Podstawowe wymiary przedsiębiorczości akademickiej
Loading...
Date
2010
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Abstract
Staramy się tutaj przybliżyć podstawowe idee
i najważniejsze pojęcia funkcjonujące w badaniach nad przedsiębiorczością
akademicką. Punktem odniesienia będą tu instytucje publiczne oraz instytucje prywatne. Obok refleksji nad poszczególnymi
elementami „uniwersytetu przedsiębiorczego” znajdą się tu krótkie uwagi pokazujące radykalne różnice w rozumieniu przedsiębiorczości akademickiej, i w jej praktycznym funkcjonowaniu, między obydwoma sektorami. Bardzo trudno, jak się wydaje, analizować prywatne instytucje edukacyjne w Europie w kontekście analiz takiej formy przedsiębiorczości, jaka pojawiła się w podstawowej literaturze światowej i dostępnych europejskich i amerykańskich studiach instytucjonalnych. Sektor
prywatny w Europie, z kilkoma wyjątkami (np. Hiszpanii, Portugalii, Norwegii czy Włoch), z punktu widzenia liczby instytucji,
procentowego udziału studentów oraz zakresu kierunków oferowanych studiów, jest unikatowym zjawiskiem edukacyjnym krajów transformacji ustrojowej, a w sporej części – unikatowym fenomenem dzisiejszych nowych członków UE (przede wszystkim Polski, Rumunii i Bułgarii). W niektórych krajach
UE nominalnie „prywatne” instytucje w praktyce finansowane są ze środków publicznych, w różnych formach i przy wykorzystaniu różnych modeli alokacji publicznych środków finansowych. Rozdział ma następującą strukturę: część pierwsza to niniejsze wprowadzenie, w części drugiej analizujemy fenomen rosnącej dywersyfikacji podstawy finansowej uniwersytetu i pokazujemy
nowe źródła przychodu uniwersytetów przedsiębiorczych. Wskazujemy, że w krajach OECD na przestrzeni ostatnich dwóch dziesięcioleci zmiany w finansowaniu szkolnictwa wyższego i badań naukowych odbywały się w kierunku wszystkich
możliwych źródeł innych niż podstawowe, tradycyjne i gwarantowane wsparcie rządowe. W związku z tym kluczową rolę w przedsiębiorczych instytucjach edukacyjnych
odgrywa zasada konkurencji: nawet gwarantowane źródła państwowe stają się coraz bardziej konkurencyjne, ale przede
wszystkim pozostałe źródła są niemal w pełni konkurencyjne. W części trzeciej analizujemy rolę Burtona Clarka „wzmocnionego rdzenia zarządzania” w przedsiębiorczych instytucjach
prywatnych, a część czwarta – kolejną cechę uniwersytetów przedsiębiorczych, czyli „poszerzone peryferie rozwojowe”, a więc
nowe jednostki naukowe i administracyjne, które przyciągają coraz większą część finansowania zewnętrznego uczelni. W części
czwartej i piątej pokazujemy, że przedsiębiorczy charakter uniwersytetu może się przejawiać w każdej jednostce uniwersyteckiej, a w następnej części zajmujemy się rodzącą się instytucjonalną
kulturą przedsiębiorczości. W kolejnej części niniejszego rozdziału analizujemy problem (stosunkowo nowej),trzeciej, regionalnej misji uniwersytetu w kontekście przedsiębiorczości akademickiej oraz implikacjami radykalnej redefinicji polityki regionalnej i poszerzenia jej znaczenia w Europie dla instytucji edukacyjnych. Uczelnie w takiej regionalnej optyce,
która sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości akademickiej, są ujmowane w szerokiej perspektywie obejmującej całą (regionalną)
tkankę społeczną, w której funkcjonują. I wreszcie w części ósmej prezentujemy wnioski na temat przedsiębiorczego charakteru
instytucji prywatnych w kontekście porównawczym instytucji publicznych, do których jak dotąd kategoria ta była
stosowana w literaturze przedmiotu – paradoksalnie, sektor prywatny w Europie (na podstawie doświadczeń portugalskich,
hiszpańskich czy włoskich) okazuje się o wiele mniej przedsiębiorczy niż można by przewidywać.
Description
Sponsor
Keywords
przedsiębiorczość akademicka, uniwersytet przedsiębiorczy, przedsiębiorczość uczelni, uczelnia przedsiębiorcza, kapitalizm akademicki, dodatkowe przychody, przychody niepaństwowe, podział środków, środki z trzeciego strumienia, Burton R. Clark, co to jest przedsiębiorczość akademicka, co to jest przedsiębiorczy uniwersytet, dywersyfikacja, peryferie akademickie, zarządzanie, finansowanie szkolnictwa wyższego, regionalna misja uczelni, trzecia misja, uniwersytet i region, wymiar regionalny, sektor prywatny, kultura przedsiębiorczości, przedsiębiorczość, academic entrepreneurialism, uczelnie prywatne, uczelnie niepubliczne, prywatne-publiczne, EUEREK, wymiary przedsiębiorczości, cechy przedsiębiorczości
Citation
W: Marek Kwiek, Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań, 2010: Wydawnictwo Naukowe UAM, ss. 244-286.