Fragment of a Carolingian manuscript containing Smaragdus of Saint‑Mihiel’s Liber in partibus Donati found in the University Library in Poznań
Loading...
Date
2024-12-31
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Fragment karolińskiego rękopisu z tekstem Liber in partibus Donati Smaragdusa z Saint‑Mihiel odnaleziony w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu
Abstract
Abstract. In 2018, a fragment of a manuscript written in Carolingian minuscule was found during research on reused materials in bindings in the Early Printed Books Collection of the University Library in Poznań. The fragment had been used as the back endsheet in the bind-ing of Hieronymus Dungresheim’s Conclusiones cum rationibus ad partes summe theologice [...] Thome Aquinatis, Leipzig: W. Stöckel, 1516 (shelfmark SD 734 II). The manuscript con-tained the text of Smaragdusof Saint-Mihiel’s Liber in partibus Donati. The fragment was given the shelfmark Rkp 8060. Article’s objectives: to indicate this text’s meaning within the manuscript tradition relating to Liber in partibus Donati, to provide a codicological and pal-aeographical description of the find, and to explain how the item found its way to Poznań. Methods: content analysis and collation of the text with a critical edition (Smaragdus. Liber in partibus Donati, eds. B. Löfsted, L. Holtz, A. Kibre†, CCCM, vol. 68, Turnhout 1986); codi-cological and palaeographical analyses of the manuscript fragment; tegumentological analysis of the binding of the volume in which the manuscript was reused; and research into the prov-enance of the volume. Conclusions: The text on the found fragment is closest to the tradition transmitted by the manuscript Paris BNF lat. 6400B. The parchment was arranged and pre-pared for inscription in insular style, but palaeographical analysis indicates that the fragment was inscribed in continental Carolingian minuscule, presumably in one of the centres for writ-ing in the north-western part of the Frankish kingdom (Neustria, Orléans-Fleury region?). The manuscript can be dated to the mid-9th century. The binding of the volume in which the fragment was found was made in one of the bookbinding workshops in Erfurt around 1518. Analysis of the provenance of the volume shows that the book was owned by the Carthusian library in Erfurt until 1810. After the dissolution of the monastery, it was transferred to the Er-furt University Library. In 1907, the book was transferred to the Königliche Bibliothek Berlin (shelfmark Cw 855). It was acquired by the University Library in Poznań after 1945.
W 2018 roku w trakcie badań makulatury introligatorskiej w kolekcji starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu odnaleziono fragment rękopisu zapisane-go minuskułą karolińską. Fragment wzmacniał oprawę dzieła Hieronima Dungresheima pt. Conclusiones cum rationibus ad partes summe theologice [...] Thome Aquinatis, Leipzig: W. Stöckel, 1516 (sygn. SD 734 II). Rękopis zawiera tekst Liber in partibus Donati Sma-ragdusa z Saint-Mihiel. Wyjęty fragment otrzymał sygnaturę Rkp 8060. Cele artykułu: umieszczenie przekazu w tradycji rękopiśmiennej Liber in partibus Donati, kodykologicz-ny i paleograficzny opis znaleziska i wyjaśnienie, w jaki sposób zabytek trafił do Poznania. Metody: analiza treści i kolacjonowanie tekstu z edycją krytyczną(Smaragdus. Liber in partibus Donati, red. B. Löfsted, L. Holtz, A. Kibre†, CCCM, t. 68, Turnhout 1986); analizy kodykologiczna i paleograficzna fragmentu rękopisu; analiza tegumentologiczna oprawy woluminu, w której wtórnie wykorzystano rękopis oraz badanie proweniencji tego wolu-minu. Wnioski. Tekst na odnalezionym fragmencie jest najbardziej zbliżony do tradycji przekazanej przez rękopis Paris BNF lat. 6400B. Pergamin wyprawiono i przygotowano pod zapis sposobem insularnym, jednak analiza paleograficzna wskazuje, że fragment za-pisano kontynentalną minuskułą karolińską, przypuszczalnie w jednym z ośrodków pisar-skich w północno-zachodniej części królestwa Franków (Neustria, rejon Orlean-Fleury?). Rękopis można datować na połowę Ix wieku. Oprawę woluminu, w której odnaleziono fragment, wykonano w jednym z warsztatów introligatorskich w Erfurcie ok. 1518 roku. Analiza proweniencji woluminu wykazała, że księga była własnością biblioteki Kartuzów w Erfurcie do 1810 roku. Po kasacie klasztoru księgę tę przeniesiono do erfurckiej Biblio-teki Uniwersyteckiej. W 1907 roku trafiła do Königliche Bibliothek Berlin (sygn. Cw 855), a do Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu – po 1945 roku.
Description
Sponsor
Keywords
Smaragdus of Saint-Mihiel Latin grammar, manuscript, 9th century, bookbinding, palaeography, Carolingian minuscule, codicology, early printed books, fragmentology
Citation
Biblioteka, 2024, nr 28 (37), s.11-37