Zaangażowanie Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej w Afganistanie po 2001 roku: Stabilizacja – Demokratyzacja – Odbudowa

Abstract

Rozprawa doktorska dotyczy sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej Afganistanu po 2001 roku. Głównym problemem badawczym jest temat zaangażowania Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej w proces stabilizacji, odbudowy i demokratyzacji Afganistanu. Dokonanie obszernej analizy pozwoliło odpowiedzieć na kilka głównych pytań badawczych, dotyczących przede wszystkim roli Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej w rozwój Afganistanu. Wsparcie Zachodu okazało się być niezwykle ważne, szczególnie w kontekście tworzenia afgańskich struktur bezpieczeństwa, odbudowy gospodarki, reformy wymiaru sprawiedliwości, stworzenia nowego systemu edukacyjnego,równouprawnienia oraz walki z terroryzmem. Główna teza rozprawy, zakładająca, iż Stany Zjednoczone i Unia Europejska od 2001 roku wspierały Afganistan, koresponduje z kilkoma hipotezami pomocniczymi. Afganistan jako państwo od zawsze uzależnione od pomocy Zachodu nie byłoby w stanie samodzielnie podjąć próby budowania demokratycznych struktur. Autor wykorzystując różne metody badawcze oraz źródła (polskie, angielskie, paszto i perskie) nie tylko podjął próbę całościowego zbadania zjawisk politycznych, społecznych, gospodarczych, dokonał szczegółowej analizy sytuacji Afganistanu po 2001 roku, ale także przedstawił aktualną sytuację, tj. po przejęciu władzy przez talibów w sierpniu 2021 roku. Zakres chronologiczny i czasowy rozprawy obejmuje więc ponad 20 lat, co dało możliwość przedstawienia szczegółowo problematyki tego obszaru i pozwoliło sformułować wnioski. W pracy dowiedziono, że Afganistan pomimo wsparcia krajów Zachodu nie zdołał stworzyć silnych i efektywnych ośrodków władzy, a podziały wewnętrzne sprawiły, iż nie udało się zreformować wielu dziedzin życia. Wydaje się, iż zarówno rządzący jak i sami obywatele nie byli gotowi na zmiany, które należało wprowadzić, by choć po części zdemokratyzować Afganistan. Z pewnością właśnie to przyczyniło się do słabości państwa i w konsekwencji przejęcia władzy przez talibów. Politologiczny charakter pracy umożliwił autorowi nie tylko przedstawienie wieloletniego zaangażowania Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej na opisywanym obszarze, ale także aktualnej sytuacji Afganistanu. The doctoral dissertation concerns the internal and external situation in Afghanistan after 2001. The main research problem is the involvement of the United States of America and the European Union in the process of stabilization, reconstruction and democratization in Afghanistan. Carrying out an extensive analysis allowed to answer several main research questions concerning, first of all, the role of the United States and the European Union in the development of Afghanistan. The support of the West turned out to be extremely important, especially in the context of creating Afghan security structures, economic reconstruction, reform of the judiciary, creating a new system of education and equality as well as the fight against terrorism and extremism. The main thesis of the dissertation, assuming that the United States and the European Union have supported Afghanistan since 2001, corresponds with several auxiliary hypotheses. Afghanistan, as a country that has always been dependent on Western aid, would not be able to try to build democratic structures by itself. The author, using the most different research methods and sources (Polish, English, Pashto and Persian), not only made an attempt to comprehensively examine political, social and economic phenomena, but he made also a detailed analysis of the situation in Afghanistan after 2001 and presented the current situation, i.e. after the Taliban took power in August 2021. The chronological and time scope of the dissertation covers over 20 years, which made it possible to present the issues of this area in detail and allowed to formulate conclusions. The research showed that Afghanistan, despite the support of Western countries, did not gain strong power, and internal divisions prevented reform in many areas of life. It seems that both the rulers and the citizens themselves were not ready for the changes that needed to be introduced in order to democratize Afghanistan at least a little. This is certainly what contributed to the weakness of the state and the consequent seizure of power by the Taliban. The political nature of the work allowed the author not only to present the long-term commitment of the United States and the European Union in the described area but also the current situation in Afghanistan.