Konsekwencje obowiązywania materialnoprawnych przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych

Abstract

Na przykładzie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych zostały ukazane skutki obowiązywania specustaw w polskim systemie prawa. Porównując osiągnięcia Hiszpanii i Czech, państw najefektywniejszych w realizacji inwestycji drogowych, ukazano, iż cel taki może być osiągnięty nie tylko poprzez stanowienie specjalnych aktów prawnych. Scharakteryzowano wydawane na podstawie specustawy zezwolenie na realizację inwestycji drogowej, stanowiące konglomerat czterech decyzji regulowanych tradycyjnymi przepisami. Zezwolenie wywiera m.in. skutek identyczny z pozwoleniem na budowę oraz decyzją wywłaszczeniową. Drugi z nich poprzez modyfikację procedury i instytucji odszkodowania w stosunku do ustawy o gospodarce nieruchomościami, poddaje w wątpliwość konstytucyjność przepisów specustawy. W zakresie wpływu regulacji specustawy na system prawa poruszono zagadnienia kolizji jej postanowień z zasadą pomocniczości i zasadą demokratycznego państwa prawnego. Najbardziej znamiennym jest ograniczenie władztwa planistycznego gminy oraz pozbawienie mocy obowiązującej miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Naruszono ponadto reguły ochrony praw nabytych i stabilnego prawa. Poruszono kwestię zasadności i wpływu udziału czynnika społecznego w procesach planistycznych, porównując postanowienia specustawy z innymi przepisami. Special purpose road act (the law on extraordinary regulations concerning preparation and execution of investment in public road construction) is quoted as an example illustrating the consequences of implementing special purpose legal acts in the Polish system of law. Comparison of the results achieved in Spain and the Czech Republic, the countries most effectively executing road construction investment, shows that reaching such impressive targets does not require issuing special purpose legal acts. The licence to execute road construction investment issued on the basis of the special purpose road act is characterised as a conglomerate of four decisions regulated by traditional legal provisions. The licence’s legal effect is identical to that exerted by a building and construction licence or an expropriation decision. The latter challenges the constitutionality of the provisions of the act in question by modifying the procedure and the institution of compensation in relation to the law on property turnover. The influence which the regulations of the special purpose road act wield on the system of law results in their collision with the principle of subsidiarity and the principle of democratic state of law. The most significant is its restriction of a local self-government’s planning authority and nullification of local land development plans. They also infringe the regulations concerning protection of acquired rights and the stability of law. The issue of legitimacy and influence exerted by a local community on land development planning is also discussed, comparing the provisions of the special purpose road act with other regulations from this area.