Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 2023, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Academic Cooperation Between Poland and Germany – Example of Collegium Polonicum as a Joint Institution of Adam Mickiewicz University in Poznań and European University Viadrina in Frankfurt (Oder)(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Wallas, TadeuszIn the EU, advanced international cooperation is a characteristic feature of relations between neighbouring states. The idea behind cross-border cooperation spreads into various fields, including daily life, common programmes, priorities, and strategies. The primary motives behind it include the will to communicate with your neighbours, overcome hostility and prejudice between the two co-existing nations, enhance democracy and develop local administration structures, overcome isolation and remoteness, and quickly merge with the integrated Europe. The article discusses cross-border cooperation between universities in Poland and Germany, with particular attention paid to cooperation taking place between neighbouring cities of Słubice, Poland, and Frankfurt (Oder), Germany. However, before the cross-border cooperation is addressed, the article elaborates on a broader context.Item Rola Straży Granicznej w kontekście funkcjonowania umów o małym ruchu granicznym. Casus pogranicza polsko-rosyjskiego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Bieńkowska, AnnaCelem artykułu jest analiza roli Straży Granicznej w kontekście funkcjonowania umowy o małym ruchu granicznym z Rosją w latach 2012–2016 oraz wpływu tej formacji na stan bezpieczeństwa wschodniej granicy RP. Zwrócono uwagę na konieczność zmian, jakim (po akcesji Polski do struktur unijnych) ulec musiał cały system ochrony granic, w tym służb porządku publicznego. Analizie poddano instytucję małego ruchu granicznego obowiązującego na pograniczu polsko-rosyjskim. Na podstawie danych statystycznych zarejestrowanych przez Warmińsko-Mazurski Oddział Straży Granicznej przedstawiono zakres zmian w intensywności ruchu granicznego odbywającego się przez przejścia graniczne podległe Warmińsko-Mazurskiemu Oddziałowi Straży Granicznej oraz wskazano system naruszeń wynikających z niedostosowywania się do przepisów regulujących zasady reżimu.Item Projekt rurociągu Odessa–Brody–Płock jako element zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski w myśli politycznej wybranych polskich partii politycznych w latach 2005–2015(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Paszkowski, MichałBudowa bardziej zróżnicowanej struktury dostaw ropy naftowej do Polski przez lata była ważnym elementem wpływającym na realizowaną politykę energetyczną. Wiele ugrupowań politycznych podnosiło zasadność dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw tego surowca, a jednym z najważniejszych w tym obszarze projektów była budowa rurociągu łączącego polski i ukraiński system naftowy. Docelowo surowiec miał być sprowadzany z regionu Morza Kaspijskiego. Celem artykułu była analiza myśli politycznej Prawa i Sprawiedliwości, Platformy Obywatelskiej oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego w zakresie budowy rurociągu Odessa–Brody–Płock do Polski. Rozważania zawarte w artykule pozwalają wskazać na główne argumenty formułowane przez polityków tych partii politycznych na temat problemów dostaw surowców energetycznych do Polski. Punktem wyjścia analiz była teza, że w ocenie polskich partii politycznych kooperacja z państwami Morza Kaspijskiego była kluczowym komponentem działań na rzecz dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw ropy naftowej do krajowych rafinerii.Item Obszar transformacji górniczo-energetycznej w województwie łódzkim w kontekście wygaszania kompleksu energetycznego w Bełchatowie a zagadnienie sprawiedliwej transformacji(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Koczan, MarcinUnia Europejska od wielu lat konsekwentnie zmierza do minimalizowania oddziaływania na środowisko, bardziej zrównoważonego eksploatowania zasobów, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, ochrony bioróżnorodności i odchodzenia od wykorzystywania paliw kopalnych. Ma to doprowadzić do zbudowania gospodarki nisko i zero emisyjnej i osiągnięcia neutralności klimatycznej Unii Europejskiej do roku 2050. Proces transformacji energetycznej, czyli odchodzenia od paliw kopalnych i technologii na nich opartych do zeroemisyjnych źródeł wytwórczych, pociągnie za sobą daleko idące wyzwania zwłaszcza dla takich państw jak Polska. W 2021 r. ponad 80% wytworzonej w naszym kraju energii elektrycznej pochodziło ze spalania węgla brunatnego, kamiennego i gazu ziemnego. Głównym motywem zainicjowania procesu transformacji były przesłanki środowiskowe. Proces zmierza do ukształtowania systemów w oparciu o odnawialne źródła energii, ewentualnie o źródła o niskiej emisji substancji szkodliwych dla atmosfery (pyły, gazy cieplarniane). To spowoduje postępujący proces dekarbonizacji, który będzie szczególnie bolesny dla regionów, których gospodarki w istotnym stopniu uzależnione są od dużych kompleksów wydobywczo-energetycznych jak Kopania Węgla Brunatnego Bełchatów i Elektrownia Bełchatów. Jednym z kluczowych elementów wspierających procesy transformacyjne w UE jest Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji. Na on na celu wspieranie przemyślanej i zaplanowanej polityki zmiany profilu gospodarczego regionów, w których istotną rolę odgrywał przemysł wydobycia i przetwórstwa węgla kamiennego i brunatnego. Niniejszy artykuł ma na celu określenie skutków wygaszania Kompleksu Energetycznego w Bełchatowie.Item Rozwój rynku elektromobilności w Polsce. Dylematy i wyzwania(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Hoffmann, TomaszArtykuł podejmuje zagadnienia związane z dylematami i wyzwaniami stojącymi przez Polską w zakresie rozwoju elektromobilności w naszym kraju. Uwaga badawcza skoncentrowana jest na rozwiązania prawne, które nie funkcjonują w społecznej rzeczywistości, a także problemy, na jakie natrafiają potencjalni właściciele pojazdów elektrycznych.Item Reakcje wybranych podmiotów na zniszczenie gazociągów Nord Stream. Problem jakości informacji obecnej w przestrzeni publicznej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Wojcieszak, ŁukaszZniszczenie gazociągów Nord Stream we wrześniu 2022 roku spowodowało pojawienie się w światowych mediach bardzo zróżnicowanych opinii dotyczących sprawców tego ataku. Według autora, można postawić tezę, że w bardzo zróżnicowanym przekazie płynącym od wielu podmiotów bardzo trudno jest próbować wskazać sprawców tego czynu. Oprócz, co naturalne, sprzecznych ze sobą poglądów przedstawicieli poszczególnych zainteresowanych państw, w cyberprzestrzeni pojawia się bardzo wiele informacji mających nie tyle przekazać stanowisko określonych graczy, ile wprowadzić w błąd odbiorców. Zachodnie media najczęściej winą za atak obarczają Rosję, jednak przeciwnicy tego poglądu wskazują jego słabe strony. W pracy przedstawiono przykłady dezinformacji zawartych w przekazie medialnym w sprawie ataków na Nord Stream, w tym rolę fake newsów, niekiedy stosunkowo łatwych do wychwycenia, lecz niewątpliwie wpływających na kształtowanie się poglądów opinii publicznej. W artykule zastosowana została metoda czynnikowa, a także metoda prognostyczna.Item Ateizm, metafizyka i filozofia demokracji. Refleksje o teologii Braci Polskich(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Paradowski, Ryszard; Paradowska, WieraArtykuł poświęcony jest argumentom na rzecz tezy, że istotnie ateistyczna jest nie tylko koncepcja, zgodnie z którą „Bóg nie istnieje” (Bóg w znaczeniu, jakie nadają mu teologie), ale również teoria, która, wstępnie deklarując przywiązanie do idei Boga religijnie rozumianego, zarazem formułuje swoje wyznanie wiary w porządek społeczno-kulturowy i aksjologiczny w sposób zasadniczo sprzeczny z wizerunkiem Boga jako najwyższego szczebla absolutnej hierarchii, jako uosobienia absolutnej siły i wyłącznej kompetencji do definiowania dobra i zła. Ateizmem w tym rozumieniu jest pogląd o zasadniczo niehierarchicznej budowie świata i o nieistnieniu jednego absolutnego autorytetu i ateizmem w tym rozumieniu jest (pomimo teistycznej deklaracji) światopogląd Braci Polskich.Item Monitorowanie jakości powietrza w Polsce w świetle koncepcji smart city(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Tomala, MagdalenaDo skutecznego zarządzania inteligentnym miastem władze regionów potrzebują danych, pozwalających na monitorowanie np. stanu gleby, powietrza, i in. czynników. Dlatego w takim mieście instaluje się wiele czujników, kamer i mierników. Pozwalają one na analizowanie i reagowanie w czasie rzeczywistym na problemy, występujące w mieście, takie jak np. analiza płynności ruchu samochodowego, dostępność miejsc parkingowych i in., pozwalające władzom regionów prowadzenie właściwej polityki miejskiej. Wśród wielu czynników, które można monitorować w przestrzeni miejskiej na uwagę zasługuje kwestia zanieczyszczenia powietrza. To jeden z najważniejszych problemów, z którymi borykają się władze miast. Skutki zanieczyszczenia powietrza są szeroko omawiane w literaturze zarówno przez badaczy nauk społecznych, jak i medycznych. W tym kontekście można postawić pytanie badawcze: w jakim stopniu prowadzone działania przez polskie miasta przyczyniają się do zmniejszenia pyłu PM10 w powietrzu? Czy działania w ramach polityki ochrony środowiska są skuteczne i czy następuje poprawa sytuacji w badanym obszarze w okresie od 2010 r. do 2020 r. Celem pracy jest zbadanie polityki monitorowania stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 w polskich miastach. Stan monitorowania powietrza zbadano za pomocą statystyki opisowej. Do zbadania zróżnicowania między przestrzenią miejską i wiejską wykorzystano analizę wariancji. Wybrano próbę metodą losową po 24 stacji pomiarowych reprezentujących przestrzeń miejską i podmiejską i pozamiejską. Następnie uwzględniając zmienne towarzyszące jak: PKB na osobę, liczba ludności zastosowano analizę kowariancji do zbadania ich wpływu na jakość powietrza. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej części dokonano analizy literatury przedmiotu, w drugiej części przedstawiono podejście metodologiczne i w ostatniej przedstawiono wyniki analizy.Item Zarządzanie kryzysem wywołanym pandemią COVID-19 w czasie jej pierwszej fali w wybranych państwach europejskich(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Rajca, LucynaCelem artykułu jest zbadanie sposobów zarządzania kryzysem wywołanym pandemią COVID-19 w czasie jej pierwszej fali w wybranych państwach europejskich i udzielenie odpowiedzi na pytanie: Jaki wpływ na zastosowane podejście w zarządzaniu kryzysem (centralizacja versus decentralizacja) miał system administracji publicznej? Przeprowadzona analiza pokazuje, że strategie zarządzania kryzysem w dużej mierze zależały od cech instytucjonalnych i kultur administracyjnych danego państwa, odziedziczonych i zakorzenionych w przeszłości.Item Terrorist Offences under Polish Law(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Rosicki, RemigiuszThe material scope of the research problem encompasses issues concerned with the essence and sense of the legal definition of a terrorist offence in the Polish criminal law. The Polish legislator implemented the definition of a terrorist offence under Art. 115 § 20 of the Criminal Code in 2014, which was caused by the necessity to align the Polish law with the EU regulations. Metaphorically, it needs to be recognised that the definition in a way modifies the prohibited act and the scope of criminal liability. The structure of the legal definition of a terrorist offence comprises two elements, which serve as conditions to be fulfilled by the perpetrator. The first condition is formal and concerned with the severity of the sanction apportion to the perpetrator’s main act, while the second condition is motivational and concerned with a special goal actuating the perpetrator. Undoubtedly, the institution of the terrorist offence in the Polish criminal law serves a dissuasive and repressive purpose in relation to perpetrators of such offences. In order to elaborate the objective scope of the analysis, the following research questions are presented in the paper: (1) To what degree is the legal definition of a terrorist offence effective in the criminal policy regarding prevention and combating terrorism? (2) To what degree may the content of the legal definition of a terrorist offence infringe the principle of nullum crimen sine lege certa? The analysis is an overview, and has been performed considering an institutional and legal approach. In this approach, textual, doctrinal, and functional interpretations have been applied to the content of the legal definition of a terrorist offence. Given the discrepancies arising from the ambiguity of the terms used in the definition, relatively great emphasis has been laid on linguistic interpretation.