Książki/rozdziały (WFPiK)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Tytus Czyżewski sto lat później(„Inter-. Literatura-Krytyka-Kultura”, 2015) Graf, Paweł; Tomasz; Aleksandra; PawełItem Rhetoric in the Service of Roman Comedy. Some Remerks on Jokes and Puns(2023) Skwara, EwaRoman comedy eagerly uses various types of rhetorical figures mainly to construct comic scenes and puns. Alliteration, anaphora, epiphora are all part of the comedic tool-box, homonym and paronomasia, however, allow Plautus and Terence not only to arouse cheerfulness in their viewers, but also to balance on the edge of good taste. If similarly sounding words produce dirty connotations, it is surely the viewers mind, that is responsible for the association. This article presents examples of various types of rhetorical figures used in comedic situations, with particular emphasis on such a variant in which no one comments on the joke on the stage, so it is difficult to state clearly whether this iocus dubius was intended by the playwright or is the result of the audience’s frivolous connotations. It seems that such “unconfirmed” jokes usually refer to obscene subjects, but Plautus and Terence use them in different ways.Item Vy to opravdu slyšíte? A rozumíte tomu? Univerzália a specifika poslechu s porozuměním(Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, 2023) Bieleń, JitkaItem Queer i gender w nowych tekstach kultury dla dzieci i młodzieży(Poznańskie Studia Polonistyczne, 2022) Bednarek, Magdalena; Kocznur, AgnieszkaWspółczesne teksty kultury adresowane do dzieci i młodzieży podejmują problem wzorców tożsamości genderowej, identyfikacji płciowej, a także form jej ekspresji i społecznych reakcji na nie z rosnącą świadomością ich wagi i skomplikowania. W książkach obrazkowych najmłodsi zobaczyć mogą różne modele rodziny, w tekstach narracyjnych poznać jednopłciową parę pingwinów, starsze dzieci w serialu animowanym podziwiają odważne wojowniczki, a młodzież fantazjuje na temat tożsamości i seksualności bohaterów literackich, filmowych i telewizyjnych w fanfikach. Ten różnorodny i coraz szerszy krąg kulturowych reprezentacji wymaga naukowego namysłu, a monografia Queer i gender w tekstach kultury dla dzieci i młodzieży jest próbą odpowiedzi na to zapotrzebowanie. Niniejsza publikacja przynosi teksty poświęcone obrazowaniu transpłciowości w literaturze dla młodzieży, książkom o nieheteronormatywnych bohaterach w objętej ustawami anty-LGBT Rosji, przekładom na język polski utworów o dziecięcej seksualności i tworzeniu przestrzeni dla osób nieheteronormatywnych w fandomach, kształtowaniu wzorców genderowych w tekstach kultury kierowanych do niedorosłego odbiorcy.Item Jeśli osadzę akcję na pozór gdzie indziej, to i tak... Jedwabne w polskim dramacie najnowszym(Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2016) Kowalski, TomaszItem Powrót do domu. Konstruowanie postaci Shakespeare'a w All is True Kennetha Branagha(Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2021) Kowalski, TomaszItem Słownik frazeologiczny z ćwiczeniami dla uczących się języka polskiego jako obcego(Wydawnictwo Rys, 2021-09-14) Dziamska-Lenart, Gabriela; Woźniak-Wrzesińska, Ewelina; Obertová, Zuzana; Zakrzewska-Verdugo, Magdalena; Zgrzywa, Jan; Dziamska-Lenart, Gabriela; Woźniak-Wrzesińska, EwelinaSłownik składa się z dwu części: I. Słownik frazeologiczny dla uczących się języka polskiego jako obcego; II. Ćwiczenia frazeologiczne z komentarzem dla uczących się języka polskiego jako obcego. Na pierwszą składają się: "Uwagi wstępne" (zawierające dokładną charakterystykę zawartości leksykonu, opis sposobu doboru i porządkowania materiału), "Skróty i symbole stosowane w artykułach hasłowych", "Spis pól w układzie tematycznym", "Bibliografia", a także "Słownik frazeologiczny w układzie tematycznym dla uczących się języka polskiego jako obcego" i "Indeks związków frazeologicznych ułożonych według komponentów". Drugą z kolei tworzą ćwiczenia dla uczących się języka polskiego jako obcego ("A1. Zdrowy jak ryba", "A2–B1. Moje miasto", "B2. Z lotu ptaka", "C1. Od A do Z"), a także zestawy zadań dla tłumaczy specjalizujących się w przekładzie polsko-słowackim / słowacko-polskim ("Igraszki z ogniem w przekładzie literackim", "Przekład do tańca i do różańca?").Item W obcej Leśmianii. Poezja Bolesława Leśmiana w przekładach na język angielski(Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2019) Wieczorkiewicz, AleksandraChoć powszechna opinia głosi, że Bolesław Leśmian jest „poetą nieprzetłumaczalnym”, jego twórczość doczekała się licznych przekładów – między innymi na język rosyjski, niemiecki, angielski czy hebrajski. Niniejsza książka jest próbą prześledzenia przekładowych wcieleń poezji Leśmiana w angielszczyźnie oraz udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy i jak „poeta niemożliwy” – twórca języka idiomatycznego, pełnego neologizmów, poddanego rygorom rytmu i rymu, nasyconego myślą filozoficzną i mocnymi kolorami słowiańskości – może zaistnieć w tłumaczeniu. Rozważania nad związkami myśli Leśmianowskiej z przekładem, aneks zbierający angielskie translacje jego utworów, a przede wszystkim analizy Ballady bezludnej, Dusiołka, Srebronia czy Urszuli Kochanowskiej w tłumaczeniach (m.in. Rochelle Stone, Sandry Celt, Mariana Polaka-Chlabicza i Krzysztofa Bartnickiego) stanowią propozycję czytelniczą dla wszystkich zainteresowanych zarówno poezją autora Łąki, jak i przekładem literackim.Item Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich Jamesa Matthew Barriego. Kontekst – interpretacja – przekład(Wydawnictwo KUL, 2018) Wieczorkiewicz, Aleksandra; Cedro, Adam„All children, except one, grow up”. Among all the authors of global classic literature for children James Matthew Barrie is definitely an outstanding writer, known as the creator of the story about Peter Pan – the boy who would not grow up and who lives on the fantastical island of Neverland. However, the eternal boy not always lived on Never Never Land – although he is (and forever will be) „young”, he is not devoid of the past: his story begins in Kensington Gardens. The book is divided into three parts. The opening part is an interpretative essay, in the first instance devoted to James Matthew Barrie himself (who’s biography – unknown in Poland – is essential to understand his work). Subsequently the essay considers textual and generic flexibility of Peter Pan and presents a comprehensive interpretation of Peter Pan in Kensington Gardens (1906) – Barrie’s very first work dedicated to the boy who would not grow up, which somehow forms the origin and prefiguration of famous Peter Pan and Wendy (1911); finally, it offers an exploration of various mythological, cultural and literary motives from which the figure of Peter Pan originates. The second section is a piece of literary translation criticism; it focuses on the two existing Polish translations of Peter Pan in Kensington Gardens: Przygody Piotrusia Pana (1913) by Zofia Rogoszówna and Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich (1991) by Maciej Słomczyński. This part consists of a comparative analysis of translations mentioned above; the main challenges that Barrie’s works pose to the translator are highlighted here and translation strategies adopted by Rogoszówna and Słomczyński are critically compared. The third part – central and the most extensive – presents the new translation of Peter Pan in Kensington Gardens, prepared by the author of the monograph in the 110th anniversary of the publication of the original text. The translation is accompanied by Arthur Rackham’s Edwardian illustrations which perfectly capture Barrie’s elusive and whimsical genius, and by the brief afterward written by the youngest translator of Peter Pan in Kensington Gardens.Item Narodziny pisarki dwudziestowiecznej(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015) Kraskowska, EwaRozdział monografii zbiorowej pt. "Polskie pisarstwo kobiet w wieku XX: procesy i gatunki, sytuacje i tematy" ukazuje proces kształtowania się dwudziestowiecznej tożsamości pisarskiej kobiet na przykładach biografii i twórczości m.in. Marii Rodziewiczówny, Gabrieli Zapolskiej, Marii Komornickiej i in.Item Wyposażenie graficzne "Żywota Pana Jezu Krysta" Baltazara Opeca wydanego przez Hieronima Wietora (1522 i 1538) oraz Floriana Unglera i Jana Sandeckiego (1522)(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2014) Krzak-Weiss, KatarzynaItem Komedie t. II (Pasozyt Formion, Tesciowa, Bracia)(Proszynski i S-ka, 2006) Terencjusz (Publius Terentius Afer); Skwara, EwaItem Komedie t. I (Dziewczyna z Andros, Za karę, Eunuch)(Proszynski i S-ka, 2005) Terencjusz (Publius Terentius Afer); Skwara, E.Item Cynamon na mapie ciała. "The Cinnamon Peeler" Michaela Ondaatjego w przekładach na język polski(Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019-09) Wieczorkiewicz, AleksandraMichael Ondaatje w Polsce rozpoznawany jest przede wszystkim jako autor powieści „Angielski pacjent” – jako poeta jest u nas właściwie nieznany. Ondaatje należy do tych poetów, których twórczość kształtowana jest przez doświadczenie biograficzne – jego wiersze często wychylone są w przeszłość i stanowią tej przeszłości imaginacyjne przetworzenie. W lankijskiej intensywności doznań zanurzony jest również jeden z najsłynniejszych i zapewne najpiękniejszych wierszy Ondaatjego, noszący tytuł „The Cinnamon Peeler”. Celem artykułu jest analiza polskich przekładów tego utworu oraz krytyczne porównanie strategii translatorskich przyjętych przez tłumaczy – Jerzego Jarniewicza (Zbieracz cynamonu, „Literatura na świecie” 1998, nr 4/5; M. Ondaatje, Zbieracz cynamonu. Poezje wybrane, Kraków 2016), Krystynę Lenkowską (Obieracz cynamonu. „Fraza” 2001, nr 3) oraz Justynę Drobnik i Zofię Małkowiak (Korowacz cynamonu i Cynamonowy pan, portal ) – którzy dokonują przekładu utworu niełatwego, gdyż zanurzonego w języku i kulturze postkolonialnej.Item Małe muchy - duże sprawy. (Owad jako przedmiot literaturoznawczy),(Wydawnictwo Pasaże Kraków, 2015) Graf, PawełTekst przynależy do obszaru antropologii i mikroantropologii literatury. Pokazuje filologiczną refleksję (w ujęciu historycznym i teoretycznym) nad owadem, tutaj muchą, w jego roli teoriotwórczej. Analiza obejmuje teksty literackie, malarskie, filozoficzne oraz sztukę cyfrową.Item Mosty Karola Irzykowskiego(Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2019) Panek, SylwiaItem Współczesny słownik frazeologiczny(Wydawnictwo IBIS, 2012) Fliciński, PiotrSłownik, który oddaję do rąk Czytelników, zgodnie z tytułem jest współczesny i praktyczny. Odpowiada na najważniejsze pytania użytkowników języka, czyli daje definicje powiązanych ze sobą wyrazów. Wyrazy te wielokrotnie były wcześniej łączone ze sobą w taki sam sposób w innych tekstach, stąd nasze wrażenie o ich odtwarzaniu przez autora tekstu są ze wszech miar obserwacją trafną. Wiele z tych związków to frazeologizmy. Jeżeli Czytelnik sięga po tę książkę, to znaczy, że ma już za sobą proces wydzielania ustalonych połączeń wyrazów z czytanego bądź ze słyszanego tekstu. Nie podaję tu definicji związku frazeologicznego, gdyż jest ona powszechnie znana. Dyskusja toczy się właściwie o granice tego, co frazeologią można nazwać, a co wchodzi w zakres innych zagadnień . We Współczesnym słowniku frazeologicznym znajdują się utrwalone w użyciu związki wyrazowe, których znaczenie nie wynika z sumy znaczeń poszczególnych komponentów tego związku, np. mapa drogowa ‘dokładny plan osiągnięcia jakiegoś celu, harmonogram czegoś’, a także utrwalone związki wyrazowe, których znaczenie zależne jest od wyrazu dominującego znaczeniowo w tym połączeniu, np. partia kanapowa ◦ironicznie ‘o małej liczebności, reprezentacji jakiejś partii lub innej stowarzyszonej grupy polityków’. Słownik składa się z 4500 haseł ułożonych alfabetycznie. Wśród rodzajów haseł można wyróżnić hasła główne, hasła poboczne i odsyłacze. Hasła główne składają się z podstawowej formy frazeologizmu podanej wytłuszczonym drukiem, definicji, ilustracji, odniesień do innych form tego związku frazeologicznego (symbol ◊poprzedzający informację w treści słownika), ewentualnie do synonimów i antonimów (jw.) opisywanego frazeologizmu. Niektóre hasła główne zawierają wskazówki na temat poprawności bądź łączliwości i potencjalnego rozwinięcia frazeologizmu (symbol ● poprzedzający informację w treści słownika). Bardzo rzadko podawane są krótkie informacje na temat pochodzenia opisywanego związku (symbol ∆ poprzedzający informację w treści słownika), gdyż rozbudowanie tej części hasła w słowniku frazeologicznym jest dyskusyjne. Hasła poboczne składają się z podstawowej formy frazeologizmu podanej wytłuszczonym drukiem, definicji i odniesienia do hasła głównego. Nieliczne odsyłacze informują o formie podstawowej frazeologizmu. Współczesność i praktyczność tego słownika wynikają wprost z przyjętej metody opisu i kwalifikowania związków do opisywanego zbioru frazeologizmów. Treść słownika stanowią ustabilizowane połączenia wyrazowe, przekazywane na mocy tradycji z pokolenia na pokolenia, a także związki wyrazowe zdefiniowane pierwszy raz w polskiej frazeografii. U podstaw pracy nad tym słownikiem tkwiły założenia, które wpłynęły na to, że użyty język definicji dostosowany jest do współcześnie używanego języka ogólnego i potocznego w grupie ludzi młodszego i średniego pokolenia. Z dwóch metod doboru ilustracji, czyli faktycznej i fingowanej, wybrałem metodę cytatu odautorskiego z nielicznymi wyjątkami . Metoda ta sprawdziła się już w kilku innych dziełach leksykograficznych, więc nie trzeba jej nadmiernie uzasadniać. Warto jednak dodać, że uzyskuje się wówczas z pewnością efekt odpolitycznienia ilustracji, gdyż nie korzysta się treści dzienników i tygodników opiniotwórczych. Dając przykład odautorski, nie sięga się również po cytaty z literatury sprzed wielu lat, gdy brak potwierdzenia w przykładach współczesnych. Przy tworzeniu ilustracji starałem się trzymać zasady nieodwoływania się do postaci rzeczywistych. Nieliczne odstępstwa od tej reguły, np. użycie nazwiska sportowca, nazwy drużyny sportowej, nazwy zespołu muzycznego, nie powinny budzić zastrzeżeń. Przykłady użycia związane są tematycznie z głównymi sferami życia, czyli opisują codzienność, rodzinę i przyjaciół, pracę, sport, sztukę, życie społeczne i publiczne. Przykłady odautorskie pisane są językiem współczesnym. Cytaty nie powinny zwiększać nad miarę objętości słownika. Żyjemy w erze technologii informatycznych, więc jeżeli docelowy odbiorca słownika poczuje niedosyt, to skorzysta w pierwszym rzędzie z korpusów polszczyzny, a następnie z archiwów gazet i tygodników. Frazeologia jest domeną potoczności rozumianej jako centrum języka, stąd nie zachodziła potrzeba częstego stosowania kwalifikatorów. Kwalifikatory stosuje się rzadko i są one łatwe do zinterpretowania. Unikałem wprowadzania frazeologizmów wulgarnych, gdyż nie są one potrzebne w języku ludzi kulturalnych . Przy weryfikacji poprawności postaci hasłowej frazeologizmu porównywałem obserwacje z potocznych i medialnych użyć związków frazeologicznych z wynikami analiz materiału korpusowego oraz z tradycją leksykograficzną. Niekiedy ze względów praktycznych łamałem nielogiczną w tym wypadku zasadę żelaznej konsekwencji zapisu, by dać formę bardziej przyjazną odbiorcy, stąd nie zawsze pojawiają się markowane zaimkami miejsca do wypełnienia w schematach frazeologizmów bądź też znalazły się w miejscach niespodziewanych np. dla badacza frazeologii. Wszelkie błędy wynikają z niedoskonałości autora i potknięcia te obciążają konto piszącego te słowa. Na koniec chciałbym bardzo podziękować Wydawnictwu, które zaproponowało mi współpracę i zapewniło mi dobre warunki do pracy nad słownikiem. Pozwoliło mi to spełnić jedno z moich marzeń naukowych, ponaddziesięcioletnią fascynację krasząc słownikiem. Największe wyrazy wdzięczności kieruję na ręce Pana Profesora Stanisława Bąby, który ucząc mnie frazeologii, pozwolił mi na wybór swojego sposobu jej rozumienia. Piotr Fliciński, Poznań–Witkowo, czerwiec 2010Item Pozytywistyczne dylematy. Szkice o problemach literatury, filozofii i nauki(Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2016) Sobieraj, TomaszThe book contains six essays on complex relations between literature, philosophy and science in Polish positivist culture. The author concentrates on certain writers and publicists who were engaged in Polish positivism movement: Bolesław Prus, Piotr Chmielowski, Eliza Orzeszkowa and Aleksander Świętochowski. In their works they thoroughly discussed the most important metaphysical and epistemological problems of the second half of the nineteenth century, e.g. reality, scientific knowledge, nature, determinism, evolution, causality, necessity, an investiga-tion of truth. The Polish positivism, whose development occured between 1864 and 1890, was influenced by many foreign philosopers and scientists. For instance, Bolesław Prus’ novel Emancypantki (Suffragettes), published in 1894, included some metaphysical concepts by James Clerk Maxwell and by William Thomson (lord Kelvin). The most eminent positivist critic, Piotr Chmielowski, tried to popularize John Tyndall’s The Belfast Address, delivered in 1874. In the Polish positivism relations between humanities and science were multifarious and had many philosophical implications typical of European modern culture. The book provides a new per-spective on the complexity of those relations.Item Gestión de los turnos conversacionales en Plauto y Terencio: entre el habla y los silencios(Libros Pórtico, 2019) Berger, ŁukaszEn el presente artículo nos proponemos investigar la interfaz entre la métrica y la pragmática de las comedias de Plauto y Terencio. Más específicamente, trazamos la relación del ritmo de los versos cómicos —tal como viene codificado en el diseño métrico correspondiente— con la gestión de los turnos conversacionales. Asimismo, como un recurso comunicativo complementario a los segmentos del habla, se analizan los silencios, a saber, los vacíos prosódicos inscritos en la estructura del intercambio dialógico. Para atender a los aspectos comunicativos de la métrica, nos valdremos de la división en líneas métricas, como un fenómeno menos polémico y más fácilmente identificable en ambos autores. Por último, el diseño conversacional (prosódico-pragmático) del verso nos servirá para reinterpretar los casos de encabalgamiento en los diálogos cómicos, con su posible motivación de imitación del flujo de la conversación natural.Item Widowiska poznańskie. Studia z historii teatru, dramatu i miasta(Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", 2018) Kurek, KrzysztofOmówione w książce teksty artystyczne, spektakle, biografie oraz społeczne zjawiska zostały przedstawione poprzez zderzenie tego co lokalne i uniwersalne, ukazanie dziejów miasta z perspektywy rozgrywających się w jego przestrzeni widowisk, odkrycie relacji łączących poznańskie formy życia społeczno-kulturalnego w różnych epokach ze zjawiskami ogólnokrajowymi i europejskimi. Przyjęcie takiej perspektywy sprawia, iż przywołane w tytule pojęcie ‘widowiska’ należy definiować – za Patricem Pavis – niezwykle szeroko, jako „to wszystko, co przeznaczone jest do oglądania”, w związku z czym „jako widowiskowe określa się to wszystko, co poddane jest oglądowi obserwatora zewnętrznego". Takie podejście pozwala na równorzędne potraktowanie spektaklu teatralnego, recitalu wokalno-instrumentalnego, manifestacji politycznej, rozruchów na tle religijnym, biograficznej (i publicznej) autokreacji artysty, wieczoru autorskiego, a także utworu dramatycznego zawierającego w swojej strukturze potencjał przedstawienia związanego ściśle z ideami kształtującymi wyobraźnię określonej miejskiej zbiorowości. Opublikowane w tym zbiorze szkice pokazują, w jaki sposób miejski kod kulturowy wpływał na kształt różnych form widowisk. Historia teatru i dramatu została w wielu fragmentach zestawiona z dziejami Poznania.