Doktoraty (WA)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Innowacyjne metody nauczania świadomości metajęzykowej języka drugiego(2024) Łodzikowski, Kacper; Gąsiorowski, Piotr. PromotorNiniejsza rozprawa doktorska bada innowacyjne metody nauczania świadomości metajęzykowej u osób uczących się języka angielskiego jako drugiego języka, ze szczególnym uwzględnieniem wymowy. Praca osadzona jest w kontekście bezpośredniego nauczania wymowy (Baker 2018) oraz modelu przyswajania mowy Flege i Bohn (2021). Główna część rozprawy składa się z trzech artykułów naukowych. Pierwsza publikacja (Łodzikowski i Jekiel 2019) pokazuje, że gry planszowe typu wydrukuj-i-graj mogą zwiększyć zaangażowanie na zajęciach i poprawić wiedzę o prozodii. Druga publikacja (Łodzikowski 2021) wskazuje, że narzędzie do transkrypcji oparte na międzynarodowym alfabecie fonetycznym (IPA) może poprawić świadomość metafonologiczną. Trzecia publikacja (Łodzikowski, Foltz i Behrens 2024) bada zastosowanie generatywnej sztucznej inteligencji (SI) w nowym podejściu do spersonalizowanego nauczania i uczenia się. Praca podkreśla potencjał nowoczesnych technologii w nauczaniu świadomości metajęzykowej oraz szerszej edukacji. Autor wskazuje na konieczność rozwijania kompetencji nauczycieli L2 w zakresie SI, aby w pełni wykorzystać potencjał tych technologii do dalszych innowacji w nauczaniu. This doctoral dissertation investigates innovative methods for teaching metalinguistic awareness to learners of English as a second language, with a particular focus on pronunciation. The work is set in the context of direct pronunciation teaching (Baker 2018) and the Speech Learning Model by Flege and Bohn (2021). The main part of the dissertation consists of three research papers. The first publication (Łodzikowski and Jekiel 2019) demonstrates that print-and-play board games can enhance classroom engagement and improve knowledge of prosody. The second publication (Łodzikowski 2021) indicates that a transcription tool based on the International Phonetic Alphabet (IPA) can improve metaphonological awareness. The third publication (Łodzikowski, Foltz, and Behrens 2024) explores the applications of generative artificial intelligence (AI) in a new approach to personalised teaching and learning. The dissertation highlights the potential of modern technologies in teaching metalinguistic awareness and broader education. The author emphasises the need to develop L2 teachers’ competencies in AI to fully leverage these technologies for further innovation in teaching.Item Jungowska transformacja alchemiczna w tomie poezji Breytena Breytenbacha w drodze do kû (2019)(2024) Kuhn, Karen; Koch, Jerzy. Promotor; Wet de, Karen. PromotorW niniejszej rozprawie doktorskiej zbadano możliwość alchemicznej interpretacji jungowskiej wierszy Breytena Breytenbacha ze zbioru poezji: w drodze do kû (2019). Twórczość poety charakteryzuje się zarówno głębokim zaangażowaniem w zagadnienia społeczne, polityczne, jak i eksploracją wierzeń buddyzmu zen. Jungowska psychologia analityczna sugeruje, że alchemia jest symbolicznym mostem pomiędzy gnostycyzmem a współczesną psychologią, kładąc nacisk na indywiduację i realizację prawdziwego „Ja”. Cel przeprowadzonych badań był dwojaki: zbadanie możliwości alchemicznej jungowskiej interpretacji wierszy oraz ocena potencjału postrzegania ich jako alchemii literackiej. Pogląd Junga na alchemię jako reprezentację psychicznej transformacji i na literacką alchemię posłużyły jako teoretyczne ramy interpretacji wierszy. Jungowska krytyka literacka, która nawiązuje do tzw. uważnego czytania (close reading), została wykorzystana jako metoda analizy i interpretacji wierszy. W badaniu eksplorowano także jungowską teorię reakcji czytelnika. W wielu wierszach zbioru procesy i znaki alchemiczne zostały jednoznacznie zidentyfikowane. Podróż poetycka jest w nich równoznaczna z podróżą alchemiczną, ze względu na etapy: nigredo (dominujące), albedo i rubedo wskazujące na circulatio w alchemii, co można także interpretować jako transformację jungowską. Badając wzajemne oddziaływanie teorii alchemicznej i ekspresji poetyckiej, niniejsza praca przedstawia alchemiczną jungowską interpretację wersów z tomu Breytenbacha w drodze do kû (2019) i wykazuje, że mogą być one uznane za alchemię literacką. This PhD dissertation examines the possibility of a Jungian alchemical interpretation of Breyten Breytenbach's verses in the poetry collection: on the way to kû (2019). Breytenbach’s works are characterized by both a deep engagement with social and political themes, as well as an exploration of his Zen Buddhist beliefs. Jungian analytical psychology suggests that alchemy serves as a symbolic bridge between Gnosticism and modern psychology, emphasizing individuation and the realization of the true 'Self'. The purpose of the research is twofold in nature: firstly, to investigate a Jungian alchemical interpretation of the verses in Breytenbach's collection on the way to kû (2019) and secondly, to evaluate the potential perception of these poems as literary alchemy. Jung’s view of alchemy as representative of psychic transformation and literary alchemy serve as a theoretical framework. Jungian literary criticism, which connects to close reading, are used as a method for analysing the verses. A Jungian reader response theory was also explored. Alchemical processes and signs have been clearly identified within a number of verses in the collection. The poetic journey is synonymous with an alchemical journey, with reference to the steps: nigredo as dominant, albedo and rubedo indicating the circulatio in alchemy, which can also be interpreted as Jungian transformation. By examining the interplay between alchemical theory and poetic expression, this thesis offers a Jungian alchemical interpretation of verses in Breytenbach's volume on the way to kû (2019) and thus can these verses also be considered as literary alchemy. Hierdie PhD-verhandeling ondersoek die moontlikheid van ʼn Jungiaanse alchemistiese interpretasie van Breyten Breytenbach se verse in die digbundel: op pad na kû (2019). Breytenbach se werke word gekenmerk deur sowel ʼn diepgaande betrokkenheid by sosiale en politieke en temas, as ʼn verkenning van sy Zen-Boeddhistiese oortuigings. Jungiaanse analitiese sielkunde stel voor dat alchemie dien as ʼn simboliese brug tussen gnostisisme en moderne sielkunde, wat individuasie en die verwesenliking van die ware “Self” beklemtoon. Die doel van die navorsing is tweërlei van aard: eerstens, om ʼn Jungiaanse alchemistiese interpretasie van die verse in op weg na kû (2019) te ondersoek en tweedens, die potensiële beskouing van hierdie gedigte as literêre alchemie te evalueer. Jung se beskouing van die alchemie as verteenwoordigend van psigiese transformasie en literêre alchemie dien as teoretiese raam. Jungiaanse literêre kritiek wat by stiplees aansluit, word as metode gebruik vir die analisering van die verse. ʼn Jungiaanse lesersreaksieteorie is ook verken. Daar is binne ʼn aantal verse alchemistiese prosesse en tekens geïdentifiseer. Die digterlike reis is sinoniem met ʼn alchemistiese reis, met verwysing na die stappe: nigredo as dominant, albedo en rubedo wat die circulatio in alchemie aandui, wat ook as Jungiaanse transformasie geïnterpreteer kan word. Deur die wisselwerking tussen alchemistiese teorie en poëtiese uitdrukking te ondersoek, bied hierdie proefskrif ʼn Jungiaanse alchemistiese interpretasie van verse in Breytenbach se bundel op weg na kû (2019) en sodoende kan hierdie verse ook as literêre alchemie beskou word.Item Podejścia w nauczaniu języka angielskiego uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Studium komparatystyczne(2024) Puzia-Sobieska, Olga; Siek-Piskozub, Teresa. PromotorOd ponad dwudziestu lat uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (STU) są kształceni w szkołach publicznych. Przyjęte przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej podejście włączające zakłada wspólną edukację wszystkich uczniów, niezależnie od ich możliwości poznawczych oraz zdolności. Aby osiągnąć ten cel, rządy poszczególnych państw podjęły szereg kroków dotyczących zmian w organizacji systemu szkolnictwa, reformy kształcenia nauczycieli, rozwoju usług diagnostycznych i różnych form wsparcia. Pomimo rządowych wysiłków na rzecz upowszechnienia podejścia włączającego w polskiej edukacji, w tym wprowadzenia obowiązkowej nauki języka obcego dla wszystkich uczniów, sytuacja dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) w polskich szkołach jest nadal mało komfortowa. Z literatury specjalistycznej można dowiedzieć się, że zamiast dywersyfikacji metod pracy, wdraża się jedynie pewne kroki zaradcze, podczas gdy zasada indywidualizacji procesu edukacyjnego nie jest w rzeczywistości respektowana. Zasygnalizowane problemy, jak również badanie pilotażowe autorki rozprawy, wskazują na utrzymujący się stan integracji, a nie inkluzji, w edukacji językowej polskich dzieci. Celem niniejszej rozprawy doktorskiej jest analiza obecnie stosowanych podejść do nauczania języka angielskiego uczniów z STU, przeprowadzona w oparciu o porównanie warunków edukacji językowej dzieci z trzech krajów: Austrii, Czech i Polski. Osiem problemów badawczych obejmowało: opis badań naukowych nad STU w każdym z porównywanych krajów; analizę rozwiązań systemowych ukierunkowanych na edukację inkluzyjną; analizę podstaw prawnych kształcenia uczniów z STU; opis przyjętych procedur diagnostycznych STU; ustalenie form pomocy uczniom z STU oferowanych przez instytucje edukacyjne i organizacje wsparcia; analizę standardów kształcenia nauczycieli; analizę metod nauczania języków obcych w grupach inkluzyjnych; a także materiałów dydaktycznych w pracy z uczniami z STU. Dodatkowo, na potwierdzenie wyników studium komparatystycznego opracowano badanie uzupełniające dotyczące sytuacji edukacyjnej uczniów z STU w Polsce, gdzie poruszonych zostało sześć z ośmiu przyjętych problemów badawczych. Wyniki badań podjętych w rozprawie doktorskiej stanowią odpowiedź na pytanie o obecny kształt edukacji obcojęzycznej w kraju, wskazują dobre praktyki edukacyjne, jak również pozwalają dostrzec słabości stosowanych obecnie rozwiązań. For over the past twenty years learners with specific learning disorders (SLDs) have been educated at the public schools on the basis of integration, and more recently inclusion. Adopted by all European Union member states approach assumes common education of all learners regardless of their abilities which warrants them equal opportunities for well-balanced development. In order to achieve this goal several steps have been undertaken by national governments, concerning the changes in the organisation of the system of schooling, reforms of teacher education, a development of diagnosing and support services. Despite the governmental efforts to popularise the inclusive approach in Polish education, encompassing an introduction of obligatory foreign language education for all learners, the situation of students with special educational needs (SEN) in Polish schools is reported to be still uncomfortable. In the specialist literature, it can be found that instead of adjustment of the applied methods of teaching to learners SEN, only certain remedial steps are implemented, and the principle of individualization of the educational process is not in fact respected. The reported problems indicate that instead of inclusion, Polish education is still deeply rooted in integration, what was also suggested by the results of a pilot study conducted by the author of the dissertation. In view of the above, the principal aim of the present work was formed to analyse the presently applied approaches towards English language teaching to learners with SLDs. A comparative study was developed concerning eight aspects of foreign language teaching to learners with SLDs in Austria, Czechia and Poland. The analysed problems referred to what follows: the historically developed scientific interest in SLDs; systemic solutions introduced to the national systems of education with the view to inclusion; legal basis for educating learners with SLDs; diagnostic procedures of SLDs; the organisation of educational institutions and support services for learners with SLDs; education of early education teachers and their (self) development; the use of language teaching methods; and the application of various teaching materials. Additionally, a supplementary study was developed, concerning the educational situation of learners with SLDs in Poland, which addressed six out of eight set research questions. The results of the dissertation respond to a question about the present shape of foreign language education in the country. They also indicate the good educational practices, as well as allow to notice the weakness of the applied solutions.Item Od strony do panelu – komiksowe adaptacje sztuk Williama Shakespeare’a(2024) Wołosz-Sosnowska, Anna; Fabiszak, Jacek. PromotorNiniejsza rozprawa analizuje wybrane komiksowe adaptacje sztuk Shakespeare’a wydane po roku 2000 w amerykańsko-europejskim obszarze kulturowym, które są pracami autorskimi, niebędącymi częścią serii. Praca obejmuje i łączy trzy duże dziedziny: badania nad Shakespeare’em, badania nad adaptacją, oraz badania komiksowe. Celem pracy było odpowiedzenie na pytania badawcze, w jaki sposób adaptacje komiksowe sztuk Shakespeare’a tworzą narrację i znaczenie. Próba odpowiedzi na pytania badawcze wymagała odpowiedzi także pytania dodatkowe dotyczące ogólnego zagadnienia definicji komiksu. W analizie wykorzystano teorię semiotyki komiksu, teorię adaptacji, teorię reader-response criticism. Schemat teorii wizualnej narracji, która został stworzony, by analizować komiksy adaptacyjne, może być także wykorzystany przy analizowaniu innych publikacji. Analiza wybranych komiksów wykazała zróżnicowanie w stylach adaptacji sztuk Shakespeare’a, jednakże co zaskakuje to ortodoksyjny sposób prowadzenia narracji. Twórcy adaptacji i zawłaszczeń szekspirowskich nie eksperymentują z formą, kompozycją paneli, ramą narracyjną i chmurką. Wyrazistość tych adaptacji leży w warstwie estetyczno-artystycznej, a nie semiotycznej. Zaskakuje podtrzymywanie związku adaptacji i zawłaszczeń komiksowych z tekstem Shakespeare’a, nawet jeśli jest to jedna linijka tekstu czy też tytuł; naturalnie nazwisko słynnego dramatopisarza może nobilitować komiks oraz przyciągać czytelników. Mimo, że komiksy najczęściej przekładają tekst sztuki na obraz komiksowy, to wiele z nich podtrzymuje związek z teatrem, osadzają narrację na scenie teatralnej bądź używają znaków sugerujących taki związek. The dissertation analyses 15 adaptations of Shakespeare plays in comics which were published in the 21st century. They were created in the Anglo-American or Franco-Belgian (European) style and are examples of auteur comics, i.e. not belonging to a series. The thesis oscillates between and combines three areas: Shakespeare studies, comics studies and adaptation studies. The aim is to analyse the comics and attempt to answer the question of the manner in which meaning in Shakespeare comics is created. The dissertation comprises five chapters, three of which establish theoretical aspects and definitions, which are adopted in the analytical part. The analysis of the selected adaptations and appropriations allows to reach a general conclusion of the complexity of Shakespeare comics, their history, themes, aesthetics. However, comics creators adopt only a limited number of semiotics elements, they neither experiment with the formal semiotic elements, nor introduce new ones to meet their artistic purpose. Shakespeare comics, in majority of cases, adopt the same semiotic elements as other comics. However, as the medium matures the authors are more open to experiment with the form. A surprising conclusion is sustaining the link with the source text in every example, the link can be a single line from the text or the title, but the authors preserve the link. This is particularly surprising in case of appropriations which are known for altering the plot, the characters and the language. The theoretical framework might be used in Shakespeare studies, comics studies, and adaptation studies.Item Stawanie się zwierzęciem – stawanie się post-człowiekiem: o hybrydowości i zmienności postaci w prozie Terry Pratchetta(2024) Mussa, Jumana; Stachura, Paweł. PromotorNiniejsza rozprawa zawiera opis badań na tym, jak podmioty postmodernistyczne i post-ludzkie mogą zostać przedstawione przy pomocy obrazów fantastycznego zmieniania kształtu. Rozdział pierwszy rozprawy zawiera przegląd literatury krytycznej związanej z twórczością Pratchetta, oraz teorii tożsamości, potworności i post-ludzkości. Rozprawa krótko omawia wybrane dzieła Cixous, Kristewy, Butler, Bachtina, oraz Deleuze i Guattariego. Wykorzystuję związki pomiędzy wymienionymi teoretyczkami i teoretykami a pojęciem tożsamości opartej na ciele, co z kolei wiąże się ze zmiennokształtnymi postaciami w prozie Pratchetta. Rozdział drugi zawiera krótkie omówienie przykładów zmiennokształtności w kulturze zachodniej, a szczególnie w dziełach znanych współczesnych autorów fantasy, takich jak J.R.R. Tolkien, George R.R. Martin, Andrzej Sapkowski, Diana Wynne Jones, J.K. Rowling, oraz Angela Carter. Praca zwraca uwagę na związki pomiędzy tropami folklorystycznymi, dziełami wymienionych autorek i autorów, oraz twórczością Pratchetta. Rozdział trzeci rozpoczyna się od omówienia najważniejszych typów postaci w powieściach o Świecie Dysku, oraz postaci użytecznych przy omawianiu reprezentacji pojęć ciała i duszy, oraz związków pomiędzy ciałem i duszą. Następnie rozprawa skupia się na postaciach zmiennokształtnych, które zostały podzielone na „typy” zmiennokształtności wypracowane na podstawie pojęcia Stawania się, zaczerpniętego z prac Deleuze’a i Guattariego. In the first chapter, the dissertation reviews theory surrounding Terry Pratchett’s body of work, as well as theories of identity, monstrosity and post-humanity. The dissertation briefly delves into the works of Cixous, Kristeva, Butler, Bakhtin, as well as Deleuze and Guattari. It draws on the connection between said scholars, body identity, and by extension shape-shifting and Pratchett. The second chapter presents a brief overview of shape-shifting as it appears in Western folklore, as well as in the works of notable contemporary authors, such as J.R.R. Tolkien, George R.R. Martin, Andrzej Sapkowski, Diana Wynne Jones, J.K. Rowling and Angela Carter. A connection will be made between folklore tropes, the work of the aforementioned authors, and the work of Terry Pratchett. The third chapter will start with an exploration of notable Discworld races and beings through which the relationship between body and soul can be explored. Afterwards, the dissertation will focus on a number of shape-shifting characters and/or groups of characters, which will be divided into “types” of shape-shifters named after Deleuze and Guattari’s concept of Becoming.Item Dynamika przestrzeni i dynamika w przestrzeni: wpływ nowej fizyki oraz technologii na obrazowanie czasoprzestrzenne w wybranych utworach pisarzy amerykańskich z lat 40. i 50.(2024) Borkiewicz, Klaudia; Stachura, Paweł. PromotorRozprawa stanowi próbę zgłębienia intermedialnej relacji między osiągnięciami naukowymi i technologicznymi z pierwszej poł. XX w. a literaturą, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu teorii względności Einsteina oraz eksploracji przestrzeni kosmicznej na kreowanie światów przedstawionych w wybranych utworach prozy amerykańskiej późnego modernizmu lat 40. i 50. XX w. Zmiana paradygmatu naukowego za sprawą przełomowej publikacji Einsteina z 1905 r. początkuje rewolucję naukowo-kulturową, a intensyfikacja działań popularyzujących naukę w latach 20. XX w. otwiera stały dialog między myślą ścisłą a naukami humanistycznymi. Dialog ten przeżywa szczególne ożywienie w latach 40. i 50. przyczyniając się do budowania nowej wrażliwości na percepcję czasu i przestrzeni w literaturze. Analiza wybranych utworów prozy amerykańskiej z lat 40. i 50. XX w. pozwala stwierdzić, że związek literatury z naukami ścisłymi sięga dalej niż wskazywałyby na to opracowania utworów science fiction powstałych we wskazanym okresie. Wybrane utwory wiodących amerykańskich autorów lat 40. i 50. XX w. noszą wyraźne znamiona wpływu nowej fizyki oraz technicyzacji życia i wojny na sposób kształtowania literackich światów wyobrażonych. Mechanizmy wpływu nauki na literaturę zostały zbadane przy pomocy narzędzi metodologicznych zaczerpniętych z „The order of discourse” Foucaulta. Subiektywna percepcja rzeczywistości, rozwarstwianie się światów przedstawionych na nakładające się na siebie, a mimo to autonomiczne czasoprzestrzenie z osobną ramą odniesień, czas jako fenomen wewnętrznie niespójny, alternatywne wymiary czasu, a także motyw ciała ludzkiego jako mikrokosmosu, stanowią główną oś tematyczną przedstawionych w dysertacji badań. The dissertation constitutes an attempt to explore the intermedial relationship between the new scientific and technological achievements from the first half of the 20th century and literature. Special focus is placed on the influence of Einstein’s Theory of Relativity and outer space exploration on the creation of literary space-time imagery in selected works of American late modernist prose of the 1940s and 1950s. The paradigm shift induced by Einstein’s groundbreaking publication from 1905 ignited both scientific and socio-cultural revolution initiating an ongoing dialogue between scientific thought and humanities. The dialogue enters the period of revival in the 1940s and 1950s with the Renaissance of the Theory of Relativity, which awakens new sensitivities in ordinary perception and literary representation space-time. The analysis of selected works of American prose from the 1940s and 1950s proves that the relationship between literature and science is internally complex and goes beyond the scope covered by the studies exploring science fiction texts from late modernist period. Selected works by some of the leading American authors of the 1940s and 1950s, exhibit characteristics of the influence of new physics and space exploration on literary space-time imagery. New scientific findings are brought into literature by discourse series oscillating around the Theory of Relativity and other related scientific advancements. Hence, the mechanisms of the influence of science on selected works of American late modernist prose is analyzed in the study within the conceptual framework of Foucauldian discourse analysis presented in "The order of discourse”. Subjective perception of space, stratification of the represented worlds into overlapping, yet autonomous space-times with separate frames of reference, time as an internally incoherent phenomenon, alternative dimensions of time, and the microcosm of human body constitute the main thematic axes of the research.Item Włączenie uproszczonego języka angielskiego do nauczania pisania w kształceniu językowym doktorantów(2024) Śleszyńska, Monika; Droździał-Szelest, Krystyna. PromotorNaukowcy mają obowiązek rozpowszechniać wyniki swoich badań w czasopismach anglojęzycznych, ponieważ ich kariera naukowa jest obecnie ściśle związana z publikowaniem w języku angielskim. Wydawcy czasopism oczekują od autorów poprawnego naukowego języka angielskiego. Jednak wielu młodych badaczy nie wie, jak sprostać tym oczekiwaniom. Głównym celem niniejszej rozprawy i badania empirycznego było ustalenie, czy nauczanie uproszczonego języka angielskiego (Plain English) jest adekwatne do potrzeb doktorantów, ułatwia pisanie tekstów naukowych przeznaczonych do publikacji w naukach ścisłych i przyczynia się do lepszej jakości językowej tych tekstów. Autorkę interesowało również to, czy włączenie prostego języka angielskiego do ćwiczeń podnoszących kompetencje związane z pisaniem stanowi odpowiedni komponent kursu języka angielskiego w kształceniu doktorantów na uczelni technicznej. Drugim celem tego projektu badawczego była potrzeba Autorki, aby stać się bardziej kompetentną nauczycielką języka pisanego i nauczyć się lepiej pisać w języku angielskim. Wyniki analizy badań jakościowych dotyczących wszystkich uczestników oraz trzech wybranych przypadków zdają się potwierdzać tezę, że Plain English powinien być elementem programu językowego szkół doktorskich, ponieważ zwiększa pewność siebie doktorantów w kontekście pisania tekstów naukowych i podnosi ich umiejętności językowe w zakresie pisania akademickiego. Scholars need to disseminate research results in English-medium journals because their academic careers are closely tied to publishing in English. They are expected to use correct scientific English in their manuscripts. Numerous junior researchers do not know how to meet this expectation. The primary aim of the dissertation and the empirical study was to determine whether the teaching of Plain English is relevant to the academic needs of research students, empowers them as publishable writers in the sciences and contributes to an improvement in the quality of their written texts that can be sustained over time. The Author was interested in whether integrating Plain English into writing activities constitutes an adequate component of an English course in the doctoral language programme at a technical university. The secondary aim of this research project was the Author’s need to become a better-informed teacher of writing and a better writer in English. The research findings were expected to help the Author review her philosophy of teaching writing and effect changes (if expedient) in her didactic work. The results of the empirical study support the claim that teaching Plain English to doctoral students should be a legitimate component of the PhD language programme, as it enhances the writing confidence of research students and brings some long-term writing gains.Item Kolokacje w języku prawa w jednojęzycznych słownikach online dla uczących się języka angielskiego(2024) Halczak, Paulina; Lew, Robert. PromotorRozprawa doktorska skupia się na zagadnieniu kolokacji w języku prawa w jednojęzycznych słownikach online dla uczących się języka angielskiego. Punktem wyjścia jest omówienie istoty kolokacji, jej roli i znaczenia w rozumieniu i produkcji języka. W rozdziale pierwszym dokonano przeglądu badań w zakresie stanu wiedzy na temat łączliwości wyrazów wśród uczących się języka. Następnie, zaprezentowano temat kolokacji z perspektywy specjalistycznej odmiany języka. W szczególności uwagę poświęcono dyskursowi prawa. Nacisk położono zwłaszcza na kwestię tłumaczenia języka prawa. Rozdział pierwszy zakończony jest konkluzją, iż kolokacje odgrywają kluczową rolę, zarówno w angielskim języku prawa, jak i w polskim języku prawa. W rozdziale drugim przedstawiono cele badawcze. Pierwszy z nich stanowi analiza słownikowego podejścia do kolokacji. Drugi cel to dokonanie oceny wpływu elementów mikrostruktury słownika oraz elementów składowych kolokacji na ich użycie i czas wykonywania zadania poprzez test wymagający uzupełnienia kolokacji. W rozdziale drugim wskazano również pytania badawcze oraz szczegółową procedurę wyboru kolokacji i sformatowania testu. W końcowej części tego rozdziału scharakteryzowano uczestników badania. W rozdziale trzecim zaprezentowano wyniki badania. W pierwszej kolejności do-konano analizy słownikowego podejścia do kolokacji. W tym celu najpierw przedstawiono z osobna każdy z wybranych słowników. Następnie, sformułowano ogólne wnioski, ze szczególnym uwzględnieniem niespójności w słownikach. W dalszej części rozdziału przedstawiono wyniki testu wymagającego uzupełnienia kolokacji, zgodnie z którymi poprawność użycia kolokacji w języku prawa jest istotnie zależna od wzajemnego oddziaływania dostępu do kolokacji w haśle słownikowym i elementów składowych kolokacji. Ponadto, czas potrzebny do wypełnienia testu wymagającego uzupełnienia kolokacji jest zależny od dostępu do kolokacji. W konsekwencji osiągnięte wyniki pokazują, że dostęp do kolokacji może mieć decydujący wpływ na ich użycie. Powyższe ustalenia skłaniają do myślenia, w szczególności w kontekście wykorzystania technologii w edukacji. The thesis reports on a study into collocation in legal language in online monolingual English learners’ dictionaries. It begins with a discussion of the concept of collocation, its role and importance in language comprehension and production. An overview of studies into collocational knowledge among language learners is offered, prominence being given to lexicography-oriented research. Subsequently, collocation is presented from the perspective of a specialised variety of a language. Primary focus is directed to legal dis-course. In the discussion the issue of legal translation is given priority. Chapter One ends with a conclusion that collocation plays a major role in both legal English and legal Polish. Chapter Two introduces the aims of the study, which concern dictionary treatment of collocations and assessing the influence of elements of microstructure and composition of collocations on their use and time of the completion of a collocation provision test. Chapter Two introduces research questions as well as detailed procedures of the selection of collocations and test design. As a final part, Chapter Two provides information on study participants. Chapter Three presents the results of the study. First of all, an analysis of diction-ary treatment of collocations is offered. In order to achieve the purpose of the analysis, each of the selected dictionaries is first presented separately. Subsequently, general con-clusions are drawn, which mainly emphasise inconsistencies within dictionaries. Further, the chapter presents the results of the collocation provision test, which shows that the accuracy of use of legal collocations is significantly influenced by the interaction of ac-cess to collocation in a dictionary entry and collocation pattern. Moreover, the time needed to complete the collocation provision test is influenced by access. Hence, the re-sults obtained demonstrate that access to collocations might be decisive in their use. The findings seem particularly thought-provoking in the context of technology use in educa-tion.Item Mediacja dyskursu politycznego: samoprezentacja w mediach społecznościowych i przesunięcie ideologiczne w tłumaczeniu ustnym(2023) Dobkiewicz, Patryk; Fabiszak, Małgorzata. Promotor; Chmiel, Agnieszka. PromotorNiniejsza rozprawa doktorska będąca cyklem publikacji stanowi próbę wypełnienia tej luki w badaniach naukowych poprzez zgłębienie samoprezentacji radykalnych aktorów politycznych na będącym platformą opartą na obrazach Instagramie oraz w tłumaczeniu symultanicznym nacechowanych ideologicznie wystąpień parlamentarnych. Na przestrzeni trzech artykułów, bieżąca rozprawa podejmuje jako nadrzędny cel zbadanie tego, jak różne rodzaje mediacji dyskursów mogą prowadzić do mitygacji radykalnych tekstów politycznych w oczach ich odbiorców. Artykuł 1 (Dobkiewicz 2019) stanowi studium przypadku kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa w 2016 roku na platformie Instagram. Kampania została przeanalizowana w perspektywie trzech kluczowych cech skrajnie prawicowego populizmu, spośród których populistyczny podział społeczeństw na „lud” i „elity” był wizualnie prominentny, acz powierzchowny, autorytaryzm był samozaprzeczający, a natywizm był wyraźnie niedoreprezentowany. Wnioski te, będące częściowo niezgodnymi z wynikami badań innych obszarów kampanii prezydenckiej tego samego kandydata, wskazuje, że mediacja dyskursu poprzez multimodalne media społecznościowe ma wysoki potencjał mitygacji komunikacji politycznej. Artykuł 2 (Dobkiewicz, w druku) zajmuje się mediacją dyskursu politycznego poprzez tłumaczenie symultaniczne pomiędzy językiem angielskim i polskim Parlamencie Europejskim. Wyniki dostarczają dalszych dowodów na istnienie szerokiego wachlarza strategii językowych, które przyczyniają się do przesunięć ideologicznych w tłumaczeniu ustnym, a także pokazuje, że strategie nominacji realizowane są w tekstach docelowych bardziej neutralnie niż strategie predykacji. Nie znaleziono jednak statystycznie znaczącego związku pomiędzy obecnością przesunięć ideologicznych a konkretną orientacją ideologiczną danego tekstu źródłowego. Artykuł 3 (Dobkiewicz i in. 2023) stanowi bezpośrednie rozwinięcie poprzedniego badania. Występowanie przesunięcia ideologicznego analizowane jest w wyprodukowanych w warunkach eksperymentalnych tłumaczeniach symultanicznych tekstów o kontrolowanym nacechowaniu ideologicznym. Elementem mającym eksploracyjny charakter jest zmierzenie za pomocą kwestionariusza orientacji politycznej uczestniczących w badaniu tłumaczy. Uzyskane w ten sposób dane włączone są do analizy jako zmienna zależna. Wyniki badania potwierdzają tendencje liczbowe zaobserwowane w Artykule 2; orientacja polityczna uczestniczących w badaniu tłumaczy, z kolei, nie ma statycznie znaczącego wpływu na występowanie przesunięć ideologicznych. Całościowe wyniki rozprawy doktorskiej wskazują na to, że teksty polityczne, zwłaszcza te najbardziej nacechowane ideologicznie i najbardziej radykalne, są wysoce podatne na mitygację w wyniku mediacji w postaci strategicznej samoprezentacji i prezentacji innych aktorów społecznych na mediach społecznościowych opartych na obrazach oraz w postaci tłumaczenia symultanicznego debat parlamentarnych. This article-based PhD thesis explores the self-presentation of radical political actors on image-based Instagram and the simultaneous interpreting of ideologically loaded parliamentary speeches. Over its three constitutive papers, this thesis takes the overarching aim of investigating how different types of discourse mediation may result in radical political texts being mitigated for their target audiences. Paper 1 (Dobkiewicz 2019) is a case study of Donald Trump’s 2016 presidential campaign on Instagram. The campaign is evaluated for the three features of the populist far-right ideology. The results stand in partial contrast to analyses of other outlets of the same candidate’s campaign and indicate that discourse mediation via multimodal social media has a highly mitigatory potential in political communication. Paper 2 (Dobkiewicz, in press) is concerned with mediation of political discourse via simultaneous interpreting between English and Polish in the European Parliament. The results give further evidence of the wide array of linguistic strategies which contribute to ideological shifts in interpreting, while also indicating that nomination strategies are realised more neutrally in the target texts than predication strategies. However, no statistically significant relationship was found between the presence of ideological shifts and the specific ideological orientation of a source text. Paper 3 (Dobkiewicz et al. 2023) is a direct continuation of the previous study, where the occurrence of ideological shifts is analysed in interpretations of source texts controlled for their ideological orientation and produced in an experimental environment. The study includes an exploratory element, where participating interpreters’ political orientations are included in the analysis as a dependent variable. The results confirm the numerical trends observed in Paper 2; interpreters’ own political orientations, meanwhile, appears to have no significant effect on the occurrence of ideological shifts. The findings of the thesis suggest that political texts, especially the most ideologically salient and most radical ones, are highly susceptible to mediation-induced mitigation through strategic self- and other-presentation on image-based social media, and simultaneous interpreting of parliamentary debates.Item Wybrane aspekty rozumienia ironii przez jednojęzyczne dzieci polskie i dwujęzyczne dzieci polsko-angielskie: badanie porównawcze(2023) Jaworska-Pasterska, Dorota; Cieślicka, Anna B. PromotorBadanie skupia się na trzech kluczowych elementach rozumienia ironii: rozpoznaniu przekonania, intencji, oraz nastawienia osoby mówiącej. Uczestnikami były dwujęzyczne dzieci polsko-angielskie oraz jednojęzyczne dzieci polskie należące do trzech grup wiekowych: młodsze dzieci (6-8 lat), starsze dzieci (10-12 lat) i nastolatki (14-16 lat). Analizy ilościowe wykazały, że w przypadku rozumienia ironii przewaga osób dwujęzycznych pojawia się na późnym etapie rozwoju poznawczego. Dwujęzyczne nastolatki odczytały ironiczną intencję lepiej niż ich jednojęzyczni rówieśnicy w ironicznych komentarzach mających postać asercji, aktów komisywnych, ekspresywnych i deklaratywnych. Analizy jakościowe wykazały, że u młodszych dzieci umiejętność rozpoznania ironii i jej humorystycznego charakteru może pojawić się już między szóstym a ósmym rokiem życia. Z kolei wyniki uzyskane w grupie starszych dzieci i nastolatków wykazały brak silnie nacechowanych emocjonalnie negatywnych percepcji ironii, co jest zgodne z „efektem języka obcego” – doświadczanym przez osoby dwujęzyczne poczuciem oderwania od treści afektywnych prezentowanych w drugim lub obcym języku. Podsumowując, badanie stanowi istotny pierwszy krok przybliżający nam zrozumienie tego, w jaki sposób jedno- i dwujęzyczne dzieci dekodują ironiczne treści. The study investigates three key aspects of irony comprehension: speaker belief, speaker intent, and speaker attitude recognition. Participants were Polish monolinguals and Polish-English bilinguals belonging to three age groups: younger children (aged 6-8), older children (10-12 years of age), and teenagers (ages 14-16). A bilingual advantage for irony comprehension has been found to emerge at a late stage of cognitive development. Quantitative analyses found that bilingual teenagers decoded ironic speaker intent significantly better than their monolingual peers in ironic comments expressed by assertive, commissive, expressive, and declarative speech acts. Qualitative analysis demonstrated that young children’s recognition of irony and their ability to appreciate the humour function of irony may emerge as early as at between six and eight years of age. The findings obtained for the older children and teenage bilingual groups point to lack of highly emotionally-valenced negative perceptions of irony – a finding in line with the "foreign-language effect”, according to which bilinguals experience a sense of etachment from the affective content presented in their second/foreign language. Taken together, the current findings are an important first step in expanding our knowledge of how mono- and bilingual children make sense of ironic content.Item Zglobalizowana brytyjskość: fenomen kulturowy Formuły 1 w świetle teorii globalizacji(2023) Chuda, Renata ; Kaźmierczak, Janusz. PromotorNiniejsza rozprawa przedstawia sposób, w jaki Formuła 1, zachowując swój brytyjski charakter, stała się globalnym fenomenem kulturowym. Model teoretyczny rozpatruję globalizację głównie poprzez teorię krajobrazów A. Appaduraia, tj. współistniejące: etnokrajobraz, ideokrajobraz, krajobraz medialny, technologiczny i finansowy; teoria ta uzupełniona jest dodatkowymi krajobrazami: emokrajobrazem, krajobrazem językowym, ekokrajobrazem, krajobrazem internetowym i krajobrazem sportowym, oraz innymi perspektywami na globalizację: coś-nic, glokalizacją, grobalizacją i hybrydyzacją. Historia motoryzacji aż do powstania Formuły 1 przedstawiona jest w rozdziale drugim jako tło dla analizy jakościowej szerokiego wyboru tekstów, przeprowadzonej z użyciem zarysowanego powyżej modelu teoretycznego w rozdziałach od trzeciego do siódmego. Każdy z rozdziałów od drugiego do szóstego kończy się sekcją omawiającą obecność poszczególnych aspektów Formuły 1 w literaturze popularnej. W empirycznej części dysertacji najpierw pokazano przepływy ludzi i idei wewnątrz i wokół świata Formuły 1, tj. etnokrajobraz i ideokrajobraz, uzupełnione o emokrajobraz. Następnie przedstawiono krajobraz medialny (podzielony na tradycyjne i nowe media), aby zaprezentować medialną rzeczywistość Formuły 1. Analiza językowa wykazała, że językiem dyscypliny jest język angielski, oraz że jest on językiem specjalistycznym ze względu na używaną terminologię. Załączona lista terminów specjalistycznych potwierdza ten wniosek. Potem omówiono związek między Wielką Brytanią a Formułą 1 w odniesieniu do przepływu technologii. Dodatkowo analizie poddano ekokrajobraz, krajobraz internetowy i sportowy. Ponadto scharakteryzowano przepływy finansowe, oraz ich związki z technologią mające krajowe (UK) i globalne konsekwencje. Ostatni, siódmy rozdział omawia pozostałe perspektywy uzupełniające model teoretyczny Appaduraia. Jego końcową część stanowią przykłady lokalnego kolorytu wpływające na powstałą w Wielkiej Brytanii, a teraz zglobalizowaną królową sportów motorowych. The dissertation demonstrates how Formula 1, keeping its British character, has become a global cultural phenomenon.The theoretical framework sees globalisation primarily through A. Appadurai’s theory of scapes, i.e. coexisting ethnoscapes, ideoscapes, mediascapes, technoscapes and finanscapes, supplemented with additional scapes: emoscapes, linguascapes, ecoscapes, iScapes, and sportscapes, as well as other perspectives on globalisation, i.e. something – nothing, glocalisation, grobalisation and hybridisation. The history of motoring up to Formula 1 creation is provided in Chapter Two as background information for the qualitative analysis of a wide selection of relevant texts, done with the use of the abovementioned framework in Chapters Three to Seven. Each of the chapters Two to Six ends with a section portraying the presence of particular aspects of Formula 1 in popular literature. In the empirical part of the dissertation, firstly human movement and the flow of ideas inside and around the world of Formula 1 are presented, i.e. ethnoscapes and ideoscapes, supplemented with emoscapes. Next, the mediascapes are introduced (divided into traditional and new media) to show Formula 1’s media reality. The linguistic analysis of Formula 1 shows that the discipline’s language is English, and that it is a Language for Specific Purposes (LSP) due to the terminology used. The provided glossary supports the findings. Then, the relationship between Great Britain and Formula 1 regarding technology is discussed. Additionally, ecoscapes, iScapes and sportscapes are analysed. Subsequently, financial flows, and their junctures with technology having British and global consequences, are presented. The final, seventh chapter discusses the remaining perspectives complementing Appadurai’s framework. Its last section brings examples of local colour influencing the British-born, now globalised Queen of motorsports.Item Badanie wzorców (mor)fonotaktycznych: studium porównawcze wybranych języków germańskich i słowiańskich(2023) Kononenko-Szoszkiewicz, Alona; Dziubalska-Kołaczyk, Katarzyna. Promotor; Dressler, Wolfgang Ulrich. PromotorNiniejsza rozprawa doktorska prezentuje wyniki badań w zakresie fonologii, w szczególności fonotaktyki i morfonotaktyki. Celem pracy było zbadanie i przeanalizowanie zbitek fonotaktycznych i morfonotaktycznych występujących w językach niemieckim, angielskim, polskim, ukraińskim i rosyjskim. W celu zbadania zbitek spółgłoskowych w tych językach, przyjęłam interdyscyplinarną perspektywę, wykorzystując dane korpusowe jako podstawowe źródło do zbadania preferencji fonotaktycznych. Wykorzystanie pisemnych danych korpusowych pozwoliło na zbadanie różnorodności występujących zbitek spółgłoskowych, ograniczeń charakterystycznych dla danego języka, a także częstotliwości występowania takich zbitek an początku, w środku, lub na końcu słowa. Niniejsza rozprawa doktorska jest spójnym tematycznie zbiorem czterech artykułów, dotyczących zbitek fonotaktycznych i morfonotaktycznych języków niemieckiego, rosyjskiego i ukraińskiego, a także analizy wyników tych badań w odniesieniu do zależności występujących w językach polskim i angielskim (Zydorowicz et. al. 2016). W rozprawie doktorskiej skupiłam się przede wszystkim na analizie typów i częstotliwości występowania specyficznych zbitek spółgłoskowych obecnych w korpusach wybranych języków, ich statusie preferencyjnym według NAD oraz badaniu związku zachodzącego pomiędzy częstotliwością zbitek a ich preferencją. This PhD thesis aimed to investigate the phonotactic and morphonotactic patterns which occur in German, English, Polish, Ukrainian and Russian. To examine the consonant clusters within these languages, I adopted an interdisciplinary perspective by utilizing corpus data as the primary source to explore phonotactic preferences. The utilization of written corpus data allowed to investigate variety, language-specific constraints, and frequency of occurrence of consonant clusters in different word positions of the studied languages. This crucial information was then applied to draw comparative generalizations. Overall, my doctoral thesis is a compilation of four thematically related articles which investigate and compare phonotactic and morphonotactic patterns of German, Russian and Ukrainian with a reference to the existing research within this domain, primarily on Polish and English (Zydorowicz et. al. 2016). All four articles follow the same methodology for the exploration of phonotactic preferences of consonant clusters and apply the Net Auditory Distance principle (Dziubalska-Kołaczyk, 2014). In my thesis, I focused primarily on analyzing the types and frequencies of specific consonant clusters of selected languages, their preference status according to the NAD, and studying the relationship between the frequency of clusters and their preference.Item Wczesne predyktory nabywania umiejętności czytania u początkujących ukraińsko-polskich dwujęzycznych czytelników: Badanie podłużne(2023) Kishchak, Viktoriia; Ewert, Anna. PromotorRozprawa bada wczesne nabywanie umiejętności czytania u dzieci dwujęzycznych ukraińsko-polskich. Uczniów dwujęzycznych porównano z ich jednojęzycznymi (polsko- i ukraińskojęzycznymi) rówieśnikami pod kątem przebiegu nauki czytania oraz predyktorów sukcesu w tej nauce. Trzy grupy dzieci, jedna bilingwalna i dwie monolingwalne, przebadano dwukrotnie – na początku i pod koniec roku szkolnego. Badano umiejętności czytania (dekodowanie wyrazów i pseudowyrazów, rozumienie czytanych tekstów) oraz ich potencjalne predyktory (świadomość fonologiczna – PA, szybkie zautomatyzowane nazywanie – RAN, pamięć robocza, znajomość słownictwa, znajomość liter – LK, rozumienie tekstów słuchanych). Wyniki wykazały podobne zależności między poznawczymi podstawami umiejętności czytania u dzieci dwujęzycznych i jednojęzycznych. Dekodowanie wyrazów i umiejętność posługiwania się językiem mówionym stanowiły dwa odrębne komponenty umiejętności czytania ze zrozumieniem. U dzieci dwujęzycznych najlepszymi predyktorami umiejętności dekodowania, zarówno w języku pierwszym jak i drugim, były PA, RAN i LK. Podsumowując, rozwój umiejętności czytania u dzieci dwujęzycznych przebiega podobnie do rozwoju umiejętności czytania u dzieci monolingwalnych (przynajmniej w semi-transparentnych ortografiach), zaś umiejętności poznawcze i umiejętność czytania są ze sobą powiązane w obu językach.Item Język rodzimy w nauczaniu języka angielskiego jako języka obcego. Praktyka i postawy polskich nauczycieli języka angielskiego(2023) Krzebietke, Weronika; Scheffler, Paweł. PromotorPraca bada praktyki i stosunek nauczycieli języka angielskiego do wykorzystywania języka polskiegow nauczaniu. Praca zawiera dwa rozdziały teoretyczne (historyczny oraz poświęcony przeglądowi najnowszych badań) oraz trzy rozdziały badawcze zawierające analizę ilościową,jakościową oraz dyskusję. Badanie opiera się na metodologii mieszanej. Uwzględniono dwie zmienne: doświadczenie nauczycieli (mierzone wlatach), oraz poziom zaawansowania nauczanych grup. W celu zapewnienia triangulacji danych, przeprowadzono ankietę na reprezentatywnej grupie nauczycieli, a następnie szereg wywiadów iobserwacji lekcji wybranej grupy nauczycieli. Dodatkowo przeprowadzono wywiady z sześcioma pracownikami wiodących polskich uczelni specjalizującymi się w kształceniu nauczycieli. Wyniki niniejszej rozprawy mogą stanowić cenny wkład w badania nad praktyką nauczania języków obcych, jak również przyczynek do dyskusji na temat usystematyzowania kwestii wykorzystania języka ojczystego w kształceniu przyszłych nauczycieli.Item Utracone i dodane w tłumaczeniu: analiza korpusowa chińskich klasyfikatorów liczbowych w tłumaczeniu pomiędzy jęz. chińskim a jęz. angielskim(2023) Hu, Saizhu; Kilarski, Marcin. PromotorChińskie klasyfikatory liczebnikowe występują pomiędzy liczebnikami lub zaimkami wskazującymi a rzeczownikami. Niniejsza rozprawa analizuje znaczenia wyrażane przez klasyfikatory i inne elementy frazy nominalnej oraz ich odzwierciedlenie w tłumaczeniu na język angielski, na podstawie ich funkcji semantycznych i pragmatycznych. Przeprowadzono badania ilościowe i jakościowe na podstawie trzech samodzielnie utworzonych korpusów chińsko-angielskich zawierających 6700 par fraz bez przymiotników, 523 pary fraz z przymiotnikami oraz 645 par fraz z powieści Liu Cixina Problem trzech ciał. W oparciu o analizę częstotliwości i kolokacji klasyfikatorów, rozprawa ukazuje różnorodność wyrażanych przez nie znaczeń, również w kontekście związków frazeologicznych z rzeczownikami i przymiotnikami oraz ich funkcji leksykalnych/semantycznych i pragmatycznych. Jeśli chodzi o tłumaczenie klasyfikatorów, badanie pokazuje, że w celu wyrażenia równoważnych znaczeń w jęz. angielskim używane są takie elementy jak kwantyfikatory, liczba mnoga, przedimki, zaimki osobowe i wskazujące oraz rzeczowniki. W przeciwieństwie do funkcji semantycznych, funkcje pragmatyczne klasyfikatorów są częściej odzwierciedlone w tłumaczeniu na jęz. angielski. Wyniki te przyczyniają się do badań nad systemami klasyfikacji nominalnej, kognitywnymi mechanizmami przetwarzania języka oraz akwizycją języka chińskiego i angielskiego.Item Sukces za wszelką cenę: językowe narzędzia manipulacji w komunikacji korporacyjnej i zarządzaniu reputacją(2023) Napiórkowska-Łuczak, Anna; Kiełkiewicz-Janowiak, Agnieszka. PromotorGłównym celem badawczym pracy jest analiza mechanizmu manipulacji z perspektywy jej językowych przejawów w praktyce biznesowej, w szczególności w obszarach komunikacji korporacyjnej i zarządzania reputacją. Mając na uwadze ten nadrzędny cel, część teoretyczna obejmuje krytyczny przegląd wybranych teorii odnoszących się do wielowymiarowego pojęcia, jakim jest manipulacja oraz przedstawienie istniejących definicji kluczowych zagadnień niniejszej rozprawy. Część analityczna, oparta na metodologicznych założeniach krytycznej analizy dyskursu w ujęciu Normana Fairclougha (1989, 1995a, 1995b), poświęcona jest badaniu problemu stosowania retoryczno-dyskursywnych strategii manipulacji przez międzynarodowe korporacje w ich raportowaniu społecznej odpowiedzialności (CSR) w kontekście kryzysu wizerunkowego. Analizowany korpus danych badawczych składa się z wybranych raportów CSR wydanych w latach 2015-2020 przez znane międzynarodowe korporacje (Jerónimo Martins Polska S.A, Volkswagen Aktiengesellschaft i H&M Hennes & Mauritz AB), które w późniejszym czasie (niedługo po publikacji raportów) doznały poważnych strat wizerunkowych. Wyniki części analitycznej rozprawy potwierdzają, że korporacje, znane obecnie z nadużyć popełnionych w przeszłości, przedstawiały się jako odpowiedzialne społecznie i ekologicznie, manipulując odbiorcami raportów, aby kształtować swoją dobrą reputację i ukryć kontrowersyjne aspekty działalności. W tym celu korporacje formułowały fałszywe twierdzenia, które w połączeniu z innymi strategiami retoryczno-dyskursywnymi miały na celu manipulacyjnie ukryć lukę między oczekiwaniami interesariuszy a nieetycznymi, niezgodnymi z CSR praktykami korporacji.Item Kompetencja interkulturowa w nauczaniu i uczeniu się języka niderlandzkiego w polskiej praktyce akademickiej(2023) Buczak, Mikołaj; Wach, Aleksandra. PromotorNiniejsze badanie eksploracyjne ma na celu zbadanie, w jakim stopniu i w jaki sposób studenci polskich niderlandystyk rozwijają kompetencję interkulturową na zajęciach z języka niderlandzkiego jako obcego. Przeprowadzone badanie wykazało, że kompetencja interkulturowa w umiarkowanym stopniu stanowi element dokumentacji programowej oraz materiałów dydaktycznych do języka niderlandzkiego. Wprawdzie zarówno nauczyciele, jak i studenci są pozytywnie nastawieni do nauczania interkulturowego, ale jego założenia są w umiarkowanym stopniu realizowane na zajęciach języka niderlandzkiego w polskiej praktyce akademickiej.Item Wpływ słuchu muzycznego na wymowę języka obcego u polskich uczniów z zaawansowaną znajomością języka angielskiego(2023) Jekiel, Mateusz; Gąsiorowski, Piotr. PromotorNiniejszy projekt doktorski zgłębia wpływ słuchu muzycznego i doświadczenia muzycznego na przyswajanie wymowy języka obcego przez polskich uczniów języka angielskiego na poziomie zaawansowanym. W tym celu przeprowadzono podłużne badanie fonetyczne na 50 polskich studentach filologii angielskiej uczęszczających na dwusemestralny kurs akcentu brytyjskiego. Badanie wykorzystuje akustyczną analizę mowy i ocenę słuchu muzycznego, a jego wyniki zawarto w trzech artykułach omawiających wpływ słuchu muzycznego i doświadczenia muzycznego na jakość samogłosek w języku drugim (Jekiel i Malarski 2021), czas trwania i redukcję samogłosek jako czynników kształtujących rytm języka (Jekiel 2022) oraz kontury intonacyjne (Jekiel i Malarski 2023). Badania omówione w niniejszej rozprawie doktorskiej dostarczają nowych dowodów na znaczenie słuchu i doświadczenia muzycznego w przyswajaniu wymowy języka obcego; w szczególności na to, że percepcja tonalna i pamięć rytmiczna mogą wpływać na przyswajanie segmentów oraz prozodii języka drugiego w kontekście formalnego nauczania.Item Przetwarzanie semantyczne w języku rodzimym i obcym: rola pamięci roboczej oraz rodzaju powiązań semantycznych(2023) Khanzhyn, Dmytro; Heuven, Walter van. Promotor; Rataj, Karolina. Promotor pomocniczyEwolucja teoretycznych i empirycznych badań pamięci semantycznej przyczyniły się do lepszego zrozumienia relacji między językiem a systemem poznawczym. Niniejsza rozprawa obejmuje trzy badania eksperymentalne mające na celu uzupełnienie luk związanych z rolą jaką pamięć robocza i różne rodzaje relacji semantycznych odgrywają w przetwarzaniu semantycznym w języku rodzimym i obcym. W Badaniu 1 ustalono normy skojarzeniowe dla zestawu polskich słów. Wyniki wykazały, że semantycznie powiązane pary słów z testowanego zbioru są minimalnie powiązane skojarzeniowo. Ten sam zbiór słów został wykorzystany w Badaniu 2, które dostarczyło dowodów na to, że oceny powiązań semantycznych mogą być modulowane przez typ i stopień obciążenia pamięci roboczej. Wyniki wskazują, że na przetwarzanie semantyczne wpływa dostępność zasobów werbalnej pamięci roboczej oraz stopień pokrewieństwa semantycznego między słowami. Badanie 3 skupiło się na ocenie powiązań semantycznych par słów z różnymi typami powiązań skojarzeniowych w języku rodzimym i obcym. Wyniki wskazują na obecność podobnych mechanizmów rozprzestrzeniającej się aktywacji w pierwszym i drugim języku. Podsumowując, wyniki niniejszej rozprawy przyczyniają się do lepszego zrozumienia pamięci semantycznej oraz roli różnych typów powiązań semantycznych i różnych mechanizmów strategicznych w przetwarzaniu semantycznym w języku rodzimym i obcym.Item Analiza dyskursywna (re-)konstruowania kobiecości, macierzyństwa i żałoby w wywiadach o doświadczeniu poronienia(2023) Sokalska-Bennett, Aleksandra; Pawelczyk, Joanna. PromotorNiniejsza rozprawa doktorska bada doświadczenie poronienia osadzone w dominujących dyskursach macierzyństwa, kobiecości i żałoby w kontekście pogłębionych, częściowo ustrukturyzowanych wywiadów indywidualnych z kobietami, które doznały wczesnej utraty ciąży. Punktem wyjścia moich rozważań są idee wspólnego wytwarzania wiedzy przez członków kultury (Burr 1995; Marecek et al. 2004), a w szczególności centralna rola języka w konstruowaniu rzeczywistości i jej dalszym podtrzymywaniu (Leeds-Hurwitz 2009). Rozpoznanie złożoności doświadczenia poronienia i jego indywidualnego charakteru w przypadku każdej straty wymaga zastosowania zintegrowanego jakościowego podejścia do analizy danych, raczej niż polegania na jednej perspektywie badawczej. Zastosowana w pracy szeroko pojęta analiza dyskursu, a w szczególności analiza konwersacji (CA), analiza kategoryzacji członkostwa (MCA), i psychologia dyskursywna (DP), pozwala na ustalenie dyskursywnych i społecznych powiązań między kobiecością, macierzyństwem, żałobą i poronieniem. Pozwala ona również na ujawnienie, w jaki sposób dyskursy traktujące o poronieniu przyczyniają się do społecznej tabuizacji i negowania tego doświadczenia; oraz zidentyfikowanie dyskursów dotyczących poronienia w celu pogłębienia wiedzy na temat tego doświadczenia.