Nazwy miast i wsi w Bułgarii

Abstract

Najważniejszym celem rozprawy pt. Nazwy miast i wsi w Bułgarii jest ukazanie, sklasyfikowanie i omówienie współczesnych nazw bułgarskich wsi i miast oraz zmian, jakie w nich zachodziły na przestrzeni wieków. We wprowadzeniu przedstawiłem cele i układ pracy oraz omówiłem obraną metodologię. Opisałem również obecny stan badań toponomastycznych w Bułgarii i w Polsce. W rozdziale pierwszym opisałem historię powstawania miast i ich nazw na terenach dzisiejszej Bułgarii, poczynając od czasów trackich, poprzez Imperium Rzymskie, Imperium Osmańskie, a na czasach współczesnych kończąc. Dwa kolejne rozdziały przedstawiają klasyfikacje bułgarskich ojkonimów: pierwszą – strukturalno-gramatyczną, drugą – semantyczno-etymologiczną. Obie bazują na opracowanych w XX wieku klasyfikacjach W. Taszyckiego i S. Rosponda. Zostały one jednak odpowiednio zmodyfikowane, dostosowane do nazewnictwa bułgarskiego, tak aby w sposób przejrzysty i dokładny odzwierciedliły system nazewniczy bułgarskich miast i wsi. Rozdział czwarty dotyczy nazw współczesnych miast Bułgarii i został skonstruowany na zasadzie słownika. Obejmuje dwieście pięćdziesiąt siedem nazw miast i zawiera krótką charakterystykę geograficzną miasta, etymologię współczesnego ojkonimu oraz nazwy historyczne, jeśli takie istnieją. W rozdziale piątym przyjrzałem się zmianom bułgarskich nazw miast i wsi, przede wszystkim tureckich na bułgarskie. W podsumowaniu i wnioskach przedstawiłem najważniejsze wyniki pracy. Istotną częścią opracowania jest alfabetyczny indeks wszystkich użytych w nim bułgarskich ojkonimów.

The dissertation consists of an introduction, five chapters (one of them is a glossary of the names of Bulgarian towns), summary, appendix with maps and charts, bibliography and alphabetical list of toponyms contained in the dissertation. It includes more than 5000 oikonyms (257 names of towns and more than 5000 names of villages). Chapter One starts with the knowledge of Bulgarian history, geography, geo-political process and administrative division. It is about geohistorical factors, ethnogenesis, formation of the cities and their names of today's Bulgaria, from the Thracian times, through the Roman Empire rule, the rise of the Bulgarian state, the Ottoman Empire, ending with the modern times. Chapter Two of the dissertation examines the structure, word formation models and lexical characteristics of oikonyms. Chapter Free is a semantic classification of oikonyms which are divided into following groups: flora e.g. Ябълчево, fauna e.g. Вълчин, topographical oikonyms e.g. Водица, cultural oikonyms e.g. Mанастир, anthroponyms etc. Chapter four is a glossary of Bulgarian town’s names. Chapter five begins by explaining the dynamic and static character of the oikonym system. It describes all the changes that occurred in the names of the settlements in the 20th century. In the dissertation is mentioned, that all Bulgarian oikonyms, in particular the historical city names in contemporary Bulgarian language are incredibly expansive, which we can see on the example of the ancient names of Plovdiv, they still live their own lives and often come back as chrematonyms or other onyms as a public places of the city, associations and organizations, team names, ships, etc. (Villa Pulpudeva, Restaurant Philipopolis, Mall Evmolpia, Hotel Trimontium).