"Upiorny" Rzym Norwida
Loading...
Date
2013
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM
Title alternative
Abstract
W artykule analizowane są trzy wiersze Cypriana Norwida, Dookoła ziemi naszej, Z listu
(Do Włodzimierza Łubieńskiego), Odpowiedź do Włoch, w których Rzym rozszerza swoje
semantyczne granice na Rosję, co w piśmiennictwie polskiego romantyzmu było dość
popularne, oraz na Francję, a dokładniej jej stolicę − Paryż. W wymienionych wierszach mamy w zasadzie do czynienia z wyobrażeniową tożsamością formacji określanej, a więc
Rosji i Francji. Ponadto, niematerialna w momencie powstawania utworów była też sama
formacja określająca, antyczna Roma (z okresu upadku republiki oraz z czasów cesarstwa) –
na próżno oczywiście poszukiwana przez romantyków w rzeczywistym, XIX-wiecznym
Rzymie (nie licząc ruin i innych pamiątek), a wciąż od nowa odnajdywana i realizowana
w sferze wyobraźni. W wierszu Do Włoch Paryż wprost określony został mianem Rzymu.
Kluczowe jest tutaj, stosunkowo popularne w twórczości Norwida, postrzeganie Rzymu
pogańskiego jako wyraźnie opozycyjnego wobec Rzymu chrześcijańskiego. W wierszu
Z listu (Do Włodzimierza Łubieńskiego) Rzym określony został mianem upiora, co odnosi
się z jednej strony do jego imperialno-totalitarnych właściwości, a z drugiej – do wewnętrznej
zgnilizny. Poprzez rozciągnięcie semantycznych granic tak zarysowanego Rzymu
pogańskiego na XIX-wieczną Rosję oraz ówczesny Paryż, Norwid nie tylko poddał krytycznej
ocenie polityczne potęgi tamtych czasów, lecz również wyraził swe poglądy m.in.
na kwestię miejsca chrześcijaństwa w jemu współczesnej Europie czy na temat wewnętrznej
słabości cywilizacji budowanej jedynie na fundamentach materializmu i rozumu.
Interesujące jest również, iż w wierszu Do Włoch Paryż utożsamiony został wyraźnie
z wyobrażeniem Rzymu cesarskiego, jaki odnajdujemy w Irydionie Krasińskiego.
Norwid’s ,,ghastly” Rome The article aims to analyse three poems by Cyprian Norwid: Dookoła ziemi naszej, Z listu (Do Włodzimierza Łubieńskiego), Odpowiedź do Włoch, in which Russia and France, or rather its capital city Paris, are included within the semantic borders of ancient Rome. The poems refer to Rome of the last period of the Republic and also to the imperial times. In the poem entitled Odpowiedź do Włoch Paris is literally defined as Rome. What is fundamental here the historiosophical interpretation in which pagan Rome is strongly pejorative and contradictory to Christian Rome. Rome, thus characterised, can be recognised as a horrifying spectre (the idea comes from the poem Z listu…) because of two main reasons: namely – its imperial and totalitarian activities as well as its internal rot. In the above-mentioned poems not only did Norwid criticise the political powers of his time, but also expressed his views about the place of Christianity in the 19th century Europe or about the weakness of civilisation based solely upon materialism and reason. An interesting fact is also that in the poem Odpowiedź do Włoch Paris is exactly identified with Rome, just as it is in Zygmunt Krasiński’s Irydion.
Norwid’s ,,ghastly” Rome The article aims to analyse three poems by Cyprian Norwid: Dookoła ziemi naszej, Z listu (Do Włodzimierza Łubieńskiego), Odpowiedź do Włoch, in which Russia and France, or rather its capital city Paris, are included within the semantic borders of ancient Rome. The poems refer to Rome of the last period of the Republic and also to the imperial times. In the poem entitled Odpowiedź do Włoch Paris is literally defined as Rome. What is fundamental here the historiosophical interpretation in which pagan Rome is strongly pejorative and contradictory to Christian Rome. Rome, thus characterised, can be recognised as a horrifying spectre (the idea comes from the poem Z listu…) because of two main reasons: namely – its imperial and totalitarian activities as well as its internal rot. In the above-mentioned poems not only did Norwid criticise the political powers of his time, but also expressed his views about the place of Christianity in the 19th century Europe or about the weakness of civilisation based solely upon materialism and reason. An interesting fact is also that in the poem Odpowiedź do Włoch Paris is exactly identified with Rome, just as it is in Zygmunt Krasiński’s Irydion.
Description
Sponsor
Keywords
Rzym, Rosja, Rosja, Francja, Paryż, Polska, Roma pogana, Roma Christiana, Roma antiqua, romantyzm, imperializm, totalitaryzm, materializm, metafora, upiór, Rome, France, Russia, Paris, romanticism, imperialism
Citation
Od Syberii po Amerykę. Geografia wyobrażona w literaturze polskiego romantyzmu, red. A. Kołos, T. Ewertowski, K. Szmid, s. 47-56