Układy zlewniowo-jeziorne trzech jezior Łęczyńsko-włodawskich o obszarach alimentacji ze skałami węglanowymi

Abstract

Głównym celem rozprawy było wyjaśnienie złożonych procesów funkcjonowania układów zlewniowo-jeziornych trzech wybranych jezior łęczyńsko-włodawskich. Wyjaśnienie genezy procesów określających aktualny stan badanych układów zlewiowo-jeziornych, wymagało rozpoznania zarówno warunków zlewniowych jak i misowych. Badania prowadzono w latach hydrologicznych 2007-2009. Systematycznie rejestrowano parametry hydrologiczne wód powierzchniowych i podziemnych, cech atmosfery, litosfery, pedosfery oraz antroposfery. W pracy po raz pierwszy zestawiono równania bilansowe dla mis jezior Sumin, Rotcze i Syczyńskiego. Zrekonstruowano stopień wypełnienia mis w oparciu o plany batymetryczne z dwóch różnych okresów oraz przeanalizowano zmienność sezonową parametrów fizykochemicznych.We wszystkich zlewniach można było wyróżnić hydrogeologiczną dwudzielność. W części wierzchowinowo-stokowej, dominował warstwowo-szczelinowy sposób krążenia wód, natomiast w przyjeziernej części równinnej ruch wody był utrudniony, poprzez znaczne powierzchnie utworów słabo przepuszczalnych.Wszystkie badane zlewnie cechował podobny, reżim odpływu, z roztopowym maksimum wiosennym i drugim okresem zwiększonych przepływów po opadach letnich. Jeziora Rotcze i Sumin to akweny o wartościach odpływu typowych dla zlewni poleskich, natomiast Jezioro Syczyńskie miało parametry odpływu wód wyraźnie wyższe. Czas wymiany wody badanych jezior był także zróżnicowany. Najwolniej proces ten zachodził w największym jeziorze Sumin, najszybciej zaś wody wymieniały się w Jeziorze Syczyńskim. The main aim of the study was to explain multidirectional processes of lake-catchment system of chosen lakes. The subject was meaningful, taking into consideration that there are very few strictly hydrological papers concerning Łęczna-Włodawa Lakes. Territorial research was done during three water years 2007-2009.A condition of natural environment results mostly from human activity. The diverse methods were used to present complex relations among atmosphere, lithosphere, biosphere and anthroposphere. Hydrological, meteorological, lithosphere, pedosphere and anthroposphere parameters were observed continuously. A role of the factors that shape both qualitative and quantitative features of the three catchment areas was estimated using a comparative analysis. The functioning of catchments under study was determined by an interaction of hydrological (water budget, the pace of water exchange), hydrochemical (potential mineralization), and ecological processes. Water budget equations of lakes Sumin, Rotcze and Syczyńskie basins has been presented for the first time in this thesis. All the catchment areas under study were dual in terms of geological structure and relief. In the upper, eastern part of the catchment areas, water circulation was characteristic for fractured-porous mediums, while in the lower parts a pace of seepage was very low due to impervious rocks presence. A flow rate measured in catchments of lakes Rotcze and Sumin was typical of Polesie region, while in Syczyńskie the value of flow rate was significantly higher, similar to those observed in the Lublin Upland catchments