(De)kolonizacja statusu kobiety we współczesnej powieści chicana

Abstract

Rozprawa poświęcona jest twórczości literackiej przedstawicielek społeczności chicana. Specyfika tej meksykańskiej grupy etnicznej żyjącej w Stanach Zjednoczonych opiera się na jej odmienności kulturowej, ukształtowanej w wyniku wzajemnego oddziaływania własnej kultury etnicznej oraz dominującej kultury anglosaskiej. Za nadrzędny cel badań autorka przyjmuje analizę współczesnej powieści chicana pod względem ukazanej w niej sytuacji podporządkowania kolorowych kobiet oraz określenie sposobu, w jaki literatura ta wpisuje się w kształtującą się w XXI wieku latynoamerykańską myśl dekolonialną. Przedmiot badań stanowi proza autorstwa czołowych współczesnych pisarek chicanas: Sandry Cisneros, Any Castillo, Almy Luz Villanuevę, Heleny Maríę Viramontes, Margarity Cotę-Cárdenas oraz Erlindy Gonzales-Berry. Zastosowanie perspektywy badawczej opierającej się na kluczowych kategoriach podporządkowania, jakimi są kolonialność władzy, kolonialność wiedzy, kolonialność bycia oraz kolonialność płci, pozwala ukazać, w jaki sposób doświadczenie bohaterek chicanas portretowane na kartach powieści wpisuje się w szerszy system kolonialnej opresji oraz ujawnić subwersywny charakter literatury chicana, która poza odzwierciedleniem kolonialnych napięć eksponuje również praktyki, służące bohaterkom do zakwestionowania istniejącego porządku kulturowo-społecznego oraz uzyskania pewnej autonomii.

This dissertation is devoted to the literary work of women who represent the Chicano community. This Mexican ethnic group living in the United States is characterized by its cultural disparity, formed by the interaction between its own ethnic culture and the dominant Anglo-Saxon culture. The main goal of this study is to analyze contemporary Chicana novel in terms of the specific situation of subordination of women of color that is depicted in it and to determine how that literature fits in with the Latin American decolonial critisism emerging in the 21st century. The study material includes novels written by leading contemporary women writers of Chicano literature: Sandra Cisneros, Ana Castillo, Alma Luz Villanueva, Helena María Viramontes, Margarita Cota-Cárdenas and Erlinda Gonzales-Berry.The research perspective based on key categories of subordination, that are coloniality of power, coloniality of knowledge, coloniality of being and coloniality of gender, allows us to analyze selected literary texts in terms of putting the experiences of the women representatives of the Chicano community in a wider system of oppression and to display the subversive character of Chicana literature, which – besides reflecting colonial tensions – exposes certain practices by which the protagonists are able to challenge the existing sociocultural order and gain some autonomy.