Communities in AMUR
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
Synteza i charakterystyka wiologenów jako materiałów funkcjonalnych do zastosowań w urządzeniach elektrochromowych
(2025) Banasz, Radosław; Wałęsa-Chorab, Monika. Promotor
Niniejsza praca obejmuje trzy publikacje z listy filadelfijskiej, które dotyczą związków typu wiologenów oraz soli pirydyniowych i ich pochodnych pirydynowych jako potencjalnych materiałów do zastosowań w urządzeniach elektrochromowych. Badania koncentrowały się na otrzymaniu grupy wiologenów zawierających różne grupy jako jednostki mostkujące N-podstawione pierścienie pirydynowe oraz zbadanie ich właściwości elektrochromowych. Zaprojektowano związki zarówno w kształcie gwiazdy (tzw. star-shaped) zawierające trzy N-podstawione pierścienie pirydynowe, jak i związki liniowe zawierające dwa N-podstawione pierścienie pirydynowe, a także monopodstawione sole pirydyniowe i ich pochodne pirydynowe. Oczekiwano, że wprowadzenie do cząsteczki wiologenu różnego rodzaju jednostek elektroaktywnych takich jak trifenyloamina, benzotiadiazol lub benzoselenadiazol spowoduje, że zaprojektowane związki będą wykazywać odwracalne zmiany koloru zarówno w procesie katodowym jak i anodowym.
Pierwszą grupę wiologenów rozgałęzionych stanowiły związki zawierające 1,3,5-trójpodstawiony benzen oraz trifenyloaminę. Kolejną grupę stanowiły związki liniowe zawierające w swej budowie N-podstawione pierścienie pirydynowe połączone grupą mostkującą: 2,1,3-benzotiadiazolem (BTZ) oraz 2,1,3-benzoselenadiazolem (BSeZ). Modyfikacja pierścieni pirydynowych w wiologenach liniowych była również ukierunkowana na funkcjonalizacje grupami zawierającymi wiązania podwójne (grupy styrenowe) co umożliwiło przeprowadzanie fotopolimeryzacji i otrzymanie cienkich warstw liniowych poliwiologenów. Zbadane poliwiologeny zawierające w rdzeniu benzotiadiazol oraz benzoselenadiazol stanowią pierwszy przykład użycia pochodnych styrenu w fotopolimeryzacji materiałów elektrochromowych. Dokonano również syntezy i charakterystyki nowych niesymetrycznych monopodstawionych soli pirydyniowych, pirydynowych pochodnych oraz ich polimerów zawierających w rdzeniu BTZ i BSeZ połączonych z grupą trifenylaminową oraz łańcuchem heksylowym, które są przykładem związków donorowo-akceptorowych.
Charakterystyka materiałów obejmowała różne metody spektroskopowe, elektrochemiczne, spektroelektrochemiczne oraz luminescencyjne (w przypadku wybranych związków). Badania mają stanowić rozszerzenie aktualnej wiedzy na temat wiologenów, soli pirydyniowych i pochodnych pirydyny oraz właściwości elektrochromowych. Otrzymane wyniki dotyczące nowych materiałów wpisują się w aktualny trend badań nad materiałami do zastosowań w elektronice i wskazują na potencjał aplikacyjny zastosowania otrzymanych i zbadanych związków w urządzeniach zmieniających kolor.
This work is based on three articles and focuses on viologens, pyridinium salts, and pyridine derivatives as potential materials for electrochromic applications. The research was aimed at obtaining a series of viologens containing various bridging units between N-substituted pyridine rings and investigating their electrochromic properties. Both star-shaped derivatives containing three N-substituted pyridine rings and linear compounds incorporating two N-substituted pyridine rings were designed, along with mono-substituted pyridinium salts and their pyridine derivatives. It was expected that the introduction of different redox-active units such as triphenylamine, benzothiadiazole (BTZ), or benzoselenadiazole (BSeZ) into the viologen structure would induce reversible color changes under both cathodic and anodic conditions, providing electrochromic behavior.
The first group of star-shaped viologens consisted of derivatives containing a 1,3,5-trisubstituted benzene and triphenylamine core. The second group included linear viologens with N-substituted pyridine rings linked by BTZ or BSeZ bridging units. The modification of pyridine rings in linear viologens was also directed toward their functionalization with double-bond-containing groups (styrene units). The obtained BTZ- and BSeZ-based polyviologens represent the first reported example of using styrene-derived units for the photopolymerization of electrochromic materials. New non-symmetric mono-substituted pyridinium salts, pyridine derivatives, and their polymers containing BTZ or BSeZ cores connected to the triphenylamine and hexyl chains were also synthesized and characterized, representing donor–acceptor-type compounds.
The characterization involved spectroscopic, electrochemical, spectroelectrochemical, and, for selected compounds also luminescence analysis. The studies expand the current knowledge of viologens, pyridinium salts, and pyridine derivatives in the context of electrochromism. The results obtained fit within the recent research trends in functional materials for electronics and indicate the potential application of the synthesized and studied compounds in color-changing devices.
Empatia poza antropocentryzmem i eurocentryzmem w teorii historii
(2025) Mendonça Marino, Taynna; Domańska, Ewa. Promotor; Bevernage, Berbera. Promotor
Niniejsza rozprawa bada problem empatii w teorii historii, proponując reinterpretację tego pojęcia w kontekście współczesnych kryzysów politycznych, społecznych i środowiskowych. Autorka wskazuje, że dominujące zachodnie ujęcia, skoncentrowane na relacjach międzyludzkich i zakorzenione w myśleniu eurocentrycznym, zaniedbują rolę afektu, wyobraźni, relacji międzygatunkowych oraz odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń. Celem rozprawy jest repozycjonowanie empatii w teorii historii poprzez poszerzenie jej zakresu pojęciowego i ukazanie potencjału dla bardziej odpowiedzialnej i zrównoważonej praktyki historiograficznej. Empatia przedstawiona jest jako epistemiczna i etyczna zdolność umożliwiająca zaangażowanie w relacje z ludzkimi i nieludzkimi Innymi oraz z przyszłymi pokoleniami. Kluczowe pytania dotyczą empatii wobec bytów radykalnie odmiennych, kultywowania empatii transgatunkowej i przyszłościowej oraz podważania linearnego czasu, myślenia binarnego i kolonialnych hierarchii wiedzy. Najbardziej innowacyjnym wkładem pracy jest triadyczny model empatii: transkulturowej (dialog między wiedzą zachodnią i wiedzami indygenicznymi), transgatunkowej (przekraczającej granice ludzi i nieludzi) oraz transgeneracyjnej (odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń). Propozycje te osadzone są w analizach prac LaCapry, Krenaka, Barataya, Despret oraz powieści Robinsona The Ministry for the Future. Rozprawa ma charakter interdyscyplinarny, łącząc filozofię i teorię historii, studia nad zwierzętami, humanistykę środowiskową i wiedze indygeniczne. Autorka konkluduje, że empatia może stanowić fundament przyszłościowej refleksji historycznej i funkcjonować jako imperatyw etyczny oraz narzędzie badawcze wykraczające poza antropocentryczne i eurocentryczne ramy, wspierając bardziej odpowiedzialną, inkluzywną i ponad-ludzką humanistykę.
This dissertation examines the problem of empathy in the theory of history, offering a reinterpretation of the concept in the context of political, social, and environmental crises. It argues that dominant Western approaches, focused on interhuman relations and embedded in Eurocentric thinking, neglect affect, imagination, interspecies relations, and responsibility toward future generations. The aim is to reposition empathy within historical theory by expanding its conceptual scope and exploring its potential for a more responsible and sustainable practice of history. Empathy is presented as an epistemic and ethical capacity enabling engagement with human and nonhuman Others and with those not yet born. Key questions concern empathizing with radically different beings, cultivating transspecies and future-oriented empathy, and disrupting linear time, binaries, and colonial hierarchies of knowledge. The dissertation’s most innovative contribution is a triadic model: transcultural (dialogue between Western and Indigenous knowledges), transspecies (crossing human–nonhuman boundaries), and transgenerational (responsibility toward future generations). These ideas are grounded in analyses of works by LaCapra, Krenak, Baratay, Despret, and Robinson’s The Ministry for the Future. Interdisciplinary in character, the project combines philosophy and theory of history, animal studies, environmental humanities, and Indigenous knowledges. It concludes that empathy can serve as a foundation for future-oriented historical reflection and function as both an ethical imperative and a scholarly tool that moves beyond anthropocentric and Eurocentric frameworks toward a more responsible, inclusive, and more-than-human humanities.
Społeczeństwo zaangażowane. Inspiratorium dla edukacji obywatelskiej
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Cytlak, Izabela; Jarmużek, Joanna; Herzog, Tomasz
Współczesne społeczeństwa demokratyczne mierzą się z wyzwaniami, które testują granice społecznej spójności i zaufania: dezinformacją, kryzysami klimatycznymi i migracyjnymi, napięciami tożsamościowymi, a także narastającą polaryzacją. W tym kontekście edukacja obywatelska staje się niezbędnym narzędziem budowania kultury odpowiedzialności, solidarności i dialogu.
Prezentowana publikacja to interdyscyplinarne inspiratorium dla nauczycieli i edukatorów, które łączy refleksję teoretyczną z praktycznymi wskazówkami do pracy z młodzieżą. Opierając się na wartościach równości, otwartości i partycypacji, książka proponuje nowoczesne podejście do edukacji obywatelskiej – jako procesu dynamicznego, włączającego i angażującego.
Cztery komplementarne rozdziały prowadzą czytelnika przez kluczowe zagadnienia: aksjologię obywatelstwa, tożsamość i różnorodność, kompetencje społeczne i działania praktyczne, szkołę jako przestrzeń demokracji codziennej.
Autorzy i autorki – eksperci z zakresu pedagogiki, socjologii i nauk politycznych – podejmują aktualne tematy, takie jak: edukacja antydyskryminacyjna, zdrowotna i klimatyczna, mediacje rówieśnicze, dobrostan psychiczny, przeciwdziałanie dezinformacji czy rozwój kompetencji globalnych.
Społeczeństwo zaangażowane to nie tylko książka, ale zaproszenie do wspólnego tworzenia edukacji obywatelskiej, która ma szczególne znaczenie dla budowania społeczeństwa aktywnego i demokratycznego.
Present-day democratic societies face challenges that test the boundaries of social cohesion and trust: disinformation, climate and migration crises, identity tensions, and increasing polarization. In this context, civic education becomes an essential tool for building a culture of responsibility, solidarity, and dialogue.
This interdisciplinary publication is an inspiration guide for teachers and educators, combining theoretical reflection with practical tools for working with young people. Grounded in the values of equality, openness, and participation, the book offers a modern approach to civic education—as a dynamic, inclusive, and engaging process.
The four complementary chapters guide the reader through key themes: the axiology of citizenship; identity and diversity; social competences and civic action; school as a space of everyday democracy.
The authors—experts in pedagogy, sociology, and political science—address topical issues such as anti-discrimination, health and climate education, peer mediation, mental well-being, combating disinformation, and the development of global competences.
Engaged Society is not just a book: it is an invitation to co-create civic education that truly matters for building an active and democratic society.
Archeologiczne badania ratownicze na wielkich inwestycjach budowlanych. Aplikacja praktyczna modelu rozwiązań organizacyjnych
(2025) Żółkiewski, Marek; Michałowski, Andrzej. Promotor; Narożna, Dominika. Promotor
Rozprawa została przygotowana w programie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pn. „Doktorat wdrożeniowy”. Ma on na celu opracowywanie rozwiązań i ich wdrażanie, w celu usprawnienia działalności firm. Projekt opierał się na trójstronnej współpracy pomiędzy autorem, jego pracodawcą i UAM, prowadzącym studia doktoranckie.
Celem pracy była aplikacja rozwiązań organizacyjnych do praktyki, w obszarze archeologicznych badań ratowniczych na dużych inwestycjach budowlanych. Wprowadzenie nowych, systemowych rozwiązań miało usprawnić procesy realizacyjne i budować pozycję rynkową organizacji.
Przygotowanie modelu organizacyjnego na gruncie archeologii możliwe było poprzez odniesienie do teorii nauk o zarządzaniu i jakości oraz inżynierii jakości. Główną tezą rozprawy było rozpoznanie możliwości zaadaptowania powyższych teorii do praktyki archeologicznej. W wyniku analiz opartych o aktualne piśmiennictwo, dostępną dokumentację zamówień publicznych i obowiązujące przepisy, przygotowany został model systemu zarządzania i doskonalenia organizacji świadczącej archeologiczne usługi badawcze. Zawiera on najważniejsze elementy typowych systemów zarządzania jakością projektowanych w organizacjach, z uwzględnieniem jednak specyfiki obszaru archeologii prewencyjnej. Model tworzy mapa procesów zachodzących w trakcie realizacji badań na inwestycjach oraz ich szczegółowa charakterystyka.
System ten będący wytworem pracy, został wdrożony w organizacji biorącej udział w projekcie i testowany w zakresie jego adekwatności, aktualności i funkcjonalności.
The dissertation was prepared as part of the „Implementation Doctorate” program, run by the Minister of Science and Higher Education. Its aim is to develop and implement solutions to improve the operations of companies. The project was based on a three-way collaboration between the author, their employer, and the Adam Mickiewicz University (UAM), which administered the doctoral studies.
The goal of the work was to apply organizational solutions to practice in the field of rescue archaeological excavations on large construction investments. The introduction of new, systemic solutions was intended to streamline implementation processes and build the organization's market position.
The preparation of an organizational model within the field of archaeology was made possible by referencing management and quality theories, as well as quality engineering. The main thesis of the dissertation was to identify the possibilities of adapting the aforementioned theories to archaeological practice. Based on analyses of current literature, available public procurement documentation, and applicable regulations, a model for a management and continuous improvement system for an organization providing archaeological research services was prepared. It includes the most important elements of typical quality management systems designed for organizations, while also taking into account the specifics of preventive archaeology. The model consists of a map of processes occurring during the execution of research on investment projects and their detailed characteristics.
This system, which is the product of this work, was implemented in the participating organization and tested for its adequacy, relevance, and functionality.
Znaczenie miłości w filozofii podmiotu Emila Ciorana
(Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Naukowe Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Rura, Mateusz
Chociaż miłość często odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu się egzystencjalnego podmiotu, to jej znaczenie na gruncie refleksji egzystencjalnej nie jest eksponowane tak mocno, jak np. tragizm, samotność czy źródłowe odniesienie do transcendencji. Najlepiej jest to widoczne na przykładzie myśli Emila Ciorana, zazwyczaj utożsamianej ze skrajnym pesymizmem, antynatalizmem i nihilizmem, które nie pozostawiają miejsca na pozytywne aspekty istnienia. Niemniej to właśnie w filozofii Ciorana miłość nie tylko nie jest dopełnieniem bądź zwieńczeniem drogi egzystencjalnego stawania się samym sobą – jak ma to miejsce choćby w przypadku Kierkegaarda i Jaspersa – lecz stanowi paradoksalne zaprzeczenie kształtującej podmiot ścieżki negatywnej i szansę dlań na wykroczenie poza poddany fatalizmowi konstytuująco-autodestrukcyjny proces upadku. O ile cioranowskie pojmowanie miłości jest nakreślone wyłącznie w pojedynczych sugestiach i aforyzmach, o tyle nie oznacza to ani jednorodności, ani nieistotności jej ujęcia. Celem artykułu jest wykazanie, że miłość w związku z podmiotem może zostać odczytana przede wszystkim jako pełniąca funkcję soteriologiczną. Tym samym, nawet jeżeli z perspektywy cioranowskiego podmiotu miłość jawi się przede wszystkim jako kolejna iluzja, która nie ma szans na urzeczywistnienie ani trwałą przemianę podmiotu, to jednocześnie stanowi ona potencjalną alternatywę wobec poddania się śmierci – nie poprzez eliminację skutków upadku, lecz przez umożliwienie kontynuacji życia pomimo ich nieuchronności.
Although love often plays a pivotal role in the formation of the existential subject, its significance within the framework of existential reflection tends to be marginalized in comparison to such themes as tragedy, loneliness or the relation to transcendence. This tendency is particularly evident in the thought of Emil Cioran, usually identified with extreme pessimism, anti-natalism and nihilism, positions that preclude any affirmation of the positive dimensions of existence. Nevertheless, it is in Cioran’s philosophy that love is not only the fulfilment or culmination of the path of existential becoming oneself – as is the case, for example, with Kierkegaard and Jaspers – but rather constitutes a paradoxical negation of the negative subject-forming path and a chance to step beyond the constitutively self-destructive process of downfall driven by fatalism. While Cioran’s reflections on love are fragmentary, confined to scattered aphorisms and suggestive remarks, this renders them neither conceptually homogeneous nor philosophically negligible. The purpose of the paper is to demonstrate that love, insofar as it relates to the subject, may be interpreted primarily as fulfilling a soteriological function. Thus, even if from the perspective of the Cioranian subject love appears as another illusion that has no chance of coming to fruition or permanently transforming the subject, at the same time it represents a potential alternative to surrendering to death – not by eliminating the consequences of existential downfall, but by allowing life to continue despite its inescapability.
Człowiek między zniewoleniem a wyzwoleniem. O błądzeniu w żywiołach znaczeń
(Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Naukowe Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Wadowski, Jan
U podstaw prezentowanego tutaj podejścia leży koncepcja rzeczywistości jako sieci komunikatów określających sposób istnienia i doświadczania. Siła interakcyjnej komunikacji zauważalna jest szczególnie w doświadczeniu człowieka kreującego samego siebie w wymiarze partycypującej jaźni. W oparciu o to przekonanie konstruowana jest tożsamość przynosząca możliwość bycia konkretną osobą. Nieuchronnie jednak struktura tożsamości oznaczać musi pewien rodzaj zniewolenia, manifestującego się przez błądzenie (J. Tischner). Jeśli naturą egzystencji ludzkiej jest błądzenie, to domaga się ona wyzwolenia poprzez dekonstrukcję modelu tożamościowego i demistyfikację „ja”, a więc wyzwolenia. Przebłyski
wyzwolenia pojawiają się szczególnie w strefach kognitywnej graniczności, pozwalających odsłaniać możliwość głębokiej przemiany (P. Socha).
The foundation of the approach presented in this paper is the concept of reality as a network of messages that determine the mode of existence and experience. The power of interaction-based communication is particularly evident in the experience of a person constructing their identity within the dimension of a participatory self. Based on this conviction, an identity is constructed that enables one to be a specific person. However, the construction of identity inevitably entails a certain form of enslavement, manifesting itself through wandering (J. Tischner). If the nature of human existence is wandering, then it demands liberation through the destruction of identity constructs and the demystification of the “self”. Liberation reveals itself particularly in zones of cognitive liminality, which enable the unveiling of the possibility of profound transformation (P. Socha).
Człowiek – portret zwielokrotniony. Komentarz do antropologicznej dystynkcji A.J. Heschela
(Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Naukowe Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Glinkowski, Witold P.
Jedną z manifestacji ludzkiego subiectum jest jego dualność. To, że człowiek jest podmiotem dualnym, może być rozumiane wielorako. Występuje on w roli podmiotu wiedzy, ale także w roli podmiotu wiary. Ponadto bywa podmiotem wiedzy, która dotyczy jego jako bytu, ale też podmiotem wiedzy dotyczącej go jako bycia – zgodnie z różnicę między tymi określeniami wyeksplikowaną przez Abrahama J. Heschela (1907–1972). O ile „byt” jawi się tu jako określenie indyferentne aksjologicznie, o tyle „bycie”, przeciwnie, jest określeniem zaangażowanym normatywnie. Co więcej, oto kolejna subtelność, w przypadku ludzkich odniesień do własnego bytu lub do bycia, człowiek może kierować się zarówno wiedzą,jak i wiarą. Heschel nie tylko odróżnia „byt ludzki” (human being) od „bycia ludzkim” (being human), ale ponadto kontestuje możliwość definiowania człowieka przy użyciu jedynie pierwszego z tych określeń. Postrzeganie człowieka w kategoriach ontycznych, jako „bytu ludzkiego”, bez uwzględnienia wymiaru normatywnego, czyli „bycia ludzkim”, prowadzi do redukcjonistycznej deformacji uniemożliwiającej adekwatne uchwycenie specyfiki człowieka, a właśnie ta specyfika odróżnia go od wszelkich innych bytów. Doceniając wagę wprowadzonej przez Heschela dystynkcji, zakładam, że może być ona przyczynkiem i impulsem do próby rewindykacji pytania o istotę człowieka. Jest ono wprawdzie niepopularne w obrębie współczesnej refleksji filozoficznej, a jednak – jak wolno założyć – nadal zasługuje na uwzględnienie.
Duality is a manifestation of the human subiectum. The fact that humans are dual subjects can be understood in a number of ways, e.g., they act as subjects of knowledge, but also as subjects of faith. At times, they are the subject of knowledge that concerns them as human beings, but also the subject of knowledge concerning them as being human, in line with the anthropological distinction explained by Abraham J. Heschel (1907–1972). While human being is an axiologically neutral term, being human is, by contrast, a normatively charged one. There is yet another subtlety here: when humans refer to themselves as human beings or consider themselves being human, they may be guided by both knowledge and faith. Not only does Heschel distinguish between the concepts of human being and being human, but he also refutes the possibility of defining man solely by using the former. Perceiving man in ontological terms, as a human being, without taking into account the normative dimension, i.e., being human, leads to a reductionist distortion that prevents an adequate grasp of what makes man unique, and it is precisely this unique quality that sets him apart
from all other beings. Appreciating the weight of Heschel’s distinction, I believe it could be a starting point and an impulse to revisit the question of the essence of humanity. As unpopular as it is in contemporary philosophical thought, it still deserves some attention.
Sztuka jako przeznaczenie działalności podmiotu w filozofii Gilles’a Deleuze’a
(Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Naukowe Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Patrzyńska, Weronika
Celem artykułu jest analiza sposobu, w jaki sztuka w ujęciu Deleuzjańskim staje się przestrzenią konstytuowania podmiotowości poza tradycyjnymi kategoriami tożsamości. W pierwszej części przedstawiam pojęcia różnicy powtórzenia oraz dramatyzacji, wykazując specyfikę wybranej przez Deleuze’a terminologii zaczerpniętej od teatru. Teatr współczesny zostaje tu ujęty jako model ontologiczny, w którym dialektykę pojęć zastępuje dialektyka ruchu. Charakteryzuję Deleuzjańskie stanowisko empiryzmu transcendentalnego oraz jego powiązania z indywiduacją podmiotu. Badam przestrzeń sztuki jako ostateczne przeznaczenie działalności podmiotu, w której założenia empiryzmu transcendentalnego zyskują swoje apogeum. Omawiam znaki jako transfery idei oraz jako struktury konstytuujące nieesencjalną, procesualną podmiotowość. Podejmuję także zestawienie Deleuzjańskiej koncepcji sztuki z pewnymi założeniami filozofii transcendentalnej F.W.J. Schellinga. Główna teza artykułu zakłada, że sztuka stanowi dziedzinę o najwyższej intensywności egzystencjalnej, w której podmiot uzyskuje poszerzone pole sprawczości, umożliwiające przekraczanie własnych granic i urzeczywistnianie swojej wolności w doświadczeniu artystycznym.
The aim of this article is to analyse how art, in Deleuze’s view, becomes a space for the constitution of subjectivity beyond traditional categories of identity. In the first part, I present the concepts of difference, repetition and dramatisation, demonstrating the specificity of Deleuze’s terminology borrowed from theatre. Contemporary theatre is treated here as an ontological model in which the dialectic of concepts is replaced by the dialectic of movement. In the second part, I present Deleuze’s position of transcendental empiricism and its connections with the individuation of the subject. In the third part, I examine the space of art as the ultimate destination of the subject’s activity, in which the assumptions of transcendental empiricism reach their apogee. I discuss signs as transfers of ideas and as structures constituting non-essential, processual subjectivity. I also compare Deleuze’s concept of art with certain assumptions of F.W.J. Schelling’s transcendental philosophy. The main thesis of the article assumes that art is a field of the highest existential intensity, in which the subject gains an expanded range of agency, enabling them to transcend their own boundaries and realise their freedom in artistic experience.
Wypracowanie nowego modelu genezy podmiotowości. Jak Hume, Spinoza i refleksja nad sztuką pomogli Deleuze’owi
(Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Naukowe Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Biernacki, Filip
Artykuł analizuje filozofię Gilles’a Deleuze’a jako postkantowski projekt, którego celem jest stworzenie nowego modelu genezy podmiotowości. W przezwyciężeniu „rozdzierającej dwoistości” kantowskiej estetyki pomaga mu model biernych syntez Hume’a oraz teoria afektów i płaszczyzna immanencji Spinozy. Kluczową rolę odgrywa refleksja nad sztuką, w ramach której Deleuze, reinterpretując Leibniza i Spinozę, formułuje pojęcie perceptu. Istotne staje się także pojęcie wrażenia, pozwalające na przekroczenie opozycji podmiot–przedmiot i na zbudowanie nowej koncepcji doświadczenia. Etycznym ideałem tej filozofii jest stawanie-się-niedostrzegalnym, czyli afirmacja bezosobowego i immanentnego Życia, którego genealogię Deleuze odnajduje w późnej myśli Fichtego.
This article analyzes the philosophy of Gilles Deleuze as a post-Kantian project aimed at developing a new model of the genesis of subjectivity. To overcome the “wrenching duality” of Kantian aesthetics, Deleuze draws on Hume’s model of passive syntheses and on Spinoza’s theory of affects and plane of immanence. A key role is played by Deleuze’s reflection on art, within which he reinterprets Leibniz and Spinoza to formulate the concept of the percept. The notion of sensation also becomes crucial, as it allows for a break with the subject– object opposition and enables a new conception of experience. The ethical ideal of this philosophy is becoming-imperceptible: an affirmation of impersonal and immanent Life, whose genealogy Deleuze traces in the late thought of Fichte.
Podmiot filozofujący a podmiot generyczny w filozofii Alaina Badiou
(Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Wydawnictwo Naukowe Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Kiedrowski, Krzysztof
Zasadniczym celem artykułu jest próba uzupełnienia koncepcji podmiotu generycznego zaproponowanej przez Alaina Badiou na gruncie materialistycznej dialektyki o koncepcję podmiotu filozofującego, którego aktywność z jednej strony znacznie różni się od działalności podmiotu generycznego, a z drugiej – jest z nią zbieżna. Podstawą dla zarysowania wspomnianej koncepcji jest rekonstrukcja metafilozofii francuskiego filozofa, będącej zarazem zakładanym horyzontem filozoficznym, jak i egzemplifikacją działalności intelektualnej tego filozofa. W wyniku przeprowadzonej refleksji okazuje się, że podmiot filozofujący stanowi niezbędny aspekt człowieka w jego drodze ku pełni życia.
The primary aim of this article is to attempt to supplement Alain Badiou’s concept of the generic subject, proposed within the framework of materialist dialectic, with a concept of the philosophizing subject, whose activity, on the one hand, significantly differs from that of the generic subject, and on the other hand, converges with it. The basis for outlining this concept is a reconstruction of the French philosopher’s metaphilosophy, which serves both as the assumed philosophical horizon and as an exemplification of the philosopher’s intellectual activity. As a result of this reflection, it becomes clear that the philosophizing subject constitutes a necessary aspect of humanity’s journey toward the fullness of life.