Rola osobowości tłumacza w procesie autokorekty

Abstract

W rozprawie doktorskiej pojęcie autokorekty jest zdefiniowane jako etap decyzyjny w procesie tłumaczenia oraz jako „procedura zapewniania jakości” (Mossop 2014) powstającego produktu − tłumaczenia. Takie podejście do autokorekty pozwala na połączenie ilościowych danych z procesu tłumaczenia oraz jakościowych danych z ocenionego produktu tłumaczenia. Podobnie, pojęcie osobowości jest postrzegane w kontekście takich jego składników jak cechy osobowości (charakterystyki ilościowe) oraz funkcje psychologiczne (opis jakościowy). Cechy procesu autokorekty wykonywanej przez tłumacza, takie jak: czas poświęcony na korektę końcową, ilość i typ wprowadzonych poprawek, często były uznawane jako składniki „indywidualnego stylu pracy” tłumacza (Jakobsen 2003; Carl i in. 2011), lub jego „profilu” (Dragsted i Carl 2012). Przedstawione w pracy badanie empiryczne miało na celu ujawnić rolę preferowanych funkcji psychologicznych w podejściu tłumaczy do procesu autokorekty oraz formowaniu „indywidualnego stylu pracy”. Również badanie miało pokazać, jakie dominujące cechy osobowości najlepiej opisują profil psychologiczny tłumaczy oraz odróżniają ich od przedstawicieli innych zawodów. Psychologiczne profile autorów najlepiej ocenionych tłumaczeń zostały zanalizowane w celu wyjaśnienia, czy pewne „style pracy” oraz dominujące cechy osobowości korelują z jakością tłumaczenia. Wyniki badania mogą pomóc nauczycielom tłumaczenia uświadomić rolę, jaką cechy osobowości odgrywają w zawodzie tłumacza, oraz jak studenci rozwijają swoje podejście do aspektów decyzyjnych w procesie autokorekty tłumaczenia. In the dissertation, self-revision is viewed as both the decision-related stage of the translation process and the “quality-assurance procedure” (Mossop 2014) of the emerging translation product. Such a view of self-revision allows combining the quantitative translation process data and qualitative translation product assessment data using multi-method approaches. Similarly, the concept of personality is referred to as a set of its quantitative characteristics, personality traits, and qualitative characteristics, personality types. The process characteristics of the translator’s self-revision behaviour, such as the duration of the end revision and the number and the type of corrections introduced, have often been found to form the translators’ “individual working styles” (Jakobsen 2003; Carl et al. 2011) or “profiles” (Dragsted and Carl 2012). The aim of the empirical study was to identify the role of the preferred psychological functions in the translator’s approach to self-revision and the formulation of their “individual working styles”. The experiment also sought to determine the translator’s dominant psychological traits that make translators differ from the representatives of the other professions. The psychological profiles of the authors of the best translations were analysed so as to establish if certain “working styles” and dominant personality traits correlate with translation quality. The results of the study may help translation teachers understand the role that individual personality characteristics play in the translator’s professional life, and in their approach to the decisional aspects of the translation process reflected in self-revision.