Wartościowanie w prasie sportowej. Studium pragmalingwistyczne językowych środków oceniania w komentarzach piłkarskich niemieckiego magazynu sportowego kicker

Abstract

Niniejsza rozprawa stanowi pragmalingwistyczne studium językowych środków oceniających w prasie sportowej, oparte na sprawozdawstwie piłkarskim niemieckiego magazynu sportowego kicker Sportmagazin, mające na celu wykazanie obecności językowych środków wartościowania, określenie ich roli i zadań w tekstach doniesień prasy sportowej. Perspektywa badawcza zawężona została do zbioru piłkarskich sprawozdań sportowych, a ramy czasowe badań wyznaczyło wydarzenie sportowe, jakim były rozgrywane w Niemczech w roku 2006 Mistrzostwa Świata Federacji FIFA w Piłce Nożnej (maj-lipiec 2006). Część teoretyczna rozprawy obejmuje rozważania poświęcone lingwistyce tekstu, pragmalingwistyce, ze szczególnym akcentem na pragmatycznie zorientowaną lingwistykę tekstu, podkreśla interdyscyplinarny charakter badań nad tekstem, powodujący zazębienie się zakresów badań lingwistyki tekstu i pragmalingwistyki. Przedstawia też problematykę wartościowania, rozumianego jako wyzwalany przy pomocy języka środek emocjonalizowania wypowiedzi, omawia zagadnienia języka sportu i piłki nożnej. Materiał badawczy prezentuje możliwości obchodzenia się z emocjami w komunikacji językowej, realizowanej poprzez produkcję tekstów. Analizie pod kątem obecnych w tekście językowych środków wartościowania poddano łącznie 555 tekstów prasowych, które zbadane zostały na poszczególnych poziomach językowych: leksykalnym, morfologicznym, składniowym i stylistycznym (poziom słowa i zdania) oraz na poziomie tekstu, który umożliwił określenie rozwinięcia tematycznego w danym tekście, struktury aktów mowy, określenie ich siły illokucyjnej. Die vorliegende pragmalinguistische Studie beschäftigt sich mit sprachlichen Bewertungsphänomenen in der Sportpresse am Beispiel der deutschen Fußballberichterstattung im kicker-Sportmagazin. Die Analysen setzen sich zum Ziel, die Anwesenheit der sprachlichen Bewertungsmittel zu beweisen, sowie ihre Rolle und Aufgaben in Texten der kicker- Fußballberichterstattung zu erläutern. Die ausgewählten Texte umfassen die Berichterstattung über Sportereignisse, deren Schwerpunktthema Fußball ist, und erschienen in der Zeitperiode Mai-Juli 2006 anlässlich der FIFA Fußball- Weltmeisterschaft Deutschland 2006. Im theoretischen Teil der Dissertation werden die Erwägungen über Textlinguistik, Pragmalinguistik, vor allem pragmatisch orientierte Textlinguistik angestellt sowie der interdisziplinäre Charakter der Textforschung betont, der die Verzahnung von Forschungsbereichen der Textlinguistik und Pragmalinguistik verursacht. Im Fokus des Interesses stehen auch die Bewertungsproblematik, wobei Bewertung als eines der sprachlich ausgelösten Mittel der Emotionalisierung betrachtet wird, sowie die Problematik der Sport- und Fußballsprache. Das untersuchte Material stellt den Umgang mit Emotionen in der sprachlichen Kommunikation vor, die in der Produktion der schriftlichen Pressetexte realisiert wird. Insgesamt wurden 555 Zeitungstexte auf die Bewertungsphänomene untersucht. Die Analysen wurden auf der lexikalischen, morphologischen, syntaktischen und stilistischen Ebene (Wort- und Satzebene) sowie auf der Textebene durchgeführt, was erlaubte die Themenentfaltung, Struktur der Sprechakte und ihre Illokutionskraft aufzuweisen. The Ph.D. Thesis constitutes pragmalinguistic study on language estimating means in sports press, based on football reporting of German sports magazine kicker Sportmagazin, in reference to indicating presence of linguistic estimation measures, identifying their role and tasks in reports from this press. The research prospect was limited to a collection of football reports with time frames closed to the particular sports events – FIFA World Cup in 2006 (May-July 2006). Theoretical part of the thesis consists of speculations on the linguistics of the text, its pragmalinguistics, with particular emphasis on its pragmatic feature, interdisciplinary character of the text study, causing mutual engaging the ranges of text linguistics and pragmalinguistics. The paper also presents evaluation problems, perceived as the mean of expression excitement by the means of a language, it describes sports, and football in particular, language. The research material presents possibilities of dealing with emotions in language communication, accomplished by texts producing. Total of 555 press texts were subjected to analysis in reference to evaluation means presence, which were studied on the following language levels: lexical, morphological, syntactical and stylistic (word and sentence level), as well as on a text level, which enabled defining subject development in a particular text, speech acts’ structures and estimating their illocutionary act.