W prześwicie i pod światło. Dramaturgia wyobraźni Bolesława Leśmiana
Loading...
Date
2023
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
In the clear and under the light. The dramaturgy of Bolesław Leśmian's imagination
Abstract
Praca poświęcona jest performatywnym kategoriom estetycznym, takim jak prześwit, światłocień, echo i pogłos w twórczości Bolesława Leśmiana. Płaszczyzną analiz jest wyobraźnia, ponieważ praca przedstawia wskazane kategorie jako sposoby myślenia o świecie oraz figury/narzędzia filozofii poznania charakteryzujące światopogląd Leśmiana. Pierwsza część rozprawy prezentuje spojrzenie na dorobek Leśmiana w świetle badań dramaturgicznych. Poświęcona jest widzeniu Leśmiana jako dramaturga – dramat bowiem posiada w tej twórczości szczególne znaczenie. Drugi rozdział poddaje pod refleksję prześwit gatunków literackich. Kolejny fragment przedstawia interpretację dramaturgiczną wizualno-fonicznych przeobrażeń Leśmianowskiej twórczości. Ważnym komponentem tych rozważań jest również dramaturgia badań przedstawiająca, jak kształtowały się odczytania omawianego dorobku. W drugiej części przedstawione zostają wybrane zagadnienia filozoficzno-literackie. Fragment otwiera analiza prześwitu wywodzącego się z prac Martina Heideggera poświęconych liryce Friedricha Hölderlina. Następny rozdział omawia figurę światłocienia obecną również w myśli niemieckiego filozofa, lecz czerpiącą swój rodowód dodatkowo z malarstwa oraz historii sztuki. Trzeci rozdział proponuje wymianę kategorii wizualnych na foniczne, wydobywając akustyczne aspekty Leśmianowskiej twórczości z perspektywy echa i pogłosu. Trzecia część dokonuje analizy omawianych kategorii z punktu widzenia deprywacji sensorycznej oraz somatoestetyki. Wychodząc od zdolności generowania przez umysł obrazów mentalnych bez udziału doświadczenia, pyta o to, jak literatura wytwarza obrazy i dźwięki poza językiem. Następnie rozważany jest somatyczny aspekt istnienia zjawisk estetycznych w poezji autora "Dziewczyny".
The work is devoted to performative aesthetic categories such as clearance, chiaroscuro, echo and reverberation in the texts of Bolesław Leśmian. The plane of analysis is imagination, because the work presents the indicated categories as ways of thinking about the world and figures/tools of the philosophy of knowledge characterizing Leśmian's worldview. Preludium describes the author of "Łąka" as a poet of image and sound, pointing to the anti-binary model of this work, which constantly interweaves and transforms visual and phonic values in perception. The first part of the dissertation presents a look at Leśmian's output in the light of dramaturgical research. It is devoted to seeing Leśmian as a playwright – drama has a special meaning in this work. The second chapter reflects on the opening of literary genres. The next fragment presents a dramaturgical interpretation of the visual and phonic transformations of Leśmian's work. In the second part selected philosophical and literary issues are presented. The next chapter discusses the figure of chiaroscuro, also present in the thought of the German philosopher, but also drawing its origin from painting and art history. The third chapter proposes replacing visual categories with phonic ones, extracting the acoustic aspects of Leśmian's work from the perspective of echo and reverberation. The third part analyzes the discussed categories from the point of view of sensory deprivation and somaesthetics. Starting from the mind's ability to generate mental images without experience, he asks how literature produces images and sounds outside of language. Then, the somatic aspect of the existence of aesthetic phenomena in the poetry of the author of "The Girl" is considered.
Description
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej
Sponsor
Keywords
Bolesław Leśmian, dramaturgia, wyobraźnia, światło, filozofia, dramaturgy, imagination, light, philosophy