Przewarstwienia klastyczne i popiół w węglu brunatnym eksploatowanym w okolicach Konina, Polska środkowa
Loading...
Date
2022
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Clastic interbeddings and ash within lignite mined in the Konin vicinity, central Poland
Abstract
Moja rozprawa doktorska, przedstawiona Radzie Naukowej dyscypliny nauki o Ziemi i środowisku na stopień doktorski na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza) składa się z czterech wybranych publikacji. Mój udział w ich przygotowaniu mieści się w przedziale 35–100%, co zostało poświadczone przez współautorów (oświadczenia współautorów). Dwie publikacje (pierwsza i druga) poświęcone są osadom klastycznym, które tworzą przewarstwienia w pokładzie węglowym. Natomiast dwie kolejne publikacje (trzecia i czwarta) obejmują badania popiołu występującego w węglu. Tak się składa, że w okolicach Konina eksploatowany jest aktualnie (lata 2015–2021, czas realizacji badań) wyłącznie 1. środkowopolski pokład węgla brunatnego. Jego eksploatacja odbywa się w trzech odkrywkach: Jóźwin IIB, Drzewce i Tomisławice. Ważną część badań stanowiły prace terenowe, w tym sedymentologiczne. Ponadto, z każdej odkrywki pobrano liczne próbki zarówno z osadów klastycznych, jak i z pokładu węglowego. Posłużyły one do następujących badań laboratoryjnych: uziarnienia klastyków, zawartości popiołu w węglu i określenia składu chemicznego popiołu, tj. składu pierwiastkowego i tlenkowego. W wyniku działalności Kopalni Węgla Brunatnego Konin (KWB Konin) w latach 2015–2016, między dwoma ławami węgla, odsłonięte zostały osady klastyczne w odkrywce Tomisławice. Miały one kształt soczewy o długości ok. 500 m i miąższości do 1,8 m, z warstwą węgla do 20 cm w części północnej odsłonięcia. Składały się one z głównie drobnoziarnistych i dobrze wysortowanych piasków, z wyjątkiem osadów znajdujących się w stropowej oraz spągowej części, które były wzbogacone w materię organiczną. Na podstawie analizy sedymentologicznej tych osadów klastycznych (tj. ich architektury i cech teksturalno-strukturalnych) zaproponowano model ich powstania. Osady te powstały, najprawdopodobniej w wyniku dwóch powodzi, na terenie zalewowym środkowowmioceńskiej rzeki meandrującej lub anastomozyjącej. Po przerwaniu wału brzegowego przez wody powodziowe osady piaszczyste, pochodzące głównie z koryta rzeki oraz wałów brzegowych były deponowane na obszarze torfowiska w postaci stożków krewasowych. W efekcie, w pokładzie węgla brunatnego z odkrywki Tomisławice występują przewarstwienia klastyczne, co uniemożliwiało wykorzystanie znacznej jego części do celów energetycznych – zbyt wiele popiołu.
My PhD thesis, submitted to the Scientific Council of the study of the Earth and the environment in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Faculty of Geographic and Geological Sciences (Adam Mickiewicz University), consists of four selected publications. My participation in their preparation is in the range of 35–100%, which was confirmed by the co-authors (statements of the co-authors). Two publications (the first and the second) are devoted to clastic sediments that form interbeds in the lignite seam. On the other hand, two subsequent publications (the third and the fourth) include studies of ash present within lignite. It just so happens that in the vicinity of Konin, only the first Mid-Polish lignite seam is currently exploited (2015-2021, research period). It is mined from three opencasts: Jóźwin IIB, Drzewce and Tomisławice. An important part of the research was fieldwork, including sedimentological studies. Moreover, numerous samples were taken from each opencast, both from clastic sediments and from the lignite seam. They were used for the following laboratory tests: grain-size analysis, ash content within lignite and determination of the chemical composition of the ash, that is, its elemental and oxide composition. As a result of mining activity of the Konin Lignite Mine (KWB Konin) in 2015-2016, between two lignite benches, siliciclastic sediments were uncovered in the Tomisławice opencast. They were lens-shaped, about 500 m long and up to 1.8 m thick, with a lignite layer up to 20 cm in the northern part of the exposure. They consisted mainly of fine-grained and well-sorted sands, with the exception of sediments in the top and basal parts, which were enriched with organic matter.
My PhD thesis, submitted to the Scientific Council of the study of the Earth and the environment in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Faculty of Geographic and Geological Sciences (Adam Mickiewicz University), consists of four selected publications. My participation in their preparation is in the range of 35–100%, which was confirmed by the co-authors (statements of the co-authors). Two publications (the first and the second) are devoted to clastic sediments that form interbeds in the lignite seam. On the other hand, two subsequent publications (the third and the fourth) include studies of ash present within lignite. It just so happens that in the vicinity of Konin, only the first Mid-Polish lignite seam is currently exploited (2015-2021, research period). It is mined from three opencasts: Jóźwin IIB, Drzewce and Tomisławice. An important part of the research was fieldwork, including sedimentological studies. Moreover, numerous samples were taken from each opencast, both from clastic sediments and from the lignite seam. They were used for the following laboratory tests: grain-size analysis, ash content within lignite and determination of the chemical composition of the ash, that is, its elemental and oxide composition. As a result of mining activity of the Konin Lignite Mine (KWB Konin) in 2015-2016, between two lignite benches, siliciclastic sediments were uncovered in the Tomisławice opencast. They were lens-shaped, about 500 m long and up to 1.8 m thick, with a lignite layer up to 20 cm in the northern part of the exposure. They consisted mainly of fine-grained and well-sorted sands, with the exception of sediments in the top and basal parts, which were enriched with organic matter.
Description
Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych
Sponsor
Keywords
węgiel brunatny, popiół, miocen, centralna Polska, osady klastyczne, Lignite, ash, Miocene, central Poland, siliciclastic deposits