Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 2017, nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Dyplomacja futbolowa jako próba normalizacji stosunków dwustronnych Armenia–Turcja w XXI wieku(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Kobierecki, MarcinStosunki polityczne pomiędzy Armenią a Turcją należą do nieprzyjaznych. W XXI wieku, w związku z objęciem władzy w obu krajach przez bardziej skłonnych do porozumienia polityków, pojawiła się szansa na wzajemne otwarcie. Wykorzystano do tego dyplomację sportową, określaną w tym przypadku jako dyplomacja futbolowa. Prezydenci dwóch państw: Serzh Sarkisyan i Abdullah Gül wykorzystali bowiem mecze piłkarskie w ramach eliminacji mistrzostw świata, aby spotkać się. Szczególnie pierwsze z dwóch spotkań doprowadziło do intensyfikacji kontaktów dyplomatycznych, których efektem było podpisanie protokołów będących wstępem do otwarcia granicy i nawiązania stosunków dyplomatycznych. Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy, iż w przypadku nieprzychylnego nastawienia dwóch państw dyplomatyczne wykorzystanie sportu może stwarzać okoliczności dla politycznego zbliżenia, mimo że sama dyplomacja sportowa nie jest wystarczająca dla tego celu. Podjęte zostaną ponadto rozważania dotyczące piłki nożnej w kontekście. jej adekwatności dla dyplomacji sportowej pomiędzy Turcją i ArmeniąItem Profesor Andrzej Jan Chodubski (1 I 1952–6 VII 2017) i jego metodologia badań politologicznych(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Knopek, JacekItem Syndrom reintegracji w stosunkach Polski z Unią Europejską po roku 2015(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Piwnicki, GrzegorzArtykuł prezentuje problem integracji Polskiej z Unią Europejską przez pryzmat dychotomii przełomu lat 2015–2016. Pierwszą kwestią, którą w nim poruszono to dążenie Polski do połączenia się z systemem euroatlantyckim po odzyskaniu suwerenności politycznej w roku 1989. Wydawać by się mogło, że uzyskano w tej kwestii wielki sukces, który miał być wyznacznikiem polskiej polityki zagranicznej na XXI wiek. Było to przyjęcie naszego kraju do NATO 12 marca 1999 roku, a następnie akcesja do Unii Europejskiej w 2004 roku po kilkunastu latach starań i przygotowań. Okres taki trwał 11 lat do momentu przejęcia władzy przez PiS w wyborach październikowych 2015 roku.Item Sytuacja prawnomiędzynarodowa Wysp Alandzkich w Unii Europejskiej(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Brańka, TomaszWyspy Alandzkie są szwedzkojęzycznym terytorium autonomicznym Finlandii. Szeroka autonomia, przyznana na mocy decyzji Ligi Narodów z 1921 r., umożliwiła samodzielne podjęcie decyzji dotyczącej integracji bałtyckiego archipelagu ze Wspólnotami Europejskimi na początku lat 90. ubiegłego wieku. Artykuł przedstawia proces dochodzenia do członkostwa Wysp Alandzkich, skupiając się na szczególnym statusie, jaki przyznano archipelagowi. Dzięki wspólnemu zaangażowaniu władz autonomicznych i władz centralnych Finlandii oraz przychylnej postawie WE udało się wypracować derogacje, które w swojej istocie dotykają podstawowych zasad tej organizacji. W ten sposób Alandczykom udało się zabezpieczyć nie tylko szwedzkojęzyczny charakter Wysp (utrzymanie prawa domicylu), ale także zapewnić ochronę własnej gospodarki (wyłączenie z ustaleń w zakresie unijnego prawa podatkowego).Item Determinanty rywalizacji wyborczej w lokalnych elekcjach samorządowych(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Ptak, ArkadiuszCelem artykułu jest przedstawienie i wyjaśnienie czynników, które wpłynęły na strukturę rywalizacji wyborczej oraz wynik wyborów, a w konsekwencji lokalne sceny polityczne po wyborach samorządowych w 2014 roku. Wśród głównych analizowanych determinant są: 1) zmiany samorządowego prawa wyborczego; 2) sytuacja społeczno-polityczna w Polsce u progu wyborów samorządowych oraz 3) charakter lokalnych scen politycznych. Prowadzone badania uwidoczniły zjawisko wycofywania się partii politycznych z bezpośredniej rywalizacji wyborczej na szczeblu lokalnym. Przykłady badanych gmin wskazują, że wielu lokalnych działaczy samorządowych posiadło doskonałe umiejętności „politycznej adaptacji” do zmieniających się nastrojów społecznych. Natomiast konsekwencją zmian w prawie wyborczym, a zwłaszcza wprowadzenia formuły większościowej w wyborach do rad gmin, są m.in. 1) dodatkowe wzmocnienie pozycji burmistrza i jego bezpośredniego zaplecza politycznego w lokalnym systemie władzy; 2) dysproporcjonalność wyników wyborów; 3) niewielkie zainteresowanie bezpośrednim udziałem w rywalizacji wyborczej osób bez instytucjonalnego zaplecza politycznego oraz 4) koncentrowanie się radnych w swojej działalności na problemach własnego okręgu wyborczego. Czynnikiem w największym stopniu determinującym lokalne elekcje samorządowe, a w konsekwencji charakter i kształt lokalnego systemu władzy, jest osoba burmistrza (prezydenta miasta).Item Wpływ inwestycji infrastrukturalnych w sektorze gazowym na bezpieczeństwo energetyczne Europy Środkowo-Wschodniej(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Tomaszewski, KrzysztofInfrastruktura energetyczna jest jednym z czynników warunkujących bezpieczeństwo energetyczne współczesnego państwa. Niniejszy artykuł dotyczy problematyki sektora gazu ziemnego i nowych inwestycji infrastrukturalnych w regionie Morza Bałtyckiego. W tekście skonfrontowano teorię procesu integracji europejskiej (zagadnienia solidarności i lojalności) z praktyką wynikającą z pragmatycznego podejścia państw członkowskich UE do problematyki bezpieczeństwa energetycznego. Zastosowanie perspektywy nauk politycznych umożliwiło kompleksową analizę konsekwencji politycznych wynikających z realizacji połączeń gazowych (Nord Stream I, Nord Stream II oraz Baltic Pipe) w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Artykuł prezentuje grę interesów wokół analizowanych projektów gazowych oraz wskazuje, iż są one warunkowane przede wszystkim partykularnymi interesami państw (i firm) uczestniczących w realizacji tych projektów.Item Polityka informacyjna organizacji terrorystycznych – na przykładzie Daesh(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) El Ghamari, MagdalenaPolityka informacyjna w aspekcie ekstremizmu islamskiego jest tematyką niezwykle obszerną oraz skomplikowaną. Dlatego należytym jest, by na samym początku określić, co zgodnie z przyjętym zamierzeniem prezentowanej treści, należy rozumieć pod pojęciem polityki informacyjnej oraz propagandy fundamentalistów Przedstawiony artykuł obejmuje szerokie spectrum propagandy polityczno, kulturowo, społecznej, jak również techniki masowej perswazji, charakteryzujące społeczeństwo postindustrialne. W tym obszarze obejmuje umiejętne posługiwanie się obrazami, sloganami i symbolami, odwołującymi się do uprzedzeń oraz emocji odbiorców, przez organizacje terrorystyczne. Zidentyfikowane zostały obszary efektywnej komunikacji, oparte na wielorakich płaszczyznach, mające na celu skłonienie odbiorcy do „dobrowolnego” przyjęcia punktu widzenia organizacji terrorystycznych. Płaszczyzny komunikacji, są zależne od grupy docelowej odbiorców, których można podzielić wedle zajmowanego statusu społecznego, majętności, przekonań religijnych, postaw społecznych, konserwatyzmu czy też opcji politycznej. W badanym kontekście, wymiar informacyjny, ekstremizmu islamskiego będzie obejmował działania grup ekstremistów, powołujących się na stworzenie kalifatu muzułmańskiego oraztworzenie Daesh (ang. Islamic State) Państwa Islamskiego. Z uwagi, iż sama historia oraz tematyka funkcjonowania, legalności oraz działań bezpośrednich ISIS, nie jest tematyką niniejszego artykułu, zostaną przedstawione jedynie metody działania polityki informacyjnej, sposoby wykorzystywania popularnych massmediów, w celach propagandowych, czy też werbunkowych, samej organizacji. Wymiar informacyjny będzie dlatego opierał się głównie na propagandzie politycznej, religijnej oraz metodach dezinformacji potencjalnego odbiorcy.Item Mihály Vajdy teoria krytyczna faszyzmu. Przyczynek do historii węgierskiego rewizjonizmu marksistowskiego(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Bulira, WaldemarRewizjonizm marksistowski na Węgrzech zwykło utożsamiać się z osobą György Lukácsa oraz powołaną przez niego do życia pod koniec lat 60. XX wieku tzw. szkołą budapeszteńską, którą współtworzyli: Ágnes Heller, Ferenc Fehér, György Márkus oraz Mihály Vajda. Na tle bogatej twórczości szkoły z danego okresu, skoncentrowanej wokół problematyki stricte marksistowskiej, wyróżnia się kilka tekstów Vajdy poświęconych faszyzmowi europejskiemu. W niniejszym artykule pytam o to, czy (i w jakim sensie) wpisują się one w rewizjonistyczną twórczość szkoły budapeszteńskiej (szerzej: węgierskiego marksizmu-rewizjonizmu jako takiego)? Czy również w tym przypadku mamy do czynienia z teorią, która, pod warstwą analiz historiozoficznych, zawiera w sobie określone przesłanie polityczne? Artykuł składa się z czterech części. W części pierwszej prezentuję ogólną charakterystykę zjawiska wschodnioeuropejskiego rewizjonizmu marksistowskiego, a w części drugiej omawiam pokrótce rewizjonizm w wydaniu szkoły budapeszteńskiej. W części trzeciej rekonstrukcję główne wątki problemowe teorii faszyzmu Vajdy, zaś w części czwartej odnoszę się bezpośrednio do pytania o potencjalnie rewizjonistyczny wymiar tej teorii.Item Rola aktorów niepaństwowych w kształtowaniu bezpieczeństwa(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Antczak, AnitaArtykuł przedstawia analizę roli, jaką pełnią różni aktorzy niepaństwowi w kształtowaniu bezpieczeństwa globalnego. Zwraca uwagę na funkcje, jakie obecnie pełnią w tym procesie państwa oraz wskazuje, że ich rola stopniowo maleje na rzecz aktorów pozapaństwowych. Artykuł jednocześnie dostarcza klasyfikację tychże aktorów (organizacje rządowe, pozarządowe, korporacje, grupy zbrojne, think-tanki, diaspory, partie polityczne czy Kościół katolicki), różnicując ich znaczenie dla bez pieczeństwa międzynarodoweg.Item Referendum ogólnokrajowe w Republice Kazachstanu(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Pogłódek, AndrzejKazachstan w Konstytucji z 1995 roku uznał, podobnie jak inne państwa Azji Centralnej, równorzędność dwóch postaci sprawowania władzy przez naród (bezpośredniej i przedstawicielskiej). Jednakże ograniczenia wprowadzone ustawą konstytucyjną znacząco zawęziły zakres przedmiotowy referendum. Prawo zarządzenia referendum ma tylko prezydent Kazachstanu, co powoduje, że obywatele mogą jedynie występować do głowy państwa o przeprowadzenie ogólnokazachstańskiego referendum. W praktyce ustrojowej Kazachstanu od 1995 roku (przyjęcie obecnej Konstytucji) obywatele nie mieli okazji wziąć udziału w referendum. Pojawiające się wnioski były odrzucane przez głowę państwa. Wobec tego w Kazachstanie potencjał instytucji referendum pozostaje w uśpieniu, niewykorzystywany w procesie postępującej demokratyzacji tego kraju.Item Uspołecznienie procesu realizacji zadań oświatowych jako forma racjonalizacji polityki publicznej gmin(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM w Poznaniu, 2017) Kołomycew, AnnaPolityka oświatowa jest obecnie jedną z kluczowych polityk publicznych realizowanych na poziomie lokalnym. Wynika to z jej kosztochłonności, specyficznej konstrukcji, łączącej kompetencje władz lokalnych i centralnych, a także znaczenia jakie ma edukacja w procesach rozwoju społeczeństwa i państwa. W przypadku obszarów wiejskich dodatkowym czynnikiem jest pozaedukacyjna rola szkół w życiu wspólnoty lokalnej. Próbując sprostać realizacji zadań z zakresu polityki oświatowej, władze gmin podejmują się różnych działań racjonalizatorskich. Jednym z nich jest uspołecznienie oświaty, rozumiane jako włączenie podmiotów niepublicznych w proces realizacji zadań oświatowych (uspołecznienie faktyczne). Na podstawie wyników przeprowadzonych badań ilościowych i jakościowych, autorka przedstawia warunki formalno-prawne przekazania zadań oświatowych podmiotom niepublicznym, skalę procesu uspołecznienia oraz warunki i okoliczności, jakie do tego doprowadziły. Wyniki badań wskazują, że proces ten pomimo pozornie jasnych rozwiązań prawnych, w praktyce jest rzadkością i napotyka szereg trudności zarówno po stronie sektora publicznego, jak i społecznego.