Folkloryzm jako forma ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego? Studium przypadku wybranych weselnych widowisk obrzędowych z Wielkopolski z perspektywy antropologii folkloru
Loading...
Date
2021
Authors
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Folklorism as a form of protection of intangible cultural heritage? A case study of on-stage wedding performances in Greater Poland from the perspective of folklore anthropology
Abstract
Rozprawa doktorska skupia się na relacji między folkloryzmem a ochroną niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie weselnych widowisk obrzędowych w Wielkopolsce. To sztuki widowiskowe oparte na tradycyjnej obrzędowości weselnej charakterystycznej dla danego obszaru, wykonywane przez regionalne zespoły folklorystyczne. Spektakle przedstawiają elementy folkloru tradycyjnego (m.in. tańce, muzykę, pieśni, gwarę, stroje) w których odzwierciedlają się dawne warunki życia lokalnej społeczności.
Celem rozprawy jest poznanie funkcji weselnych widowisk obrzędowych w lokalnym krajobrazie kulturowym w kontekście koncepcji folkloryzmu i systemu ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie działalności wybranych widowisk i wykonujących je zespołów folklorystycznych. Praca umocowana jest w paradygmacie antropologii folkloru i folklorystyki antropologicznej (Sulima 1985, Kowalski 1990) i stanowi próbę antropologicznej odpowiedzi na pytanie, czy weselne widowiska obrzędowe, postrzegane jako zjawisko należące do kategorii folkloryzmu, stanowią formę ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Zgodnie z koncepcją Józefa Burszty rozumiem folkloryzm jako zjawisko polegające na stosowaniu wybranych treści i form folkloru w sytuacjach zaaranżowanych (1969: 88; 1987: 142-143) i w takich kategoriach postrzegam weselne widowiska obrzędowe – jako symboliczną reprezentację tradycyjnej obrzędowości rodzinnej.Interesują mnie motywacje i konsekwencje podejmowania tego typu działań przez członków zespołów folklorystycznych, sposoby rozumienia folkloru, odtwarzanie i zarządzanie elementami niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz ich wykorzystanie do celów społecznych, ekonomicznych i politycznych.
Studia przypadku omawiane w niniejszej pracy stanowią trzy weselne widowiska obrzędowe: Wesele szamotulskie, Wesele przyprostyńskie i Wesele biskupiańskie. Wybór ten został uzasadniony ilością dostępnych na ich temat materiałów, ciągłością i częstotliwością wystawiania spektakli, a także ich związkiem z wpisaniem Tradycji weselnych z Szamotuł i okolic, Tradycji dudziarskich w Wielkopolsce oraz Tradycji kulturowych Biskupizny na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W rozprawie argumentuję, że widowiska te stały się istotnym elementem lokalnych i regionalnych krajobrazów kulturowych, trwale wpisując się w życie ich mieszkańców.
Rozprawa składa się z siedmiu rozdziałów, wstępu, zakończenia, bibliografii oraz aneksu zawierającego wykaz przeprowadzonych wywiadów i wykorzystanych ankiet. Pracę podsumowuje Zakończenie, w którym zamieściłam manifest zmodyfikowanej metodologii badania folkloru i folkloryzmu. W ślad za Reginą Bendix (1997) proponuję dekonstrukcję języka autentyczności i odmawiam używania go do celów opisowych. Celem mojej pracy nie jest ekspercka ocena autentyczności weselnych widowisk obrzędowych, lecz ustalenie ich miejsca, znaczenia i funkcji we współczesnym lokalnym krajobrazie kulturowym.
The core task of this dissertation is to describe functions of on-stage wedding performances delivered by folklore dance groups in the local and regional cultural landscape of three selected regions in Poland in the context of the concept of folklorism and world system for the protection of intangible cultural heritage. This dissertation is an anthropological attempt to answer the question whether on-stage wedding performances, perceived as a phenomena that fall under the category of folklorism, subsist as a bottom-up way to protect local and regional intangible cultural heritage. The work is rooted in the paradigm of anthropology of folklore (Sulima 1985, Kowalski 1990) and is an attempt to anthropological answer to the question whether wedding ceremonial performances, perceived as a phenomenon belonging to the category of folklorism, constitute a form of protection of intangible cultural heritage. According to Józef Burszta, I percieve folklorism as the use of selected contents and forms of traditional folklore in arranged situations (1969: 88; 1987: 142-143) and in such categories I perceive wedding ceremonies – as a symbolic representation of traditional family rituals. I focus on the motivations and consequences of undertaking such activities by members of folk dance groups, ways of understanding folklore, recreating and managing elements of intangible cultural heritage and their use for social, economic and political purposes. The case studies discussed in this paper constitute three ceremonial wedding performances: Wesele szamotulskie, Wesele przyprostyńskie and Wesele biskupiańskie. This choice was justified by the amount of available materials available, continuity and frequency of staging performances, as well as their relationship with the National List of Intangible Cultural Heritage, which is one of the ways of implementation the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. In the dissertation, I argue that these shows have become an important element of local and regional cultural landscapes, permanently inscribing in their inhabitants’ existence. They also play a role of one of the local initiatives for the protection of intangible cultural heritage. Members of local communities consider folk performances as an efficient method to pass on their traditions or, considering their long history, a tradition itself. The dissertation consists of eight chapters, introduction, conclusion, bibliography and annex containing the list of conducted interviews and used questionnaires. The work is summed up by a manifesto of the modified methodology of researching folklore and folklore. Following Regina Bendix (1997), I propose a deconstruction of the language of authenticity and refuse to use it for descriptive purposes. The aim of my work is not to expertly assess the authenticity of wedding ceremonies, but to establish their place, meaning and function in the contemporary local cultural landscape. My work shows on-stage wedding performances from the viewpoint of their creators. It’s intent is not to judge their authenticity, but to examine social importance of the folklorism.
The core task of this dissertation is to describe functions of on-stage wedding performances delivered by folklore dance groups in the local and regional cultural landscape of three selected regions in Poland in the context of the concept of folklorism and world system for the protection of intangible cultural heritage. This dissertation is an anthropological attempt to answer the question whether on-stage wedding performances, perceived as a phenomena that fall under the category of folklorism, subsist as a bottom-up way to protect local and regional intangible cultural heritage. The work is rooted in the paradigm of anthropology of folklore (Sulima 1985, Kowalski 1990) and is an attempt to anthropological answer to the question whether wedding ceremonial performances, perceived as a phenomenon belonging to the category of folklorism, constitute a form of protection of intangible cultural heritage. According to Józef Burszta, I percieve folklorism as the use of selected contents and forms of traditional folklore in arranged situations (1969: 88; 1987: 142-143) and in such categories I perceive wedding ceremonies – as a symbolic representation of traditional family rituals. I focus on the motivations and consequences of undertaking such activities by members of folk dance groups, ways of understanding folklore, recreating and managing elements of intangible cultural heritage and their use for social, economic and political purposes. The case studies discussed in this paper constitute three ceremonial wedding performances: Wesele szamotulskie, Wesele przyprostyńskie and Wesele biskupiańskie. This choice was justified by the amount of available materials available, continuity and frequency of staging performances, as well as their relationship with the National List of Intangible Cultural Heritage, which is one of the ways of implementation the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. In the dissertation, I argue that these shows have become an important element of local and regional cultural landscapes, permanently inscribing in their inhabitants’ existence. They also play a role of one of the local initiatives for the protection of intangible cultural heritage. Members of local communities consider folk performances as an efficient method to pass on their traditions or, considering their long history, a tradition itself. The dissertation consists of eight chapters, introduction, conclusion, bibliography and annex containing the list of conducted interviews and used questionnaires. The work is summed up by a manifesto of the modified methodology of researching folklore and folklore. Following Regina Bendix (1997), I propose a deconstruction of the language of authenticity and refuse to use it for descriptive purposes. The aim of my work is not to expertly assess the authenticity of wedding ceremonies, but to establish their place, meaning and function in the contemporary local cultural landscape. My work shows on-stage wedding performances from the viewpoint of their creators. It’s intent is not to judge their authenticity, but to examine social importance of the folklorism.
Description
Wydział Antropologii i Kulturoznawstwa
Sponsor
Keywords
folkloryzm, folklorism, folklor, folklore, niematerialne dziedzictwo kulturowe, intangible cultural heritage, weselne widowisko obrzędowe, on-stage wedding performance, lokalność, local community