Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 2023, nr 2
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Orędzia prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego z 2022 r. wygłoszone do parlamentów państw świata(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Wochelski, MarcinOd początku pełnoskalowej inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę 24 lutego 2022 r. prezydent Wołodymyr Zełenski wygłosił wiele orędzi i przemówień, adresowanych do różnych odbiorców na całym świecie. Wystąpienia prezydenta Ukrainy wydają się być wartym uwagi przedmiotem badań, zwłaszcza ze względu na ich bezprecedensowy charakter. Celem artykułu jest analiza treści orędzi, skierowanych przez prezydenta Zełenskiego do parlamentów państw świata (z wyłączeniem Rady Najwyższej Ukrainy), począwszy od 24 lutego 2022 r., a skończywszy na 31 grudnia 2022 r. Na podstawie badania z użyciem metody analizy treści stwierdzono, że orędzia prezydenta Ukrainy mają stały schemat i zakres tematyczny, który ulegał jedynie ewolucji, będącej efektem zmian na froncie wojny pomiędzy Federacją Rosyjską a Ukrainą oraz reakcji państw świata na propozycje prezydenta, dotyczące pomocy walczącej z agresorem Ukrainie. Oprócz przedstawienia głównych tematów podejmowanych w przemówieniach prezydenta oraz ich ewolucji w omawianych ramach czasowych, opisane zostały również konteksty historyczne, odnoszące się do ważnych wydarzeń z przeszłości narodów, do których prezydent kierował swoje słowa. Since the beginning of the Russian full-scale invasion of Ukraine on February 24, 2022, President Volodymyr Zelensky has made several announcements and delivered speeches addressed to various audiences around the world. Speeches by the Ukrainian president seem to be a noteworthy subject of research, especially due to their unique nature. The aim of the article is to analyze the content of President Zelensky’s messages has sent by to parliaments around the world (excluding Verkhovna Rada of Ukraine) between February 24, 2022, and December 31, 2022. The study based on the content analysis method shows that the messages have fixed scheme and thematic scope. They evolve with changes on the war front and the reaction of other countries in the world to Ukrainian president’s proposals regarding assistance to Ukraine, a country which is fighting its aggressor. In addition to main topics of presidential pronouncements and their evolution in the period discussed, the article also describes historical contexts related to important events in the past of the nations to which the president addressed his words.Item Kosmiczne śmieci jako globalne wyzwanie ekologiczne(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Sala, KrzysztofTematyka zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby należy do najczęściej poruszanych zagadnień związanych z zagrożeniami ekologicznymi. Funkcjonuje ona również doskonale w powszechnej świadomości społecznej. Natomiast inna sytuacja zachodzi w przypadku zanieczyszczeń kosmicznych. Świadomość funkcjonowania kosmicznych śmieci i zagrożeń, jakie mogą sprawiać wśród społeczeństw jest nikła, a często wręcz nieobecna. Wynikać to może z małej popularyzacji wiedzy o problematyce kosmicznej w mediach, jak również z faktu, że zagrożenia tego typu pojawiły się stosunkowo niedawno. Liczba publikacji naukowych poruszających temat kosmicznych odpadków nie należy do obszernych. Luka poznawcza dotyczy także najnowszej wiedzy o zagrożeniach ze strony kosmicznych odpadów i sposobów ich eliminacji. Ujawniona luka poznawcza stanowi powód do poruszenia niniejszej tematyki. Celem niniejszej publikacji jest wykazanie, że kosmiczne śmieci niosą ze sobą niebagatelne zagrożenia ekologiczne na skalę globalną. Jednocześnie istnieją jednak sposoby skutecznego ograniczania tego zjawiska. Publikacja ma również pozytywnie wpłynąć na wzrost świadomości omawianej tematyki wśród społeczeństwa. Hipoteza badawcza brzmi: Istnieje poważny związek pomiędzy występowaniem kosmicznych odpadków a istotnym wpływem na stan środowiska naturalnego i ludzi w wymiarze ogólnoświatowym. W pracy dokonano omówienia pojęcia zanieczyszczenia kosmicznego, jego źródeł, początków, form oraz podziału. Szczególną uwagę poświęcono scharakteryzowaniu zagrożeń ekologicznych, jakie niesie ze sobą omawiane zjawisko. W publikacji ujawniono również przykłady działań mających na celu ograniczanie tego szkodliwego zjawiska. Artykuł powstał przy wykorzystaniu materiałów książkowych, czasopism, jak również informacji netograficznych. Metodę badawczą zastosowaną w publikacji stanowi analiza danych zastanych i krytyka piśmiennicza. Wyniki badań pozytywnie weryfikują postawioną hipotezę. The air, water and soil pollution is one of the most frequently discussed issues related to environmental threats. It is also perfectly embedded in the general public awareness. However, the situation is different in the case of space pollution. The awareness of cosmic debris and threats it can pose is low or absent in contemporary societies. This may be due to the low promotion of knowledge about space in the media, as well as the fact that threats of this type appeared quite recently. The number of scientific publications on the topic of space debris is limited. The cognitive gap also concerns knowledge about threats posed by space waste and methods of eliminating them. The cognitive gap has been the reason to raise this topic. The aim and thesis of this publication is to show that space debris poses significant ecological threat on a global scale. At the same time, however, there are ways to reduce its impact. The publication is designed to increase the awareness of the subject among members of our society. The research hypothesis is: There is a serious relationship between space debris and a significant impact on the global environment and humans. The paper discusses the concept of space pollution, its sources, and forms and divisions. Particular attention has been given to ecological threats posed. The publication also shows examples of actions aimed at limiting this harmful phenomenon. The article is based on information published in books, magazines, and in the net. The research method used in the publication is the analysis of existing data and literary criticism. Results of the research account for a positive verification of the hypothesis.Item Eskalacja wojny w Ukrainie jako czynnik determinujący poczucie zagrożenia bezpieczeństwa Polski w ocenie społecznej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Maciejewska-Mieszkowska, KatarzynaWojna hybrydowa, od której rozpoczęła się w 2014 r. agresja Rosji na Ukrainę stała się punktem zwrotnym w ocenie zagrożenia bezpieczeństwa Polski. Jej konsekwencje, z aneksją Krymu i zajęciem południowo-wschodnich terenów Ukrainy na czele, a następnie eskalacja konfliktu do pełnowymiarowej wojny wpłynęły zasadniczo na zaangażowanie się Polaków w pomoc Ukrainie. Celem artykułu jest ukazanie ewolucji opinii Polaków w zakresie bezpieczeństwa Polski i związanego z tym wsparcia Ukrainy w wyniku eskalacji wojny w 2014 r. i 2022 r. Jako hipotezę przyjęto, że pełnowymiarowy atak Rosji na Ukrainę, który spowodował wśród Polaków wzrost poczucia zagrożenia bezpieczeństwa Polski przełożył się na społeczny wzrost poparcia dla zaostrzenia ograniczeń w relacjach z Rosją i pogłębienia pomocy Ukrainie. W ramach analizy badawczej zastosowane zostały następujące metody: opisowa, porównawcza oraz analiza danych zastanych. The hybrid war which began in 2014 with Russia’s aggression against Ukraine became a turning point for the assessment of the threat to Poland’s security. Its con sequences, with the annexation of Crimea and the seisure of south-eastern Ukraine, and then the escalation of the conflict into a full-scale war, had a fundamental impact on the involvement of Poles in helping Ukraine. The aim of the article is to show the evolution of Poles’ opinions regarding Poland’s security and the related support for Ukraine as a result of the escalation of the war in 2014 and 2022. It was assumed as a hypothesis that Russia’s full-scale attack on Ukraine, which increased a sense of threat to Poland’s security among Poles, translated into increased public support for tightening restrictions in relations with Russia and deepening assistance to Ukraine. As part of the research analysis, the following methods were used: descriptive, comparative and the analysis of exisiting data.Item W kierunku superagregacji. Szansa czy koniec nadawców telewizyjnych?(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Świerczyńska-Głownia, WeronikaSuperagregatory bez wątpienia zmienią kształt rynku mediów audiowizualnych, a sam proces superagregacji staje się coraz ważniejszą strategią biznesową na konkurencyjnym rynku OTT. Podejmowanie działań zmierzających kierunku utworzenia superagregatora wydaje się obecnie koniecznością dla tych przedsiębiorstw medialnych, które aspirują do zbudowania znaczącej przewagi konkurencyjnej na rynku telewizji i streamingu. Celem niniejszego tekstu jest zidentyfikowanie i omówienie wyzwań związanych z powstawaniem, jak również funkcjonowaniem superagregatorów na rynku usług streamingowych. Artykuł ma charakter deskrypcyjny i oparty został o analizę dostępnych raportów, opracowań o charakterze praktycznym, jak również wypowiedzi eksperckich. Nadto zamysłem autorki jest wskazanie transformacji rynku medialnego w kierunku integracji instytucjonalnej przy jednoczesnym utrzymaniu różnorodności dostępnych treści. Super-aggregators will undoubtedly change the shape of the audiovisual media market, and the process of super aggregation itself is becoming an increasingly important business strategy in the competitive OTT market. It seems that the creation of a super aggregator is necessary for those media companies that aspire to build a significant competitive advantage in the television and streaming markets. The article identifies and discusses challenges related to the creation and operation of super aggregators in the streaming services market. The article is descriptive and it is based on the analysis of available reports, practical studies, as well as expert statements. Moreover, the author’s intention is to show the transformation of the media market towards institutional integration while maintaining the diversity of available content.Item Húsková Eva, Súčasné trendy šírenia dezinformácií, Slovenský inštitút pre bezpečnostnú politiku a Inštitút strategických politík, Bratislava 2020, 28 p. ; Húsková Eva SSPI, Current Trends in Disinformation Dissemination, Slovenský inštitút pre bezpečnostnú politiku (Slovak Institute for Security Policy, SSPI) and Inštitút strategických politík (Strategic Policy Institute, Stratpol), Bratislava 2020, 28 p.(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Školkay, AndrejRecenzjaItem Nieskuteczna dyplomacja. Niemcy w działalności tzw. Formatu Normandzkiego w konflikcie w Ukrainie (2014–2022)(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Koszel, BogdanAutor wykazał w artykule, że interesy polityczne Niemiec związane z czołową rolą w działalności Formatu Normandzkiego (N4) związane były z utrzymaniem kanału komunikacyjnego z Rosją w okresie konfliktu w Ukrainie przy jednoczesnym utrzymaniu sankcji Unii Europejskiej wobec Federacji Rosyjskiej. Dążono do pokazywania opinii międzynarodowej ofiarnego zaangażowania Berlina w mediacji skonfliktowanych sąsiadów. Argumentem Berlina o nieskuteczności podjętych działań było przekonanie o wykluczeniu znalezienia porozumienia pokojowego ze względu na fundamentalne rozbieżności interesów Moskwy i Kijowa. The author has shown that Germany’s political interests related to the leading role in the Normandy Format (N4) are related to keeping a communication channel with Russia open during the conflict in Ukraine while maintaining European Union sanctions against the Russian Federation. The article shows how Berlin’s involvement in mediation between the conflicted neighbors is presented internationally. An argument Berlin used was the inefficiency of sanctions. It was based on the conviction that a peace agreement was not possible due to fundamental divergence of interests between Moscow and Kiev.Item Aktywność zagraniczna (paradyplomacja) polskich województw na kierunku włoskim(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Modzelewski, Wojciech TomaszPodstawowym celem artykułu jest prezentacja aktualnego stanu współpracy zagranicznej (paradyplomacji) polskich samorządów wojewódzkich z partnerami z Włoch. W pierwszej, teoretycznej części pokazano istotę paradyplomacji, rozumianej jako zdolność jednostek samorządu terytorialnego do politycznych interakcji przestrzennych przekraczających granice państwa. W części empirycznej omówiono kierunki paradyplomacji polskich samorządów oraz polsko-włoskie partnerstwa regionalne. Starano się zweryfikować hipotezę, że samorządy wojewódzkie obok współpracy sąsiedzkiej, prowadzą także kooperację z partnerami geograficznie odległymi, czego przykładem są Włochy. W artykule zastosowano metody właściwe naukom społecznym, w tym studia przypadków oraz analizę ilościowo-jakościową. The main purpose of this article is to present the current state of foreign cooperation (paradiplomacy) of Polish regional governments with their Italian counterparts. The theoretical part shows the essence of paradiplomacy, which is understood as the ability of local governments to be involved in a political interaction extending beyond state borders. The empirical part discusses the spatial directions of paradiplomacy exercised by Polish local governments and Polish-Italian regional partnerships. The hypothesis that regional governments, in addition to their neighborly cooperation, cooperate with geographically distant partners is verified. The cooperation with Italy has been analyzed as an example. The article uses methods typical for social sciences, including case studies and quantitative and qualitative analysis.Item Standard „poszanowania godności istoty ludzkiej” w dobie współczesnej dyplomacji. Dylematy i wyzwania związane z brakiem definicji legalnej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Michalska-Sieniawska, DorotaPoszanowanie godności człowieka, według aktów normatywnych, stanowiących podstawy systemów ochrony praw człowieka, jest gwarancją utrzymania pokoju na świecie. Skonkretyzowanie zakresu znaczeniowego tego standardu staje się bardziej niezbędne w rozstrzyganiu konfliktów międzynarodowych niż obrońcy praw człowieka mogli to sobie wyobrazić zanim nadszedł XXI wiek. Żaden z ww. aktów nie zawiera definicji „przyrodzonej godności istoty ludzkiej”. Stanowi ona pojęcie zbyt otwarte i stanowiące pole do zbyt rozbieżnych interpretacji ze względu na różnice kulturowe pomiędzy poszczególnymi regionami świata. Zatem dla utrzymania pokoju na świecie powinno ono stać się zasadą – normą, synonimem konkretnego dobra prawnie chronionego, a jego definicja powinna stanowić podstawę zuniwersalizowanej doktryny. According to normative acts that constitute the basis of human rights protection systems, respect for human dignity is a guarantee of peace in the world. The meaning of this standard becomes more important in the resolution of international conflicts than human rights defenders could have imagined before the 21st century. None of the above-mentioned acts contains a definition of the inherent dignity of a human being. The concept is very broad and leaves much space to divergent interpretations due to cultural differences between individual regions of the world. Therefore, to maintain peace in the world, it should become a principle and a norm, a synonym for legally protected good. Moreover, its definition should constitute the basis of a universal doctrine.Item Polskie miasta w transnarodowych sieciach terytorialnych rozproszonych przestrzennie(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Dumała, HannaKonstytucja Rzeczpospolitej Polskiej przyznała jednostkom samorządu terytorialnego (JST) Polski wszystkich szczebli prawo do współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Celem artykułu jest analiza porównawcza uczestnictwa JST na poziomie miast w transnarodowych sieciach rozproszonych przestrzennie, czyli stowarzyszeniach i związkach wielostronnych. Porównany został stan z grudnia 2021 r. z tym sprzed 20 lat (luty 2002 r.). Analiza koncentrowała się na indywidualnym (bezpośrednim) członkostwie, a oparta została na danych pochodzących z obwieszczeń ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Dokonano również charakterystyki sieci z udziałem polskich miast, uwzględniając takie kryteria, jak: zasięg terytorialny, wielkość, charakter członków, poziom otwartości oraz przedmiot działania. The Constitution of the Republic of Poland granted local governments (LGs) at all levels the right to cooperate with local and regional communities from other states. The article provides a comparative analysis of the participation of Polish cities in spatially dispersed transnational networks, i.e. multilateral associations and unions. The situation as of December 2021 is compared with that from 20 years before (February 2002). The analysis focuses on individual (direct) membership and it is based on announcements of the minister responsible for public administration. The characteristics of the networks involving Polish cities are examined, considering such criteria as territorial coverage, size, nature of members, level of openness, and the subject of activity.Item Polityka emerytalna państwa wobec bezpieczeństwa socjalnego rolników(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Pogonowski, IgorW artykule opisano polski system ubezpieczeń społecznych rolników, z uwzględnieniem jego odrębności. Przedstawiono charakterystykę systemu w ujęciu porównawczym do powszechnego systemu ubezpieczeń. Podkreślono elementy wskazujące na uprzywilejowanie rolników i członków ich rodzin wobec pozostałej części społeczeństwa. Podniesiono również aspekt zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego beneficjentom systemu rolniczego w kontekście wysokości przysługujących świadczeń, które kształtują się na poziomie znacznie niższym, niż w systemie ubezpieczeń powszechnych. This article describes the Polish social insurance system for farmers, taking into account its distinct nature. The article presents characteristics of the system in comparison to the general insurance system. The author underlines privileges given to farmers and their families over the rest of the society. The aspect of ensuring social security for the beneficiaries of the system is raised in the context of benefits which are much lower than in the general insurance system.Item Wpływ kryzysu energetycznego na zarządzanie polityką inwestycyjną w jednostkach samorządu terytorialnego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Czopek, Miłosz; Ślebioda, MagdalenaSystematyczny wzrost cen surowców i paliw, zakłócone łańcuchy dostaw, polityka klimatyczna Unii Europejskiej oraz agresja Rosji na Ukrainę to czynniki, które wymienia się w gronie tych, które doprowadziły do kryzysu energetycznego. Oczywiście wzrost cen energii obserwowany jest od lat, jednak ich skala, w ostatnim okresie, postrzegana jest jako niespotykana do tej pory. Z kryzysem energetycznym borykają się również jednostki samorządu terytorialnego, które podejmowały już działania mające na celu obniżenie kosztów związanych z zużyciem energii. Samorządy coraz częściej korzystają z rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną. Uruchomionych zostało w ostatnich latach wiele opcji umożliwiających wsparcie implementacji takich inwestycji zarówno z funduszy pochodzących ze Skarbu Państwa, jak i funduszy europejskich. Skala wykorzystania tych środków w samorządach zlokalizowanych w poszczególnych województwach jest jednak różna, podobnie jak zakres inwestycyjny. Zdiagnozowanie stanu rzeczywistego wydaje się zatem niezmiernie istotne z perspektywy efektywności zarządczej oraz ekonomii publicznej. Należy również zaznaczyć, że 29 września 2022 roku Sejm uchwalił dodatkowo ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku, która narzuca obowiązek oszczędzania energii przez sferę budżetową, a nie spełnienie jej zapisów obłożone zostało restrykcjami. Opracowanie ukazuje wyniki badań dotyczących inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego i dolnośląskiego w obszarze energooszczędności oraz odnawialnych źródeł energii, których celem jest osłabienie skutków kryzysu energetycznego. Przedstawiona analiza ukazuje kierunek podejmowanych działań i ich skalę w latach 2018–2022 oraz założenia inwestycyjne na rok 2023. W przeprowadzonych badaniach uczestniczyło 223 samorządy terytorialne, co pozwoliło sformułować wiążące wnioski. Opracowanie może stanowić uzupełnienie luki w literaturze przedmiotu. The continuous increase in prices of raw materials and fuels, disrupted supply chains, the European Union’s climate policy, and Russia’s aggression against Ukraine are some of factors that have led to the energy crisis. Recently, energy prices have been growing on an unprecedented scale. The energy crisis is also encountered by local governments, which have already taken measures to reduce costs related to energy consumption. Local governments are increasingly taking advantage of energy efficiency solutions. Several options have been launched in recent years to support the implementation of such investments, based on domestic and European funds. Howev er, the availability of these funds for local governments in different provinces varies, as does the scope of their investment. Therefore, the assessment of the actual state of affairs seems extremely important from the perspective of management efficiency and social economy. It should also be noted that on 29 September 2022, the Parliament passed the Law on Special Solutions for the Protection of Electricity Consumers in 2023. It imposed obligation on the public sector to save energy, and failure to comply may lead to restrictions. The study examines results of research on investments made by local governments in the Łódzkie and Dolnośląskie provinces in energy efficiency and renewable energy sources, with the aim to mitigate effects of the energy crisis. The analysis presented shows the direction of actions taken and their scale in 2018–2022, as well as investment objectives for 2023. Two hundred and twenty-three local governments participated in the study, which made it possible to formulate valid conclusions. The study can fill the gap in the literature on the subject.Item Nowoczesne technologie w rozwoju miasta. Strategie – realizacje – oczekiwania(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Ilciów, AdamPostęp technologiczny przyspiesza. Zmiany są szczególnie widoczne w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych. Zmieniają one otoczenie, wpływają na życie człowieka, a ich zastosowania stale się poszerzają. Kryterium użyteczności jest nie mniej ważne od nowoczesności. W artykule poddano analizie zjawiska dotyczące nowoczesnych technologii, zrównoważonego rozwoju, smart city i mobilności, poddano analizie również miasto Songdo. Taki dobór zagadnień pozwolił przedstawić znaczenie nowoczesnych technologii w rozwoju miasta. Technological progress is accelerating. The changes are particularly visible in the area of information and communication technologies. They change the environment, affect human life, and their application is constantly expanding. The usability criterion is no less important than modernity. The article analyzes phenomena related to modern technologies, sustainable development, smart city and mobility, and the city of Songdo. Such a selection of topics made it possible to present the importance of modern technologies in the development of a city.Item Mental Revival of Ukraine: A Stranger Among Friends?(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Lavrynenko, Hanna; Donaj, ŁukaszThe authors of the study analyze the problem of the mental revival of Ukrainians in the post-war period, as well as consequences of the division of society into the categories of “friends” and “strangers”. The authors distinguish three stages in which the Ukrainian society distanced itself from Soviet political system values in the transition from homo soveticus to the modern Ukrainian political mentality: political distillation, sublimation and calcination. Two waves of internal migrants in independent Ukraine have been identified: the first in 2014–2015, and the second and after February 24, 2022. The study focuses on the profession as an indicator for the level of political awareness among citizens. It is noted that since the beginning of the hybrid war, there has been a division of Ukrainian society into those who left and those who remained to live under occupation. The attention is also paid to the importance of understanding the motivation and behavior of these people, as well as reasons for making decisions in favor of or against cooperation with the occupants. The issue of potential and existing manifestations of collaboration in the occupied territories is analyzed. By using the “triangle of power and relations by Stephen Karpman”, the article examines general sentiments of Ukrainians on the division of their society into “friends” (“heroes”) and “strangers” (“traitors”) during military operations in Ukraine. The authors analyze communication and behavior types of citizens within three models: “victim”, “traitor” and “hero”. The study indicates that citizens who were and were not in the occupied territory are wary of each other; several scenarios of relations between them are identified. The first is acceptance as “friends”, a manifestation of compassion, a tolerant attitude, and willingness to help the “victim”. Another scenario is non-acceptance by the community, assignment to the category of “stranger”, and tense and suspicious attitude towards the “traitor”. The authors note that, in the post-war period, another division of society is likely to be observed, but not on the basis of the language or territory, but on the actual place of residence of citizens (in territories occupied or controlled by Ukraine) during hostilities. W publikacji autorzy podejmują problem mentalnego odrodzenia Ukraińców w okresie powojennym, a także konsekwencje podziału społeczeństwa na kategorie „przyjaciół” i „obcych”. Zaproponowano trzy etapy oddalania się społeczeństwa ukraińskiego od wartości systemu politycznego typu sowieckiego, a zatem w procesie przechodzenia od homo soveticus do współczesnej ukraińskiej mentalności politycznej: destylację polityczną, sublimację i kalcynację. Zidentyfikowano dwie fale migrantów wewnętrznych w niepodległej Ukrainie: pierwszą w latach 2014–2015 oraz drugą – po 24 lutego 2022 r. Zwrócono także uwagę na zawód jako wskaźnik poziomu kształtowania się świadomości politycznej obywateli. Podkreślono, że od początku wojny hybrydowej w społeczeństwie ukraińskim istnieje podział na tych, którzy wyjechali i tych, którzy pozostali, by żyć pod okupacją (w odniesieniu do terenów czasowo okupowanych). Pochylono się nad motywacjami tychże zachowań oraz przesłankami stojącymi za decyzjami o podejmowaniu lub odmowie współpracy z władzami okupacyjnymi. Opisano problem obecnych oraz potencjalnych przejawów kolaboracji na terenach okupowanych. W celu analizy podziału społeczeństwa ukraińskiego podczas działań wojennych – na „przyjaciół” („bohaterów”) i „obcych” („zdrajców”) – wykorzystano mechanizm zwany trójkątem dramatycznym Stephena Karpmana. Autorzy rozważają typy komunikacyjne i zachowania obywateli w ramach trzech modeli: „ofiary”, „zdrajcy” i „bohatera”. W wyniku badań wykazano, że istnieje nieufność między obywatelami, którzy byli, a tymi, którzy nie byli na okupowanych terytoriach. W związku z tym, możliwych jest kilka scenariuszy dalszych relacji między nimi. Jednym jest akceptacja jako „przyjaciół”, przejaw współczucia, tolerancyjna postawa i chęć pomocy „ofierze”. Innym – brak akceptacji ze strony społeczeństwa, identyfikacja z kategorią „obcego”, napięty i podejrzliwy stosunek do „zdrajcy”. Autorzy konkludują, iż w okresie powojennym można spodziewać się kolejnego podziału społeczeństwa, ale nie ze względu na język czy miejsce aktualnego zamieszkania, ale ze względu na miejsce zamieszkania obywateli w czasie działań wojennych: na terenach okupowanych lub kontrolowanych przez Ukrainę.