Aktywność polityczna i jej przejawy we współczesnych państwach
Loading...
Date
2018
Authors
Advisor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM
Title alternative
Abstract
„Kontury polityki całkowicie się rozpływają. Trudno rozpoznać,
o co w niej chodzi; czy w ogóle o coś więcej niż tylko o następny sukces
wyborczy. Obywatele mają poczucie, że pozbawiona normatywnego
jądra polityka coś przed nimi ukrywa. Ten deficyt znajduje odzwierciedlenie
zarówno w odwrocie od zorganizowanych form polityki, jak
i w gotowości zwykłych obywateli do protestu”.
Myśl Jürgena Habermasa, która wybrzmiała podczas wykładu wygłoszonego
w Berlinie w 2011 roku, zdaje się dobrze odzwierciedlać
nastroje, których doświadcza nie tylko „szary obywatel” Europy, ale
i badacz pochylony nad kwestiami związanymi z aktywnością w polityce.
Zasady stały się niejasne, model uprawiania polityki w demokracji
liberalnej nieatrakcyjny i patogenny. Jednocześnie inne, tradycyjne formy
politycznej aktywności nie przystają do czasów wirtualnych społeczności,
botów, post-prawdy i rozszerzonej rzeczywistości.
Zmieniające się realia przynoszą nam zarówno nowe formy politycznej
aktywności, jak i modyfikują tradycyjne zachowania polityczne
obywateli i zbiorowości. Wciąż „standardowo” wiecujemy na ulicach
miast, jednak sposób organizacji takich wydarzeń i ich przebieg daleko
odbiegają od klasycznej, dwudziestowiecznej politycznej demonstracji.
Kryzys demokracji liberalnej zmienia także nasze podejście do
zjawisk politycznych sprawiając, iż ludzkie motywacje i skłonności
do politycznej aktywności zmieniają się. Nie sposób tego nie dostrzec,
ograniczając się chociażby do obrazów z serwisów informacyjnych
coraz częściej relacjonujących liczne napięcia i konflikty w różnych
częściach świata. Badacze zajmujący się aktywnością polityczną stoją
przed koniecznością ponownego opisu zmieniającej się rzeczywistości.
Z drugiej zaś strony, próbują nakreślić prognozy rozwoju tej sytuacji.
Zdaniem Pierra Rosanvallona, formuła demokracji liberalnej, zapewniającej
obywatelowi wpływ na politykę głównie poprzez wybory,
dawno się wyczerpała. Powrót do takich form wpływu na politykę, jak
demonstracje czy protesty, jest dla niego próbą rozszerzenia możliwości oddziaływania i nie stanowi zagrożenia dla samej demokracji.
Wręcz przeciwnie, jest powrotem do pierwotnego znaczenia słów demos
i kratos. Doskonale oddają tą sytuację takie jego słowa: „Choć coraz
mniej obywateli chodzi na wybory, nie oznacza to wcale, że stali się
oni bierni. Widzimy ich demonstrujących na ulicach, protestujących,
mobilizujących się za pośrednictwem Internetu. Choć frekwencja wyborcza
spada, oni sami są coraz bardziej aktywni gdzie indziej. Właśnie
dzięki tej aktywności rozwinęły się – bez żadnego odgórnego planu
– rozmaite praktyki nadzorowania, stawiania przeszkód i osądzania,
służące społeczeństwu do sprawowania władzy naprawczej i władzy
nacisku. Widzimy, jak obok ludu–wyborcy rysują się sylwetki ludu na
straży, ludu wetującego i ludu jako sędziego”1. Także Ronald Inglehart,
wyjaśniający wzrost zainteresowania obywateli bezpośrednimi sposobami
oddziaływania na politykę przez pryzmat zmian modernizacyjnych,
nie widzi w tym zjawisku zagrożenia dla demokracji. Wskazuje
on, że w tych społeczeństwach, gdzie podstawowe potrzeby materialne
zostały już zaspokojone, dochodzi do wzrostu zainteresowania aktywnością
nastawioną na ekspresję innych potrzeb i wartości.
Description
Sponsor
Keywords
aktywność polityczna, polityka, teoria polityki, władza
Citation
Aktywność polityczna i jej przejawy we współczesnych państwach, red. J. Jakubowski, B. Pająk-Patkowska, Poznań, 2018.
ISBN
978-83-65817-45-7