Genologiczne aspekty dyskursu o Holokauście

Abstract

Zagłada jako bezprecedensowy fakt historyczny oraz dramatyczne, jednostkowe doświadczenie człowieka nie tylko wymusza przeobrażenie dotychczasowych pojęć filozoficznych i etycznych, wypracowania nowych, bardziej sprawnych narzędzi dla badań historycznych, historiozoficznych i literaturoznawczych, ale także nie daje pomieścić się w dawnych formach przekazu i wyrazić językiem zakorzenionym w tradycyjnych wartościach, które nieustannie podaje w wątpliwość, obnażając ich całkowitą bezradność. Jednak mimo, że owo zakorzenienie języka w świecie starych wartości jest faktem niezaprzeczalnym i determinującym, to nadal jest to jedyny język umożliwiający podjęcie próby wyrażenia. Powstaje więc dramatyczny rozziew pomiędzy bezprecedensowym, traumatycznym doświadczeniem i językiem, który się przewartościował. Żeby móc wyrazić doświadczenie Holocaustu w postmodernistycznej rzeczywistości, tekst musi nieustannie poddawać się w wątpliwość, samounicestwiać poprzez podważanie własnej autentyczności, obnażanie niewystarczalności języka, rozbijanie totalizującego porządku narracji, ale jednocześnie musi również do owej tradycji gatunku, narracji i języka się odnosić. W ten sposób tworzy się zupełnie nowy dyskurs holocaustowy, z góry skazany na rozdarcie pomiędzy ciążeniem ku konwencjom genologicznym i przetwarzaniem ich w swoiste, bardziej pojemne anomalia narracyjne.

The Holocaust as an unprecedented historical fact and a dramatic, individual human experience, requires transformation of hitherto prevailing philosophical and ethical notions, as well as creation of new, more efficient tools for historical, historiosophical and literary studies. Moreover, it is unwilling to fit into old forms of communication, reluctant to be expressed with the language rooted in traditional values, which are unceasingly questioned and thus their complete helplessness is exposed. Although the fact that the language is ingrained in the world of old virtues is undeniable and determining, still it is the only language providing the possibility for an attempt of expression. Thus, a dramatic disparity rises between the unprecedented, traumatic experience and the outdated language.