Obraz sporu o wizję małżeństwa i rodziny oraz o kształt wychowania prorodzinnego w głównych prądach myślowych przełomu XIX i XX wieku

Abstract

Podstawowym celem niniejszego opracowania jest próba scharakteryzowania głównych nurtów światopoglądowego sporu dotyczącego wizji małżeństwa i rodziny oraz wychowania prorodzinnego przełomu XIX i XX wieku. Autor ogranicza się do zaprezentowania pięciu zasadniczych nurtów: „naturalizmu” Spencera, eugeniki, maltuzjanizmu, socjalizmu oraz chrześcijaństwa. Jako materiał źródłowy wykorzystano polskojęzyczne publikacje z tego okresu dotyczące wychowania seksualnego oraz encykliki Leona XIII i Piusa XI. Teksty te wyznaczają jednocześnie ramy czasowe badanego okresu na lata 1880-1930.

The basic goal of the present study is an attempt to characterize the main worldview trends in the debate on the vision of marriage and the family as well as pro-family education at the turn of the 19th and 20th century. The author limits the topic to the presentation of five major trends: the “naturalism” of Spencer, eugenics, Malthusianism, socialism and Christianity. The source material used comprises publications in Polish from the discussed period that pertain to sexual education and the encyclicals of Leon XIII and Pius XI. Those texts also define the temporal frames of the period under study to the years 1880-1930.