajcarskiej w zakresie wykorzystania technologii teleinformatycznych w procesach podejmowania decyzji na różnych poziomach podziału administracyjnego państwa. Jednym z najważniejszych pytań badawczych, jakie pojawia się w tym kontekście jest pytanie: czy i na ile systemy głosowania elektronicznego w Szwajcarii wpływają na kształt funkcjonującej współcześnie demokracji bezpośredniej?, oraz czy i w jakim stopniu obserwuje się wpływ e-głosowania na szwajcarski elektorat? Odpowiedzi na postawione pytania są o tyle istotne, iż coraz więcej państw rozważa wprowadzenie różnych form e-voting (np. głosowania przez Internet) i wzbogacenie dotychczasowych procedur o nową formę uczestnictwa w wyborach, a analiza doświadczeń Szwajcarii może okazać się w tym kontekście cennym wkładem nie tylko na etapie dyskusji nad tym zagadnieniem, ale także w fazie implementacji tych nowych rozwiązań do już obowiązujących procedur wyborczych. Zakres rzeczowy niniejszej książki wyznacza jej tytuł. Przedmiotem analizy jest szwajcarska demokracja bezpośrednia, a precyzyjniej jedna z jej instytucji – referendum. Tematem rozważań są zmiany, jakie dotykają bezpośrednią formę sprawowania władzy w wyniku zastosowań nowych technologii w procedurach wyborczych. Analiza praktyki wykorzystania e-voting w ramach trzech różnych systemów e-głosowania w zróżnicowanej pod wieloma względami Konfederacji Szwajcarskiej, wskazuje na duże walory heurystyczne takiego podejścia. Główną tezą badawczą postawioną w kontekście analizowanej problematyki jest twierdzenie, że szwajcarska demokracja bezpośrednia ulega istotnym przeobrażeniom w wyniku zastosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w procedurach podejmowania decyzji przez zbiorowego suwerena. O ile w większości państw zmiany będące rezultatem wykorzystania ICT w wielu dziedzinach życia społecznego są określane jako rewolucyjne , to w przypadku demokracji w Konfederacji Szwajcarskiej (i zastosowania w tym państwie e-głosowania w bezpośrednich procedurach rządzenia) wydaje się, że mamy do czynienia zaplanowaną w czasie, dokonywaną krok po kroku ewolucją: zarówno jeśli chodzi o zmiany w samych formach głosowania, jak i w zmianach zachodzących w samym elektoracie.