Modele sprawiedliwości tranzycyjnej
Loading...
Date
2016
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Models of transitional justice
Abstract
Rozliczenia z przeszłością w okresie fundamentalnej zmiany ustrojowej z rzadka były przedmiotem namysłu o charakterze wyraźnie teoretycznym. Celem niniejszej pracy jest częściowe wypełnienie tej luki i przedstawienie złożonych problemów związanych ze sprawiedliwością tranzycyjną w ujęciu modelowym. W pracy wyróżnia się trzy modele form rozliczeń z przeszłością: model odpłaty, model klaryfikacji historycznej i model grubej kreski. Wskazuje się również narzędzia charakterystyczne dla każdego z tych typów oraz przykłady państw, które można do nich zaliczyć. Choć sprawiedliwość tranzycyjna nie wydaje się być kategorialnie odmienna od sprawiedliwości czasów stabilnych, to okoliczności jej stosowania są rodzajowo różne od realiów okrzepłych systemów politycznych. Wśród wartości, które chronione są zastosowaniem formuł sprawiedliwości tranzycyjnej, wyróżnić należy tak wartości typowe dla każdego ze wskazanych wyżej modelów, jak i wartości związane z istnieniem procedur demokratycznych oraz ładem aksjonormatywnym dojrzałej demokracji opartej o rządy prawa. Wartości te – oraz gotowość przestrzegania prawa międzynarodowego – są też czynnikami wpływającymi na wybór określonej formy rozliczeń z przeszłością. Umożliwia to ujęcie tego wyboru na sposób modelowy, w oparciu o J. Kmity koncepcję interpretacji humanistycznej oraz o R. Alexy’ego teorię zasad prawa.
The ways in which countries facing a period of radical political change deal with their painful past were seldom subject to a more theoretical approach. The aim of the dissertation is to present the complex problems that arise in such periods with the use of the models of transitional justice. Three paradigms of reckoning with past wrongs are distinguished: the retribution model, the historical clarification model and the thick line model. To each of the models, the dissertation ascribes both transitional justice measures and countries that resort to these instruments. Even though transitional justices does not seem to be categorically distinctive from the justice in stable times, the circumstances in which it is used are fundamentally different from those of established political systems. Among the values promoted with the use of transitional justice formulas are the values intrinsic to each of the abovementioned models, as well as the value of the existence of democratic procedures and the substantial values of a mature democratic system based on the rule of law. Those values, together with the readiness to abide by the rules of international law, influence the choice of a specific transitional justice approach. With the use of Kmita’s concept of humanistic interpretation and Alexy’s theory of principles, the models of such choice are proposed.
The ways in which countries facing a period of radical political change deal with their painful past were seldom subject to a more theoretical approach. The aim of the dissertation is to present the complex problems that arise in such periods with the use of the models of transitional justice. Three paradigms of reckoning with past wrongs are distinguished: the retribution model, the historical clarification model and the thick line model. To each of the models, the dissertation ascribes both transitional justice measures and countries that resort to these instruments. Even though transitional justices does not seem to be categorically distinctive from the justice in stable times, the circumstances in which it is used are fundamentally different from those of established political systems. Among the values promoted with the use of transitional justice formulas are the values intrinsic to each of the abovementioned models, as well as the value of the existence of democratic procedures and the substantial values of a mature democratic system based on the rule of law. Those values, together with the readiness to abide by the rules of international law, influence the choice of a specific transitional justice approach. With the use of Kmita’s concept of humanistic interpretation and Alexy’s theory of principles, the models of such choice are proposed.
Description
Wydział Prawa i Administracji
Sponsor
Keywords
sprawiedliwość tranzycyjna, transitional justice, rozliczenia z przeszłością, dealing with the past, prawa człowieka, human rights, modele, models