Browsing by Author "Molik, Witold. Promotor"

Now showing 1 - 5 of 5
  • Item
    Dwór a wieś folwarczna w Poznańskiem w II połowie XIX i na początku XX w.
    (2018) Borowiak, Stanisław; Molik, Witold. Promotor
    Celem pracy jest wszechstronne przedstawienie relacji dworu i wsi folwarcznej w Poznańskiem w II poł. XIX i na pocz. XX w., które, mimo kluczowego znaczenia dla dokonującego się wówczas procesu modernizacji stosunków społecznych, były słabo opracowane w dotychczasowej literaturze. Pod pojęciem „dwór” rozumiemy tu polskich i niemieckich właścicieli ziemskich oraz podległą im folwarczną administrację, „wieś folwarczna” to sąsiadujące z folwarkiem kolonie robotnicze zamieszkałe przez stałych robotników rolnych. Analiza źródeł podworskich, materiałów urzędowych oraz literatury i publicystyki z epoki, pozwoliła ukazać powyższe relacje na kilku kluczowych płaszczyznach – zatrudnienia i pracy, płac oraz warunków socjalno-bytowych, umieszczonych na tle polskiej i niemieckiej literatury i publicystyki ziemiańskiej oraz stosunków w sąsiednich prowincjach pruskich. Jak wykazano, względne przeludnienie wsi, w połączeniu z upośledzeniem prawnym robotnika rolnego, sprawiało, że położenie ludności folwarcznej długo nie było przedmiotem większej troski ze strony ziemian i zaliczało się do najgorszych na całym pruskim wschodzie. Wszechstronna poprawa w tym zakresie nastąpiła dopiero pod wpływem rozwijającej się od k. XIX w. masowej emigracji do zachodnich obszarów Niemiec, gdy groźba braku rąk do pracy zmusiła ziemian do częściowego przewartościowania dotychczasowego postępowania.
  • Item
    Poznański Czerwiec 1956. Walka o pamięć w latach 1956-1989
    (2014-03-13) Grzelczak, Piotr; Molik, Witold. Promotor
    Problem oceny i interpretacji Poznańskiego Czerwca 1956 był jednym z najbardziej drastycznych zagadnień ideologicznych z jakimi poradzić sobie musiał aparat PZPR. W poszczególnych okresach władza rozwinęła zatem kilka strategii radzenia sobie z tym problemem. W pierwszym z nich (VI-X 1956 r.) uczestnicy czerwcowych wydarzeń, zostali spacyfikowani represjami, zaś oddziaływanie propagandowe partii odnosiło się do całego społeczeństwa. W drugim okresie (do VI 1958 r.) władze przyznały początkowo, że błędy leżały po stronie odsuniętej od władzy stalinowskiej kliki, a protest miał charakter robotniczy i był uprawniony. Umożliwiało to przez jakiś czas kultywowanie pamięci Czerwca 1956, ale jedynie w postaci całkowicie zaaprobowanej przez władzę. Wobec środowisk robotniczych Poznania zgłaszających chęć podtrzymywania pamięci o „czarnym czwartku” już niebawem zastosowano bowiem różnorakie środki nacisku, nie wyłączając aktywności operacyjnej SB. W trzecim okresie (1958-1980) strategią partii było konsekwentne przemilczenie Poznańskiego Czerwca. Społeczeństwo było spacyfikowane, pozbawione możliwości wyrażania swoich poglądów, zamykające się w sferze prywatnej. Zmienił to okres 1980-1981, kiedy pojawiła się opozycyjna wykładnia poznańskich wydarzeń, ukazująca tradycję oporu, obnażająca zakłamanie komunistycznej ideologii i praktyki, wzmocniona dodatkowo Grudniem 1970 i Czerwcem 1976. Władza odreagowała dopiero po wprowadzeniu stanu wojennego, kiedy rozwinęła strategie zmierzające do zneutralizowania „solidarnościowego” dyskursu i do przejęcia odrodzonej tradycji Poznańskiego Czerwca.
  • Item
    Profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939
    (2019) Jakś-Ivanovska, Magdalena; Molik, Witold. Promotor
    Praca dotyczy grupy 166 osób, które uzyskały i przyjęły profesurę na UP w latach 1919-1939. Co do kryteriów wyodrębnienia badanej grupy, opieram się na ustawach o szkołach akademickich z 1920 i 1933 roku, które ustaliły kategorie profesorów, sposób ich powoływania oraz ogólny zakres obowiązków. W pierwszej części dysertacji przedstawiłam sytuację polskiego szkolnictwa wyższego w okresie międzywojennym, ze szczególnym uwzględnieniem powstania Wszechnicy Piastowskiej. Dążąc do pełnej charakterystyki grupy ujmuję takie jej elementy jak: pochodzenie społeczne i terytorialne, wychowanie domowo-szkolne (elementarne i średnie), wykształcenie wyższe, główne etapy kariery naukowej, a także sytuacja materialna i rodzinna profesorów, ich wzajemne relacje oraz budowanie więzi środowiskowych. Osoby, które zostały profesorami UP przychodziły na świat na terenie trzech zaborów i rozmaitych państw europejskich, choć większość wywodziła się z zaboru austriackiego. Żyły i wychowywały się w rodzinach należących do wszystkich grup społecznych, z przewagą rodzin inteligenckich. Drogi edukacji wiodły je przez rozmaite gimnazja, gdy uzyskały świadectwo dojrzałości wstępowały na uczelnie wyższe na świecie. Odbywały podróże naukowe, podejmowały zajęcia zarobkowe. W międzyczasie stopniowo pnąc się po ścieżkach kariery naukowej, zdobywały kolejne stopnie i tytuły. Ich drogi splotły się w Poznaniu.
  • Item
    Studenci Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919-1939
    (2024) Bucholz, Andrzej; Molik, Witold. Promotor
    W niniejszej dysertacji przedstawiono portret demograficzno-społeczny studentów Uniwersytetu Poznańskiego, ich warunki bytowe i proces kształcenia w latach 1919-1939. W ramach portretu demograficzno-społecznego ukazano stan liczebny oraz podział według płci, wieku, przynależności narodowej, wyznania, jak i pochodzenia społecznego oraz terytorialnego. Warunki bytowe opisano zaś z położeniem szczególnego nacisku na: koszt studiów, stypendia, sytuację mieszkaniową, opiekę zdrowotną, stołówki i stowarzyszenia samopomocowe. Zaprezentowano też zasady zostania akademikiem, reguły funkcjonowania słuchaczy w ramach Alma Mater Posnaniensis oraz organizację nauczania, tok studiów, relacje między kadrą profesorską a studentami. Przedmiotem tej pracy są wyłącznie studenci zwyczajni w rozumieniu ustaw o szkołach akademickich z 13 lipca 1920 roku i 15 marca 1933 roku. Poza obszarem zainteresowania autora pozostali więc wolni słuchacze oraz doktoranci. Dolną granicę chronologiczną stanowi 1919 rok, w którym utworzono Uniwersytet Poznański, a górną jest atak Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku. Te dwie daty wyznaczają ramy funkcjonowania Alma Mater Posnaniensis w dwudziestoleciu międzywojennym. This dissertation presents a demographic and social portrait of the students of the University of Poznań, their living conditions and educational process in the years 1919-1939. The demographic and social portrait shows the number of students and their breakdown by gender, age, nationality, religion, as well as social and territorial origin. The living conditions are described with particular emphasis on the cost of studies, scholarships, housing, health care, canteens and self-help associations. Also presented are the rules for becoming a student, the rules for the functioning of students within Alma Mater Posnaniensis and the organisation of teaching, the course of study, the relationship between the professorial staff and the students. The subject of this work is exclusively ordinary students within the meaning of the Acts on Academic Schools of 13 July 1920 and 15 March 1933. Free students and doctoral students therefore remain outside the author's area of interest. The lower chronological boundary is 1919, the year in which the University of Poznan was founded, and the upper one is the German attack on Poland on 1 September 1939. These two dates set the framework for the functioning of Alma Mater Posnaniensis in the interwar period.
  • Item
    Wyżsi urzędnicy pruskiej administacji prowincjonalnej w Poznańskiem (1871-1918)
    (2013-04-26) Myschor, Christian; Molik, Witold. Promotor
    Praca opisuje grupę zawodowo-społeczną wyższych urzędników pruskiej administracji prowincjonalnej w Poznańskiem w latach 1871-1918. Podczas gdy rozdział pierwszy przedstawia rozwój i kształt pruskiej administracji w Poznańskiem, rozdział drugi ukazuje powolną przemianę jej składu społecznego przy utrzymaniu pewnych konserwatywnych cech. Rozdział trzeci zwraca uwagę studia, służbę wojskową i przygotowawczą jako ważne etapy socjalizacji przyszłych elit administracyjnych. Rozdział czwarty poświęcony jest ukazaniu karier urzędników przy szczególnym uwzględnieniu Poznańskiego jako stacji na drodze zawodowej. W rozdziale piątym omawiane są zagadnienia etyki zawodowej jako środka dyscyplinującego budującego tożsamość grupową. Rozdział szósty poświęcony jest zaangażowaniu politycznemu urzędników w Poznańskiem oraz ograniczeniom i obowiązkom, wynikającym z pełnionej przez nich funkcji. W rozdziale siódmym przedstawiona jest sytuacja materialna i bytowa urzędników zatrudnionych w administracji Poznańskiego. Rozdział ósmy z kolei opisuje pozycję społeczną urzędników przy szczególnym uwzględnieniu struktury społecznej prowincji poznańskiej. Badania nie wykazały znaczne wpływu „polskiej polityki pruskiej“ na skład i zachowanie zbadanej grupy, choć rząd doceniał doświadczenie zdobyte na mieszanych etnicznie terenach. Większość urzędników traktowało Poznańskie jako przelotne miejsce pracy. Z powodu słabo rozwiniętej niemieckiej społeczności miejskiej tworzyli w prowincji jedną z jego najważniejszych grup.