Etyczna wartość muzyki w refleksji i twórczości kompozytorów XX wieku
Loading...
Date
2015-10-20
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
The Ethical Value of Music in the Reflection and Works of Twentieth-Century Composers
Abstract
U podstaw fenomenologicznej analizy człowieka tkwi rozpoznanie źródłowego doświadczenia osoby w czynie. „Człowiek działa” – ta dynamiczna koniunkcja, ścisła korelatywność, znaczeniowa odpowiedniość i współzależność „czynu” i „osoby” pozwala uznać czyn za szczególny moment ujawnienia osoby, najwłaściwszy punkt wyjścia dla zrozumienia jej dynamicznej istoty. Człowiek poprzez swe czyny – moralnie złe lub dobre – sam staje się dobry lub zły.
Ścisła relacja między artystą a jego dziełem powstaje w procesie twórczym. Sztuka, jako cnota rozumu praktycznego, zawierająca nieomylną prawość, powstaje in ordo amoris. Wymaga – przede wszystkim od artysty, ale też od odbiorcy odpowiadającego w sposób adekwatny na wartość – aby nie tylko władze zmysłowe i wyobraźnia, ale przede wszystkim władze wolicjonalne człowieka (dobre usposobienie pożądania) zostały zjednoczone i uporządkowane w stosunku do celu sztuki.
Co znamienne, kompozytorzy (i inni twórcy) w XX wieku nie mają wątpliwości co do antropologiczno-etycznego wymiaru muzyki (i sztuki w ogóle). Słuchając muzyki, możemy intersubiektywnie doświadczyć owej siły, która domaga się odpowiedzi, skłaniając do 'dobrego czynu'. Wartość muzycznego dzieła sztuki, pojmowanego jako zarazem έργών: rzecz, czyn, to co „zdziałane”, i ενέpγεια: czynność, działanie, umożliwia spełnienie jego ostatecznego celu – bycia darem dla ludzkiego świata, miejscem dialogu, spotkania z innymi ludźmi, aktualizacją miłości, jej światłem. W ten sposób wartością istotową dzieła jest wartość etyczna.
Action is the source experience of the human being. ‘Man acts’: the dynamic conjunction, strict correlativity, semantic correspondence and interdependence of ‘act’ and ‘person’ allow us to regard the act as a particular moment in the revealing of the person, the most appropriate starting point for understanding his dynamic essence. Through his acts – morally bad or good – man as a person himself becomes good or bad. The strict relationship between the artist and his or her work arises in the creative process. Art, as a virtue of practical reason, containing an impeccable integrity, is created in ordo amoris. It requires – above all of the artist, but also of the receiver responding in an adequate way to its value – that not only the sensual faculties and imagination, but above all man’s volitional powers (a good disposition of desire) be united and ordered in relation to the aim of art. Characteristically, artists and writers in general have no doubts about the anthropological-ethical dimension of art. Listening to music, we can inter-subjectively receive some kind of strength, of energy, that does not let us pass unconcerned, but insists on an affirmative answer, motivates right action. The value of the musical work consists in its multidimensional being (ergon – energeía). As a place of meeting between the composer and the listener, the musical work of art reveals its mysterious value, namely ethical inter-human dialogue.
Action is the source experience of the human being. ‘Man acts’: the dynamic conjunction, strict correlativity, semantic correspondence and interdependence of ‘act’ and ‘person’ allow us to regard the act as a particular moment in the revealing of the person, the most appropriate starting point for understanding his dynamic essence. Through his acts – morally bad or good – man as a person himself becomes good or bad. The strict relationship between the artist and his or her work arises in the creative process. Art, as a virtue of practical reason, containing an impeccable integrity, is created in ordo amoris. It requires – above all of the artist, but also of the receiver responding in an adequate way to its value – that not only the sensual faculties and imagination, but above all man’s volitional powers (a good disposition of desire) be united and ordered in relation to the aim of art. Characteristically, artists and writers in general have no doubts about the anthropological-ethical dimension of art. Listening to music, we can inter-subjectively receive some kind of strength, of energy, that does not let us pass unconcerned, but insists on an affirmative answer, motivates right action. The value of the musical work consists in its multidimensional being (ergon – energeía). As a place of meeting between the composer and the listener, the musical work of art reveals its mysterious value, namely ethical inter-human dialogue.
Description
Wydział Historyczny: Instytut Muzykologii
Sponsor
Keywords
muzyka, music, piękno, beauty, dobro, right, etyka, ethics