Od identyczności do sobornosti. Kilka uwag z powodu dyskusji o białoruskiej tożsamości
Loading...
Date
2009
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo-Drukarnia Bonami/Pracownia Komparatystyki Literackiej IFP UAM
Title alternative
Abstract
Autor twierdzi, że lojalność znacznej części Białorusinów wobec
panującego reżimu świadczy o potrzebie silnej, totalitarnej tożsamości. Nostalgia wobec mocnej
tożsamości obserwowana jest też w dyskursach opozycyjnych, w ich stosunku do oficjalnego
białoruskiego dyskursu. Według autora dyskurs tożsamości nie sprzyja dyskursowi wolności.
W wypadku Białorusi kategorię
tożsamości należy porzucić na korzyść kategorii sobornosti.
Kategoria ta została wypracowana przez rosyjskich prawosławnych myślicieli i oznacza bycie zebranym,
bycie-powołanym przez Boga. Można jednak nadać jej świecką interpretację. Sobornost’
zdejmuje imperatyw bycia podobnym do innych, każdy ma prawo do bycia zgodnie ze swoją
własną wolnością. Akceptacja sobornego charakteru wspólnoty białoruskiej i przyjęcie zasady asymetrii
etycznej mogą doprowadzić do radykalnej zmiany wewnątrz społeczeństwa białoruskiego.
Białorusinów z założenia nazywa się
narodem tolerancyjnym i cierpliwym. Jednak częściej
mamy do czynienia z milczeniem, za którym chowa się
nietolerancja i agresja w stosunku do
„innych”. Z kolei nietolerancja schowana za milczeniem bierze się
z lęku przed różnością i różnorodnością. I tu możliwe są dwie „terapie” tego lęku: albo pokonanie różności na drodze unifikacji,
albo poznanie i wejście w dialog z innymi. Pierwsza wersja bytuje w dyskursie tożsamości,
druga – w dyskursie sobornosti, czyli dyskursie wolności.
The author claims that the loyalty of a significant part of Belarussians towards the regime provides evidence for a need of a strong, totalitarian identity. The nostalgia towards a strong identity is also observed in the discourses of the opposition and their attitude towards the official Belarussian discourse. According to the author, the identity discourse does not favour a discourse of freedom. In case of Belorussia, the category of identity should be abandoned and place should be made for the category of sobornost'. This category has been developed by Russian Orthodox intellectuals and means to be-gathered, to bechosen by God. It can also be ascribed a secular meaning. Sobornos takes off the imperative for being similar to others. Everybody has got the right to live according to their own freedom. The acceptance of the soborny character of the Belarussian community and of ethical asymmetry can lead to radical changes in the atmosphere inside the Belarussian nation. The Belarussians are assumed to be a tolerant and patient people. However, the silence behind which there is intolerance and aggression towards “others” is very common. On the other hand, intolerance hidden behind the silence results from fear of the different and the diversity. In such case two “therapies” are possible: either fighting the different in the process of unification, or getting to know others and beginning a dialogue with them. The former option is characteristic of the identity discourse, the latter of the discourse of sobornost', i.e. the discourse of freedom.
The author claims that the loyalty of a significant part of Belarussians towards the regime provides evidence for a need of a strong, totalitarian identity. The nostalgia towards a strong identity is also observed in the discourses of the opposition and their attitude towards the official Belarussian discourse. According to the author, the identity discourse does not favour a discourse of freedom. In case of Belorussia, the category of identity should be abandoned and place should be made for the category of sobornost'. This category has been developed by Russian Orthodox intellectuals and means to be-gathered, to bechosen by God. It can also be ascribed a secular meaning. Sobornos takes off the imperative for being similar to others. Everybody has got the right to live according to their own freedom. The acceptance of the soborny character of the Belarussian community and of ethical asymmetry can lead to radical changes in the atmosphere inside the Belarussian nation. The Belarussians are assumed to be a tolerant and patient people. However, the silence behind which there is intolerance and aggression towards “others” is very common. On the other hand, intolerance hidden behind the silence results from fear of the different and the diversity. In such case two “therapies” are possible: either fighting the different in the process of unification, or getting to know others and beginning a dialogue with them. The former option is characteristic of the identity discourse, the latter of the discourse of sobornost', i.e. the discourse of freedom.
Description
Sponsor
Keywords
Białoruś, Tożsamość, Pogranicze, Dyskurs tożsamości, Sobornost', Dyskurs sobornosti
Citation
PORÓWNANIA. Czasopismo poświęcone zagadnieniom komparatystyki literackiej oraz studiom interdyscyplinarnym. nr 6, 2009, s. 255-262