Bohemistyka, 2010, nr 2
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Rozwój powieści grozy w literaturze czeskiej(Komisja Slawistyczna PAN, Oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo PRO, 2010) PYTEL, SabinaW czeskiej teorii literatury funkcjonuje kilka terminów na określenie powieści grozy: gotický román, hrůzostrašný román, román hrůzy, černý román, krvavý román (krvák, krvas). Istnienie tak wielkiej ilości nazw jest spowodowane przejmowaniem kolejnych nazw przynależnych do różnych (narodowych) tradycji literackich, np. gotický román to tłumaczenie angielskiego terminu gothic novel, román hrůzy – niem. Schauerroman, a černý román – franc.o roman nor. Krvavý román spopularyzował Josef Váchal, który w swojej książce podjął się nie tylko zaprezentowania prototypu „krwawej powieści”, ale również przedstawił swój pogląd na temat jej pozycji w literaturze czeskiej. Pisarz bowiem uważa, że krvavý román wywodzi się z tradycji średniowiecznych opowieści rycerskich oraz szesnastowiecznych historii dworskich, zwłaszcza historii dworu papieskiego. Autorka artykułu postanowiła opisać rozwój tej odmiany powieści grozy, widząc źródła czeskiej powieści gotyckiej w literaturze niskiej, pisanej dla rozrywki ludu, zwłaszcza w utworach przygodowych i opowiastkach o zbójach.Item Předmluva a doslov jako párové peritexty knihy(Komisja Slawistyczna PAN, Oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo PRO, 2010) MÜLLEROVÁ, LenkaPředmluva a doslov (někdy uváděné jako prolog a epilog) obklopují bezprostředně autorský text z obou stran a vyskytují se buď samostatně nebo ve dvojici. Patří k nejstabilnějším znakům rámce literárního díla. Jejich cílem je potenciálnímu čtenáři vysvětlit, proč by měl knihu číst, poskytnout mu návod k recepci, objasnit genezi díla či kontext knihy atp. Studie se dále zabývá typologiemi D. Hodrové a G. Genetta a sleduje existenci obou párových peritextů v české knižní produkci 90. let dvacátého století. Příspěvek si všímá nejen typických rysů obou peritextů, ale snaží se postihnout i komunikační tendence českých nakladatelství v uvedeném období.Item Staročeské legendy a jejich místo mezi rétorickými styly – prostředky jednotlivých stylů a jejich funkce(Komisja Slawistyczna PAN, Oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo PRO, 2010) ZAJÍCKOVÁ, VendulaAutorka si klade otázku, jak začlenit staročeskou hagiografickou tvorbu do soudobé rétorické praxe. Ačkoli legenda, ve středoevropské literární vědě dosud označovaná jako žánr, náležela po celý středověk k nejčastějšímu literárnímu projevu, dosud nebyla reflektována z hlediska rétorických stylů. Samotné středověké rétoriky se hagiografií zabývají jen výjimečně, přesto ale začlenění legendy mezi rétorické styly může napomoci k lepšímu pochopení tohoto výrazného aspektu středověké literatury vůbec. Ve své studii autorka poukazuje na problematiku legendistiky staročeské, a to v době jejího vrcholného rozkvětu, tedy 2. poloviny 14. stol. V příkladech se věnuje dvěma nejvýznamnějším staročeským hagiografickým památkám – Životu svaté Kateřiny a Passionálu.Item Almanach na rok 1914, czyli kłopoty z czeskim futuryzmem(Komisja Slawistyczna PAN, Oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo PRO, 2010) STEFAŃSKI, MichałW dotychczasowych pracach dotyczących literatury czeskiej XX wieku futuryzm jest zazwyczaj tylko wspominany, jakby to był kierunek „wyklęty”. W najlepszym wypadku mówi się o epizodzie futurystycznym lub o chwilowej fascynacji małej grupy czeskich poetów i pisarzy. Natomiast wypowiedzi przedstawicieli Almanachu na rok 1914 pokazują nowe pokolenie pisarzy, którzy w latach 1912–1914 uznali idee włoskich futurystów jako najważniejsze źródło inspiracji dla wielu czeskich artystów. Ta koncepcja sztuki i poezji wyraźnie wpłynęła na nich. Artykuł opisuje relacje z programem włoskiego futuryzmu, który można znaleźć w pracach S.K. Neumanna, K. Čapka, J. Čapka, O. Theera i V. Hofmana. Autor również wskazuje na trzy powody, które ostatecznie zniweczyły wpływ Marinettiego na czeską poezję i dochodzi do wniosku, że koncepcja futuryzmu czeskiego była niewłaściwe. Stało się tak dlatego, że artyści skupieni wokół Almanachu za rok 1914: (1) nie chcieli być identyfikowani tylko z jednym nurtem, (2) nie przyjęli niektórych projektów futurystycznych odnośnie reformy języka poezji, oraz (3) oficjalnie nie mogli przyznać się do futuryzmu, ponieważ nurt ten został uznany za anty-austriacki.Item Postmoderní rysy v české „umělecké”próze 90. let 20. století (na příkladu analýzy díla Jiřího Kratochvíla Medvědí román(Komisja Slawistyczna PAN, Oddział w Poznaniu, IFS UAM, Wydawnictwo PRO, 2010) JAKOVLEVA, IrinaAutorka se zabývá analýzou umělecké struktury Medvědího románu Jiřího Kratochvíla, který dává přednost složité filozoficko-fantastické stavbě námětu, ve kterém se v jedné rovině s realistickým zobrazením života vyskytují i fantasmagorické prvky a obrazy. Toto spolu se zřetelnou stylistickou originalitou díla Jiřího Kratochvíla svědčí o vysoké estetické úrovni díla Medvědí román a umožňuje ji zařadit ho mezi „elitní” literaturu. Umělecká specifičnost děl J. Kratochvíla představuje nerozdělitelné spojení mravně-filozofické problematiky s principy poetiky postmodernismu, což sbližuje jeho tvorbu s díly předních evropských představitelů postmodernistické prózy jako jsou – J. Fowles, U. Eco, A. Bárta, M. Paviča.