Wizualna kompetencja społeczna jako przedmiot badań współczesnej socjologii

Abstract

Rozprawa „Wizualna kompetencja społeczna jako przedmiot badań współczesnej socjologii” składa się z czterech części. Praca nawiązuje do tradycji socjologii wizualnej, a jej podstawowym celem jest operacjonalizacja pojęcia „kompetencja wizualna”. Część pierwsza jest propozycją dotyczącą opisywania i badania społecznych aspektów wizualności, a w szczególności praktyk patrzenia, rozumianych jako relacja pomiędzy obrazami mentalnymi a materialnymi. Część druga rozprawy opisuje różne sposoby badania kompetencji: ujęcie tradycyjne (na przykładzie kompetencji kulturowej, językowej i artystycznej) oraz koncepcje wypracowana w ramach literacy studies. Część trzecia odnosi się do przeprowadzonych na potrzeby pracy badań ilościowych i analizuje sprzęty wizualnych (przede wszystkim aparatów fotograficznych) oraz umiejętności wizualne (przede wszystkim fotografowania) Część czwarta opisuje jakościową część badań, która uzupełnia dotychczasowe rozumienie kompetencji wizualnej o kolejne aspekty. Ostatecznie sformułowana zostaje propozycja badania analizowanego pojęcia w ramach sześciu aspektów: technologicznego, interpretacyjno-obywatelskiego, wzrokocentrycznego, interakcyjnego, kreacyjnego oraz selekcyjnego.

The dissertation "Social visual competence as a research problem of contemporary sociology" consists of four parts. It is based on the tradition of visual sociology, and its primary aim is to operationalize the concept of „visual competence”. The first part of the dissertation is a proposal for describing and researching the social aspects of visuality, especially the practices of looking, understood as the relationship between mental images, material pictures. The second part describes the different ways of researching the competence: the traditional approach (for example, cultural, linguistic and artistic competence) and the concepts developed by literacy studies. The third part refers to quantitative research and analysis visual technologies (especially photo and video cameras) and visual skills (especially photography). The fourth part refers to the qualitative research, and adds four new aspects of visual competence. Finally, the dissertation suggests to analyse visual competence within six dimensions: technological, interpretative, ocularcentric, interactive, creative and presentative.