Miłość i medycyna. Dyskurs miłosny w dolce stil novo („słodkim nowym stylu”)

Abstract

Przedmiotem rozprawy jest refleksja nad chorobą miłosną (aegritudo amoris) w dyskursie poetyckim dolce stil novo i średniowiecznym dyskursie medycznym. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o istnienie możliwych związków pomiędzy wiedzą medyczną dotyczącą cierpienia miłosnego a jego przedstawieniami w poezji, w niniejszej pracy zostały przeprowadzone analizy porównawcze utworów poetów stilnovistów – Guida Guinizzellego, Guida Cavalcantiego, Cina da Pistoia, Dina Frescobaldiego, Lapa Gianniego i Gianniego Alfaniego z ówczesnymi traktatami filozoficzno-medycznymi, medycznymi i optycznymi, takimi jak: Peri psychēs (De anima) Arystotelesa, Aphorismoi (Aphorismi) Hipokratesa, Peri chreias moriōn (De usu partium corporis humani) Galena, Problemata (Problemata) Aleksandra z Afrodyzji, al-Qānūn fī -ṭibb (Kanon medycyny) i Kitāb al-Nafs (Liber de anima seu sextus de naturalibus) Awicenny, Viaticum Konstantyna Afrykańczyka, Glosule super Viaticum Gérarda de Berry, Questiones super Viaticum Piotra Hiszpana, Al-Kulliyat fi al-Tibb (Colliget) Awerroesa, Tractatus de amore qui heroicus nominatur Arnaua z Villanova, Kitāb al-manāẓir (De aspectibus / Perspectiva) Alhazena i Perspectiva communis Johna Peckhama.

The object of the thesis is the reflection on the lovesickness (aegritudo amoris) in a poetic discourse of Dolce Stil Novo and in Medieval medical discourse. In search of the answer to the question concerning the existence of the possible relationships between a medical knowledge about the love suffering and its representations in the poetry, in the dissertation there have been conducted the comparative analysis of the stilnovists’ poems–Guido Guinizzelli’s, Guido Cavalcanti’s, Cino’s da Pistoia, Dino Frescobaldi’s, Lapo Gianni’s, Gianni Alfani’s–with the philosophical, medical and optical treatises known in those times: Peri psychēs (De anima) of Aristotle, Aphorismoi (Aphorismi) of Hippocrates, Peri chreias moriōn (De usu partium corporis humani) of Galen, Problemata (Problemata) of Alexander of Aphrodisias, al-Qānūn fī -ṭibb (Canon medicinae) and Kitāb al-Nafs (Liber de anima seu sextus de naturalibus) of Avicenna, Viaticum of Constantine the African, Glosule super Viaticum of Gérard de Berry, Questiones super Viaticum of Peter of Spain, Al-Kulliyat fi al-Tibb (Colliget) of Averroes, Tractatus de amore qui heroicus nominatur of Arnau de Villanova, Kitāb al-manāẓir (De aspectibus / Perspectiva) of Alhazen and Perspectiva communis of John Peckham.

L’oggetto della tesi è la riflessione sulla malattia d’amore (aegritudo amoris) nel discorso poetico del dolce stil novo e nel discorso medico medievale. In cerca della risposta alla domanda sull’esistenza dei legami possibili fra scienza medica e poesia per quanto riguarda il tormento amoroso, nel presente lavoro sono state condotte le analisi comparative dei componimenti degli stilnovisti – Guido Guinizzelli, Guido Cavalcanti, Cino da Pistoia, Dino Frescobaldi, Lapo Gianni e Gianni Alfani – con trattati filosofico-medici, medici e ottici conosciuti all’epoca: Peri psychēs (lat. De anima) di Aristotele, Aphorismoi (lat. Aphorismi) di Ippocrate, Peri chreias moriōn (lat. De usu partium corporis humani) di Galeno, Problemata (lat. Problemata) di Alessandro d’Afrodisia, al-Qānūn fī -ṭibb (lat. Canon medicinae) e Kitāb al-Nafs (lat. Liber de anima seu sextus de naturalibus) di Avicenna, Viaticum di Costantino l’Africano, Glosule super Viaticum di Gérard de Berry, Questiones super Viaticum di Pietro Ispano, Al-Kulliyat fi al-Tibb (lat. Colliget) di Averroè, Tractatus de amore qui heroicus nominatur di Arnaldo da Villanova, Kitāb al-manāẓir (lat. De aspectibus / Perspectiva) di Alhazen e Perspectiva communis di John Peckham.