Historiografia - ewolucyjna nauka o transmisji informacji
Loading...
Date
2009
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Polska Akademia Nauk - Oddział w Krakowie, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Title alternative
Abstract
Autor artykułu argumentuje na rzecz tezy, że trwałym osiągnięciem założycieli naukowej
historiografii nie było wymyślanie, stosowanie czy testowanie teorii ewolucji społeczeństwa
czy przyrody, ale teorie o ewolucji transmisji informacji w czasie. Te teorie ewolucji informacji pozwalały po raz pierwszy w dziejach na wiarygodne wnioskowanie, umożliwiające odróżnienie opisów informacji generujących przeszłe wydarzenia, od informacji zachowujących współczesne świadectwa. Zaczęły być one stosowane w sposób systematyczny i powtarzalny przez społeczności uczonych, w celu tworzenia nowej wiedzy o przeszłości, dopiero od 1780 roku, najpierw na niemieckich wydziałach teologii protestanckiej, następnie wśród filologów klasycznych, a od początku XIX wieku — przez językoznawców porównawczych. Ranke wykorzystywał je w drugiej ćwierci XIX wieku do tworzenia wiedzy o przeszłości. Później, po podobne metody sięgano w biologii, geologii i archeologii. W artykule tym autor próbuje prześledzić historyczny rozwój nieznanej rewolucji naukowej i udowodnić, że wszystkie nowe nauki historyczne podzielały pewne teoretyczne założenia, które generowały podobne metody. Te były następnie adaptowane do interpretacji różnych odmian źródeł, z których wnioskowano wiedzę o przeszłych wydarzeniach i procesach.
The lasting achievement of the founders of scientific historiography is not in devising and using, let alone proving, theories of the evolution of society or nature, but in discovering and fruitfully using theories about the evolution of information in time. These information evolutionary theories allowed for the first time in history the reliable inference of descriptions of information generating past events from information preserving present evidence. Theories about the evolution of information in time have begun to be used systematically and repeatedly by communities of scholars to fruitfully generate new knowledge about the past only in 1780, first in German faculties of Protestant theology, among classical linguists and then around the turn of the 19th century in comparative linguistics. Ranke used such theories in the second quarter of the 19th century to generate knowledge of history, and then similar methods spread to biology, geology and archaeology. In this article, I attempt to follow the historical development of this unacknowledged scientific revolution and prove that all the new historical sciences shared theoretical assumptions that were then used to generate similar methods, adapted to deal with distinct forms of evidence to infer knowledge of past events and processes.
The lasting achievement of the founders of scientific historiography is not in devising and using, let alone proving, theories of the evolution of society or nature, but in discovering and fruitfully using theories about the evolution of information in time. These information evolutionary theories allowed for the first time in history the reliable inference of descriptions of information generating past events from information preserving present evidence. Theories about the evolution of information in time have begun to be used systematically and repeatedly by communities of scholars to fruitfully generate new knowledge about the past only in 1780, first in German faculties of Protestant theology, among classical linguists and then around the turn of the 19th century in comparative linguistics. Ranke used such theories in the second quarter of the 19th century to generate knowledge of history, and then similar methods spread to biology, geology and archaeology. In this article, I attempt to follow the historical development of this unacknowledged scientific revolution and prove that all the new historical sciences shared theoretical assumptions that were then used to generate similar methods, adapted to deal with distinct forms of evidence to infer knowledge of past events and processes.
Description
Sponsor
Keywords
Historiografia, Informacja, Filozofia historiografii, Teoria ewolucji, Ranke, Historiography, Information, Philosophy of historiography, Theory of evolution
Citation
Historyka. Studia Metodologiczne, 2009, t. 29, ss. 67–87.