Mechanizm kształtowania się składu petrograficznego glin morenowych ostatniego zlodowacenia na obszarze perybałtyckim - aktualne problemy interpretacyjne
Loading...
Date
2006
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
Title alternative
Abstract
Problematyka kształtowania składu głazowego glin morenowych obszaru perybałtyckiego obecna jest
w literaturze od ponad 100 lat. Obecnie jako główny czynnik kształtujący skład głazowych glin
morenowych przyjmuje się zmiany kierunków nasuwania się lądolodu lub indywidualnych strumieni
lodowych, w niewielkim stopniu uwzględniając rolę mechanizmu selektywnego włączania materiału
eratycznego w obręb lądolodu, oraz czynniki związane z czasem transportu i niszczeniem materiału.
Podstawową tezą pracy jest stwierdzenie, że każda cecha litologiczna osadu, tu skład głazowy glin
morenowych, jest kształtowana w wyniku działania glacjalnego systemu erozji, transportu i akumulacji,
a każda ze składowych systemu ma wpływ na ostateczny obraz danej cechy. Problematykę tę
przedstawiono na tle literatury glacjologicznej i paleoglacjologicznej.
Kształtowanie składu głazowego glin rozpoczyna się już na etapie tworzenia zwietrzelin skały
macierzystej na obszarze alimentacyjnym, która następnie jest inkorporowana w obręb lądolodu.
Czynnikami decydującymi o poborze tego materiału są: dostępność naturalnej zwietrzeliny in situ,
cechy litologiczne zwietrzeliny lub skały macierzystej, warunki hydrologiczno-termiczne w stopie
lądolodu, charakter podłoża. Składowa systemu związana z transportem materiału eratycznego
obejmuje: kierunki przemieszczania się mas lodowych do miejsca depozycji, czas i tempo transportu
materiału oraz niszczenie i rozpraszanie materiału w czasie transportu. Istotną rolę odgrywają
również warunki efektywnej depozycji materiału oraz redepozycji materiału odłożonego we wcześniejszych
fazach i cyklach glacjalnych.
Obecnie korelacje litostratygraficzne oraz interpretacje paleoglacjologiczne oparte wyłącznie na
składzie głazowym glin jawią się jako metody pozbawione podstaw teoretycznych. Stosowanie tej
metody zarówno do interpretacji stratygraficznych, jak i paleogeograficznych wymaga uogólnienia –
opracowania teoretycznego modelu kształtowania składu głazowego – co pozwoli również przybliżyć rzeczywisty błąd metody petrograficznej.
Description
Sponsor
Keywords
Citation
Badania Fizjograficzne, Seria A, Tom 57, 2006, s. 61-82
Seria
Seria A - Geografia Fizyczna, Tom 57;
ISBN
978-83-7063-496-4
ISSN
0067-2807