Pamięć romantyczna w twórczości Adama Mickiewicza i Williama Wordswortha

Abstract

Zadaniem komparatystycznego studium dotyczącego twórczości Adama Mickiewicza oraz Williama Wordswortha jest próba odnalezienia odpowiedzi na piętrzące się pytania o romantyczną pamięć, czyli o pamięć wyłaniającą się z utworów angielskiego poety i znajdującą swoje odzwierciedlenie bądź zaprzeczenie w poezji autora Ballad i romansów. Podążając za myślą o „podróżniczym” charakterze pamięci, można powiedzieć, iż charakter taki ma również zestawienie angloamerykańskiego stanu badań (dotyczącego twórczości autora Preludium oraz myśli o roli wspomnień w niej zawartych) z polskojęzyczną mickiewiczologią oraz z pracami na temat poezji polskiego romantyzmu. Niniejsza praca wpisuje się też w tendencję współczesnych badań nad pamięcią („wędrującym pojęciem”), łączącą się z jej interdyscyplinarnym, „polifonicznym” charakterem. W związku z tym dochodzi w owych badaniach do dialogu różnorodnych koncepcji i systemów pamięci, obejmujących zarówno starożytne rozpoznania Platona i Arystotelesa, jak i dociekania Henri Bergsona, czy też Paula Ricoeura. Dominująca ranga przyznana tu jednak zostaje poetyckiej teorii pamięci, wypływającej z poematów Wordswortha. To przede wszystkim one, w korespondencji z twórczością Mickiewicza, wytyczają kierunek przedstawionych w pracy analityczno-interpretacyjnych poszukiwań.

The main goal of the comparative study over poetry of Adam Mickiewicz and William Wordsworth is concerned with an attempt to answer multiple questions relating to notion of romantic memory – a kind of memory emerging from the poems of the English writer and corresponding with the poetry of the author of Ballady i romanse. Following the concept of „travelling” memory leads the author of the work to make use both of Anglo-American studies (of Wordsworthian poetry and the notion of memory) and of Polish critical works analysing the poems of Mickiewicz and the Romantic literature. The comparative survey corresponds with the contemporary tendencies in memory studies – its interdisciplinary and multidimensional perspectives. Therefore, it presents a dialogue between various concepts and theories of memory – comprising either ancient reflections of Plato and Aristotle or more contemporary thoughts of Henri Bergson and Paul Ricoeur. However, not the philosophical texts, but the poetic theory of memory, manifesting itself in the works of Wordsworth and corresponding with the poems of Mickiewicz, dominates in the comparative analysis and interpretation presented here.