Książki/rozdziały (WNPiDz)

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/556

Browse

Now showing 1 - 20 of 246

Wyzwania polityki energetycznej a sektor paliwowy. Świat i Polska: oczekiwania i prognozy
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025-01-02) Kwiatkiewicz, Piotr
Prezentowane wyniki badań analitycznych skupiły się na zagadnieniach związanych z szeroko pojętą polityką energetyczną, umieszczając ją w kontekście technicznym i ekonomicznym. Zabieg ten posłużył prezentacji możliwie najszerszego zakresu zachodzących procesów decyzyjnych, które z założenia muszą uwzględniać zarówno wymagania technologiczne, jak i uwarunkowania gospodarcze. Dociekania analityczne powstałe na ich bazie pomyślane zostały jako do dalszych badań i rekomendacji kierunków rozwoju sektora paliwowo-energetycznego. Wskazując jako zasadniczy cel pracy identyfikację i analizę wyzwań stojących przed polityką energetyczną w Polsce i na świecie, a w szczególności określenie wpływu kryterium kosztowego na możliwości ich realizacji, przede wszystkim w kontekście wykorzystywania paliw kopalnych oraz wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej, z góry założono znaczną skalę przedsięwzięcia. Z tego względu wytyczono także cele pomocnicze, uzupełnione dodatkowymi zadaniami. Jednym z nich było ustalenie dominujących podejść w polityce energetycznej zarówno w Polsce, jak i na świecie oraz określenie czynników wpływających na ich kształtowanie. Wnikając głębiej w rezultaty badań, należy zwrócić uwagę na silną zależność kierunków rozwoju sektora paliwowo-energetycznego od czynników politycznych. Współczesne postrzeganie tej branży jest kształtowane przez oczekiwania, które sama tworzy, często jako odpowiedź na społeczne żądania dodatkowo wzmacniane przez media. W wyniku tego procesy decyzyjne w energetyce zaczęły podążać za politycznymi imperatywami, co prowadziło do zmiany priorytetów. Ekonomiczne kalkulacje ustępują miejsca rosnącej wrażliwości na kwestie ekologiczne, co przejawia się w dążeniu do minimalizacji wpływu na środowisko naturalne, kosztem krótkoterminowej opłacalności. Przykładem tego trendu jest transformacja potężnych korporacji z sektora oil&gas, takich jak Statoil, które, rebrandując się jako Equinor, zdecydowały się na strategiczne przesunięcie w kierunku inwestycji w odnawialne źródła energii. Ten globalny kierunek zmian znajduje swoje odzwierciedlenie również w międzynarodowych konwencjach i porozumieniach, które narzucają nowe standardy i cele w zakresie zrównoważonego rozwoju energetycznego. Swoistym signum temporis stały się raporty roczne i sprawozdania spółek energetycznych, które ewoluowały w odpowiedzi na te zmiany. Obecnie, zamiast koncentrować się jak niegdyś na danych dotyczących stanu zasobów naturalnych surowców energetycznych, coraz częściej przedstawiają informacje dotyczące produkcji energii pierwotnej i roli OZE w jej pozyskiwaniu. Jest to wyrazem nowego paradygmatu, w którym nacisk kładzie się na transformację w kierunku pełnej dekarbonizacji, eliminując poszczególne paliwa kopalne w porządku właściwym zwartości w nich węgla jako pierwiastka, co wynika m.in. z przypisania ditlenkowi węgla pochodzenia antropogenicznego szczególnej odpowiedzialności za globalne ocieplenie, a także dążenia do zrównoważonej gospodarki energetycznej, zgodnej z założeniami polityki klimatycznej. Ten proces jest wynikiem presji ze strony międzynarodowych instytucji oraz wewnętrznych regulacji, które zmuszają państwa i przedsiębiorstwa do dostosowania się do nowych realiów rynkowych i środowiskowych.
Trzeci rok Zeitenwende - bilans wybranych aspektów polityki wewnętrznej i zagranicznej RFN
(Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego, 2024) Dobosz-Dobrowolska, Joanna; Kiwerska, Jadwiga; Malinowski, Krzysztof; Morozowski, Tomasz; Savinok, Viktor; Szymanowski, Rafał; Tepper, Patrycja;
Na stanowisko rządu Niemiec w zakresie realizacji polityki Zeitenwende wobec Rosji i Europy Wschodniej w 2024 r. wpływały następujące czynniki polityki wewnętrznej: (1) dyskusje na temat polityki wschodniej w środowiskach SPD oraz związane z tym podziały w partii; (2) różnice dotyczące wschodniego wymiaru Zeitenwende między SPD z jednej strony a Zielonymi i FDP z drugiej; (3) dyskusje między ówczesną koalicją rządową a opozycyjną chadecją; (4) reakcje partii skrajnych (AfD, BSW, Die Linke) na wdrażanie polityki Zeitenwende przez rząd. Na obu skrzydłach niemieckiego spektrum politycznego nadal liczy się nurt dążący do powrotu do relacji z Rosją sprzed lutego 2022 r. oraz zawarcia z Kremlem nowego porozumienia o bezpieczeństwie w Europie. Sprzyja to zagospodarowaniu przez skrajne partie elektoratu sceptycznego co do postawy byłej koalicji rządowej oraz opozycyjnej chadecji wobec Federacji Rosyjskiej. Powolne tempo odbudowy niemieckiej polityki obronnej determinowały ogólniejsze uwarunkowania w postaci regulacji konstytucyjnej dotyczącej specyficznego wymogu polityki budżetowej, tj. nakazu przestrzegania zasady emitowania długu wynoszącego maksymalnie do 0,35% PKB (tzw. hamulec zadłużenia). W obszarze implementacji zauważalne było jednak w pierwszej połowie 2024 r. przyspieszenie współpracy między resortem obrony a komisją obrony Bundestagu nad projektami dotyczącymi uzbrojenia, co pozytywnie wpływało na tempo zamówień uzbrojenia, podobnie jak usprawnienie samego Urzędu Zamówień Federalnych, które przyniosło zwiększenie jego efektywności. Brak strukturalnego rozwiązania wydatków na obronność od 2027/2028 r., zarówno w sensie ich umocowania (budżet regularny vs. Fundusz dla Bundeswehry), jak ich repriorytetyzacji w budżecie, utrudnia rozwijanie efektywności niemieckiego przemysłu zbrojeniowego (szczególnie w segmencie MŚP), a tym samym ogranicza perspektywy odbudowy zdolności operacyjnych Bundeswehry.
Niemcy wobec zbrojnych konfliktów regionalnych w Europie w latach 1991-2022
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2025) Koszel, Bogdan; Barabasz, Adam
Autorzy dokonali analizy podejmowanych przez Niemcy działań dyplomatycznych mających na celu rozwiązanie konfliktów regionalnych w Naddniestrzu, Czeczenii, republikach postjugosłowiańskich, Kosowie, Gruzji i Ukrainie. Brak większej skuteczności Niemiec w akcjach dyplomatycznej za pomocą soft power, wynikającej z ograniczeń konstytucyjnych, zmusił rządy w Berlinie do stopniowego włączania się do misji wojskowych. Rygorystycznie podejmowane działania mediacyjne za pomocą instrumentów ONZ, OBWE i Unii Europejskiej, bliskiej współpracy z Francją doprowadziły do „zamrożenia” konfliktów w Naddniestrzu i Gruzji. Przywrócenie pokoju w Bośni-Hercegowinie i Kosowie zawdzięczać należało akcji wojskowej NATO. Na wpływ niewielkiej skuteczności Niemiec w konflikcie w Czeczenii, Naddniestrzu, Gruzji i przede wszystkim na Ukrainie miało uwzględnienia przede wszystkim interesów rosyjskich. The authors analyzed Germany's diplomatic efforts to resolve regional conflicts in Transnistria, Chechnya, the post-Yugoslav republics, Kosovo, Georgia and Ukraine. Germany's lack of greater effectiveness in diplomatic actions through soft power, due to constitutional constraints, has forced governments in Berlin to gradually join military missions. Rigorous mediation efforts through UN, OSCE and European Union instruments, working closely with France, led to the „freezing“ of conflicts in Transnistria and Georgia. The restoration of peace in Bosnia-Herzegovina and Kosovo was due to NATO military action. The influence of Germany's low effectiveness in the conflict in Chechnya, Transnistria, Georgia and, above all, Ukraine was influenced by the consideration of Russian interests in the first place.
Między Warszawą a Watykanem. Analiza prawno-historyczna z okazji 30-lecia zawarcia konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09) Klozak, Kacper
Dnia 28 lipca 2023 r. minie 30 lat od zawarcia konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską. Choć do zawarcia tej umowy doszło w 1993 r., to faktycznie weszła ona w życie w 1998 r. Między tymi wydarzeniami miało miejsce przyjęcie nowej, dostosowanej do demokratycznego państwa prawnego Konstytucji RP z 1997 r., której art. 25 ust. 4. wprost wskazuje, że „stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy”. Celem niniejszego artykułu jest analiza prawna obowiązujących rozwiązań wynikających z konkordatu w oparciu o polską ustawę zasadniczą, dorobek doktryny i orzecznictwo. Choć artykuł ma charakter prawniczy, to nie sposób nie odnieść się do aspektów historycznych i politycznych zawarcia tej umowy międzynarodowej. Nie ulega bowiem wątpliwości, że konkordat z 1993 r. miał istotne znaczenie w dziejach III RP, a jedną z bohaterek i twarzą niniejszej umowy jest premier Hanna Suchocka.
Prawnokarne aspekty wolności wyznania i obrazy uczuć religijnych w Polsce od XIX do XXI wieku
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09-30) Michałowska, Martyna
Niniejszy rozdział przedstawia problematykę wolności wyznania i obrazy uczuć religijnych w Polsce w ujęciu prawa karnego, poczynając od wieku XIX, a kończąc na współczesnych regulacjach. W przeciągu kilkuset lat, przepisy regulujące tę kwestię znacznie się zmieniały, ewoluowały i przede wszystkim różniły między sobą. W artykule wyjaśnione zostało na czym polegały te różnice i jak sytuacja kształtowała się w poszczególnych stuleciach. Przedstawione informacje bazują na aktach prawnych z początku XIX wieku, XX wieku oraz aktach obecnie obowiązujących w polskim prawodawstwie. Pierwszym aktem, który został poddany analizie jest Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 r., gdzie można znaleźć wzmiankę dotyczącą religii rzymsko-katolickiej. Kolejny akt, w którym doszukiwać się można omawianej problematyki, to Kodeks Karzący Królestwa Polskiego, obowiązujący w Królestwie Polskim w latach 1818-1847. Na szczególną uwagę zasługuje Kodeks Kar Głównych i Poprawczych, który obowiązywał w Królestwie Polskim od 1847/8 roku. Kodeks ten dopuszczał analogię, dzięki czemu przepisy, które ograniczały kształtowanie własnego światopoglądu uległy rozbudowaniu. W XVIII wieku, jeszcze wiele innych aktów wpływało na zagadnienie sprawowania kultu religijnego - takich jak na przykład „Ustawa z dnia 19/31 grudnia 1866 r. o Zarządzie Gubernialnym i Powiatowym w Guberniach Królestwa Polskiego”, czy Ustawa z 8/20 lutego 1849 r. o Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Królestwie Polskim”. Rewolucyjną zmianę wprowadził Ukaz tolerancyjny z dnia 17/30 kwietnia 1905 roku o tolerancji religijnej w zaborze rosyjskim. W pewnym stopniu zliberalizował on możliwość publicznego sprawowania kultu. W dalszej kolejności, w artykule omówiona została prawnokarna ochrona wolności religijnej w Polsce na podstawie Kodeksu Karnego z 1932 r. Krótkim, lecz treściwym i równie godnym omówienia aktem, jest Dekret z dnia 5 sierpnia 1949 roku o ochronie wolności sumienia i wyznania. Jednocześnie uchylając poprzednie przepisy, wprowadził on wiele nowych rodzajów przestępstw. Warto tutaj zwrócić uwagę na czas, w którym został wydany akt, jest to okres stalinizmu, gdzie władze komunistyczne chciały osiągnąć pełną kontrolę, w tym również walczono z religią. Dekret ten obowiązywał aż do 1969 roku, kiedy przepisy dotyczące wolności sumienia i wyznania zostały uregulowane w Kodeksie karnym z 19 kwietnia 1969 r., który także został poddany analizie w tekście. Autor w końcowej części artykułu skupił się na obowiązującym obecnie Kodeksie karnym z oraz Kodeksie karnym wykonawczym z 6 czerwca 1997 r.
Status arcybiskupa Canterbury w Kościele Anglii
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09-30) Plewa, Emil
W strukturach Kościoła Anglii szczególną pozycję zajmuje arcybiskup Canterbury, najstarszej angielskiej diecezji i prowincji kościelnej. Chociaż w średniowieczu zasiadający na katedrze św. Augustyna toczyli spory z konkurencyjną prowincją Yorku o potwierdzenie swojego wyjątkowego statusu, to byli oni faktycznymi przywódcami kościoła w Anglii. Zdarzenia związane z reformacją tylko potwierdziły prymat arcybiskupów Canterbury, czyniąc z nich duchowych przywódców Kościoła Anglii, którzy później na skutek zdarzeń historycznych stali się duchowymi przywódcami Wspólnoty anglikańskiej na całym świecie. Rozdział jest poświęcony przedstawieniu pozycji arcybiskupa Canterbury w ramach struktur Kościoła Anglii oraz Wspólnoty anglikańskiej. Jego pozycja jest tym większa, że przyjęty model państwa wyznaniowego na terenie Anglii czyni z arcybiskupa także członkiem organów państwowych. W pracy przedstawiono rolę, status, pełnione funkcje oraz przywileje należne arcybiskupom Canterbury. Opisano także inne stanowiska w ramach Kościoła Anglii, a które nierozerwalnie związane są z posługą Arcybiskupa. W tekście zamieszczono także obszerne wyjaśnienia związane z właściwą dla Kościoła Anglii terminologią czy też objaśnienia dotyczące specyfiki jego struktur i prawa wewnętrznego. Całość opatrzono rysem historycznym ułatwiającym zrozumienie stanu aktualnego. Pracę oparto na anglojęzycznej literaturze przedmiotu. Stan faktyczny i prawny na dzień 31 sierpnia 2023 r.
Status arcybiskupa Yorku w Kościele Anglii
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09-30) Plewa, Emil
Arcybiskup Yorku jest drugim najważniejszym duchownym w Kościele Anglii. Miejsca w hierarchii ustępuje jedynie arcybiskupowi Canterbury. W niniejszym opracowaniu omówiono status i pozycję arcybiskupa Yorku w Kościele Anglii. W ramach rozdziału, analogicznie do rozdziału poprzedzającego, przedstawiono rolę, status, pełnione funkcje oraz przywileje przynależne arcybiskupom Yorku. Tekst powstał w oparciu o anglojęzyczną literaturę przedmiotu.
Diecezje kościołów anglikańskich oraz Kościoła Katolickiego na Wyspach Brytyjskich
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09-30) Plewa, Emil
Niniejszy rozdział przedstawia podział administracyjny kościołów wspólnoty anglikańskiej na Wyspach Brytyjskich, tj. Kościoła Anglii, Kościoła Walii, Szkockiego Kościoła Episkopalnego oraz Kościoła Irlandii. Ponadto tekst ukazuje podział administracyjny Kościoła Rzymskokatolickiego na Wyspach Brytyjskich.
Konflikt protestancko-katolicki w Irlandii Północnej z perspektywy prawa międzynarodowego
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09-29) Starzyk, Szymon; Synoradzki, Mateusz; Maksymilian; Nowicki; Emil
Konflikt protestancko-katolicki w Irlandii Północnej osiągnął swój punkt kulminacyjny w drugiej połowie XX w. Jego geneza sięga z kolei przełomu XVI i XVII w. Wówczas na terenach północno-wschodniej, katolickiej Irlandii na masową skalę zaczęli pojawiać się szkoccy i angielscy osadnicy, będący głównie protestantami. Spór między obiema grupami społecznymi powstał w oparciu o podłoże etniczno-polityczne. Jego wpływ urzeczywistnił się przede wszystkim przez dominującą pozycję Brytyjczyków w 6 hrabstwach Ulsteru, przy jednoczesnym braku poszanowania praw mniejszości irlandzkiej. Doprowadziło to do rozwoju wzajemnej wrogości między lokalnymi społecznościami, która znacznie przybrała na sile po proklamowaniu niepodległości Wolnego Państwa Irlandzkiego w 1921 r. Wówczas 6 z 9 hrabstw Ulsteru pozostało w granicach Zjednoczonego Królestwa. Podstawową linię podziału między katolickimi Irlandczykami, a protestanckimi potomkami brytyjskich osadników stanowiła kwestia przynależności terenów Irlandii Północnej do państwa irlandzkiego, bądź brytyjskiego oraz status prawny i faktyczny danych społeczności. Z biegiem czasu rozwinął się tam konflikt, w który zaangażowały się zarówno ugrupowania polityczne związane z terenami Ulsteru, jak i paramilitarne organizacje terrorystyczne. Konflikt przybrał postać krwawych walk oraz śmiertelnych w skutkach zamachów, występujących na masową skalę. Bardzo ważnymi krokami, zmierzającymi do jego zakończenia okazały się: przyjęcie Deklaracji z Downing Street w 1993 r., zawarcie Porozumienia Wielkopiątkowego w 1998 r. i zawarcie Porozumienia z St. Andrews w 2006 r. Wywarły one ogromny wpływ na organy władzy i znacząco poprawiły sytuację społeczno-ekonomiczną mieszkańców Ulsteru. Autorzy starają się opisać genezę konfliktu, jego przebieg i podjęte działania pokojowe, a także wyrazić swoje zapatrywania na temat przyszłości Irlandii Północnej, zwłaszcza po wyjściu Zjednoczonego Królestwa ze struktur Unii Europejskiej. Celem rozdziału jest również ocena przedmiotowego konfliktu z perspektywy prawa międzynarodowego i przedstawienie roli Kościołów w rozwiązywaniu konfliktów o podłożu religijnym.
Państwo wobec religii. Teraźniejszość i przeszłość
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2021-09) Stanulewicz, Maksymilian; Plewa, Emil; Linowski, Cezary
Tom, który oddajemy do rąk Czytelnika jest pokłosiem konferencji z zakresu prawa wyznaniowego, jaka miała miejsce zimą 2021 r. na Wydziale Prawa i Administracji UAM z inicjatywy Koła Naukowego Prawa Wyznaniowego. Liczba tekstów a także ich niewątpliwy poziom naukowy świadczą o ogromnym zainteresowaniu jakim cieszą się zagadnienia z zakresu relacji państwo – religia. Wydaje się bowiem, że koncepcja Huntingtona, starcia cywilizacyjnego, którego podglebiem będą/są poglądy religijne, nabiera szczególnej ostrości we współczesnym świecie. I co ciekawe, konflikty takie nie mają charakteru wyłącznie międzynarodowego, ale mają wymiar wewnątrzkrajowy. Ostatnie dwudziestolecie to z jednej strony zmagania pomiędzy wahabicką, wojowniczą wersją islamu, a światem szeroko pojmowanego Zachodu, utożsamianego z kulturą chrześcijańską. Z drugiej strony, to kryzys Kościoła katolickiego i innych historycznych kościołów protestanckich, które ustępują zarówno pod naporem nowych ruchów religijnych o charakterze ewangelikalnym, pentakostalnym pod naporem laicyzacji czy wręcz postępującego zobojętnienia religijnego w bogatych państwach Europy czy krajach anglosaskich. Jednocześnie w odpowiedzi na ten proces rosną w siłę, choć często bywają przeceniane i demonizowane, ruchy integrystyczne, głównie w obrębie katolicyzmu takie jak Ordo Iuris czy Opus Dei. Stawiają sobie one za cel maksymalizację swoich wpływów politycznych i gospodarczych, a w konsekwencji opóźnianie czy wręcz udaremnianie procesów modernizacyjnych. Na tym tle nowym zjawiskiem jest również proces „zbaltowania” władzy autorytarnej z lokalnym kościołem czy religią. Zjawisko takie nabrało na znaczeniu w ostatniej dekadzie, a przykładem jest tutaj instrumentalne wykorzystywanie KościołaKatolickiego przez PiS w Polsce, czy też hasło „chrześcijańskiego odrodzenia Europy” Orbana czy ostentacyjna religijność Putina i Erdogana. Te wszystkie zjawiska i nie tylko, starają się uchwycić Autorzy zaprezentowanych tekstów, młodzi pracownicy naukowi i studenci z wielu ośrodków krajowych. Ich wysiłki zostały uporządkowane według kryteriów merytorycznych, zgodnie z podjętą tematyką. Są to zatem opracowania dotyczące zarówno relacji państwowo-kościelnych jak i historii kościołów/wyznań czy wreszcie konkretnych zagadnień prawnych dotyczących styku państwa, prawa i religii. Oddając do rąk czytelników niniejszy zbiór zarówno Autorzy jak i Redaktorzy wyrażają nadzieję, że znajdzie on łaskawy odbiór.
Gaz ziemny w Polsce: konsumpcja i zaopatrzenie. Polityka gospodarcza - ekonomia - bezpieczeństwo. Raport analityczny
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2023) Kwiatkiewicz, Piotr
Postępująca dekarbonizacja przyczyniła się do dynamicznego wzrostu popytu na gaz ziemny. Postrzegany jako wygodny i łatwy w użyciu, zyskał masowe uznanie w grupie odbiorców utożsamianych z gospodarstwami domowymi. Te same zalety przekonały do niego grono niewielkich zinstytucjonalizowanych konsumentów. Zyskały też uznanie wśród podmiotów gospodarczych. Niższe niż w przypadku spalania innych kopalin emisje zanieczyszczeń oraz ditlenku węgla stanowiły o jego przewadze jako nośnika wykorzystywanego przez przemysł. Ograniczone wymagania infrastrukturalne w stosunku do węgla w postaci braku wielkopowierzchniowych terenów magazynowych, ramp kolejowych, hałd odpadowych etc., czyniły zeń surowiec doskonale nadający się do zasilania mocy wytwórczych w elektroenergetyce. Elementy te składające się na mniejszą niż w innych przypadkach inwazyjność dla środowiska naturalnego uczyniły zeń paliwo okresu przejściowego transformacji energetycznej. Nośnik niezwykle wydajny, a jednocześnie łatwiej akceptowalny dla otoczenia przyrodniczego człowieka. Przybierające na sile zainteresowanie nim nie szło jednak w parze z jego podażą. W praktyce nigdy nie było ono w pełni dostosowane do potrzeb. Deficyt surowca odczuwalny był przez wszystkie dekady po 1989 roku, kiedy przemiany polityczne trwale zmieniły oblicze kraju. Narastał wraz z dokonującymi się przeobrażeniami gospodarczymi. Niedobór gazu ziemnego stawał się coraz bardziej odczuwalny wraz z postępem procesu dekarbonizacji oraz wzrostem zamożności społeczeństwa. Jego brak stał się wyraźnym hamulcem rozwoju każdego sektora gospodarki narodowej. Rolnictwu doskwierała konieczność importu, a co za tym idzie i wyższych cen nawozów sztucznych, ograniczenia w zakresie przetwórstwa i chłodnictwa etc. Przemysł budowlany napotkał na brak możliwości realizacji planowanych inwestycji w segmencie mieszkaniowym, a elektroenergetyka borykała się z wysokimi kosztami emisji. Przykłady te można mnożyć bez końca. Dotykały one także handlu i usług. Wojna na Ukrainie pogłębiła deficyt gazowy. Zestawiając Polskę z innymi państwami i poziomem ich konsumpcji, deficyt ten szacować można na około 30% rzeczywistych potrzeb kraju. Brak perspektyw na zmianę tego stanu rzeczy w dającej się przewidzieć przyszłości. Biorąc pod uwagę stan zasobów naturalnych w świecie i możliwości poszczególnych państw producenckich jedyną możliwością jest zacieśnienie współpracy handlowej i import z Federacji Rosyjskiej. Obecne relacje bilateralne oraz sytuacja międzynarodowa nie tworzą przesłanek, by prognozować krótkoterminowo nagły zwrot w stosunkach obustronnych. Oznacza to pogłębiające się braki zaopatrzenia rynku w gaz ziemny. Stopniowo wraz z narastaniem niedoborów traci rację bytu traktowanie go jako paliwa okresu transformacji energetycznej. Nie tylko odczuwalny jest jego brak, lecz daleko niepewne jest zabezpieczenie jego dostaw w przyszłości. Zawarte umowy i kontrakty długoterminowe dotyczące sprawozdania go w postaci skroplonej zawarte zostały z firmami zajmującymi się budową i obsługą terminali LNG, które nie dysponują dostępem do złóż. Balitc Pipe będący de facto jedynym źródłem importu gazu w postaci naturalnej będzie funkcjonował najdłużej do połowy następnej dekady. Istnieje jednakże znaczące ryzyko wcześniejszego zamknięcia rurociągu, co wiąże się z głosami sprzeciwu w Norwegii wobec dalszego wydobycia surowców węglowodorowych w obliczu zachodzących zmian klimatycznych. Okoliczności mogących stanowić realne zagrożenia dla i tak już niedostatecznego poziomu zaopatrzenie polskiego rynku w gaz ziemny jest znakomicie więcej. Nałożywszy na to stale spadające rodzime wydobycie przyszłość gazu ziemnego jako istotnego elementu krajowego miksu energetycznego pozostaje daleko niepewna. Doskonałe perspektywy produkcji biogazu w Polsce czy też korzystne dla rozbudowy infrastruktury importowej uwarunkowania geologistyczne pozwalające na sprowadzanie surowca z kierunku wschodniego niczego nie zmieniają, gdyż nie znajdują akceptacji politycznej i niewiele wskazuje, by szybko ją mogły zyskać. Szczególnie w ostatnim z wspomnianych kontekstów rokowania nie sprzyjają procesowi równoważenia rynku i zaspokojeniu rzeczywistych jego potrzeb. Oznacza to trwały spadek poziomu gazu ziemnego w strukturze zużycia paliw w Polsce i stopniową marginalizację jego roli w szeroko pojętej polskiej energetyce.
Electoral Laws during the COVID-19 Pandemic as a Tool of Quasi-Militant Democracies: Comparative Perspective
(Brill, 2023) Rak, Joanna; Bäcker, Roman
Covid-19-driven post-communist states face strong authoritarian tendencies, but also their empowered political nations efficiently act against anti-democratic actors’ actions. This study explores the use of electoral laws in Poland, Hungary, Romania, and Bulgaria as a political tool and its influence on the sovereignty of the political nations. Embedded in the theory of neo- and quasi-militant democracy, it aims to explain to what extent the electoral laws adopted or proposed for adoption during the Covid-19 pandemic reduced the scope of the sovereignty of the political nations. The relationships between the legal changes and the sovereignty are analysed with qualitative source analysis and reflexive thematic analysis. As the analysis of themes across the attempts to shape the sovereignty of the political nations shows, changes to the electoral laws were introduced in a hurry, in the privacy of ministerial offices, and without social consultation. Such a way of proceeding stemmed from the need to change the law as soon as possible and thus avoid or reduce the resistance from the political opposition, other centres of public authority, and non-governmental organisations. In Poland, holding elections according to the law that was no longer in force meant that Poland became a prerogative state to an even greater extent than before. The Hungarian ruling party achieved a parliamentary majority by appropriate changes to the electoral law and holding a referendum, i.e., a classic tool for gaining support by autocratic leaders. The Romanian government could not amend the electoral law under the procedures in force in the rule of law. The attempts to undermine the sovereignty of the Romanian political nation failed. Also, the Bulgarian parliament introduced insignificant changes to the electoral law that did not influence the Bulgarian political nation’s decision-making freedom.
Polish deputies support to the anti-vaccination movement in social media. The case of Confederation leaders
(Springer, 2023) Skrzypek, Maciej
The coronavirus crisis showed that politicians may use their official fan pages in social media to spread misleading information promoted by anti-vaccination movements. The research analyses the phenomenon taking into account the accountability of deputies as representatives of the nation. To verify the research hypothesis, I choose cases of two Confederation’s (Konfederacja) deputies, and formulate the following questions: How followers of fake news about COVID-19 vaccines use deputies’ profiles to promote such content? What is the motivations behind the phenomenon? and Who was involved in sharing fake news? Based on the questions, I formulated a hypothesis that anti-vaccination information is spread by some Polish deputies using their profiles in social media. Fake news about COVID-19 vaccines have been disseminated by publishing on social media profiles and using comments to posted by users. Further in the article, I refer to essential papers discussing the use of social media to spreading misinformation about COVID-19 and vaccines. This explains the purpose of selecting sources and cases analysed. The article finally shows results of my quantitative and qualitative analysis of the sources. Comparative studies draw on qualitative and quantitative analyses of two types of social media content, i.e. posts on Facebook and users' comments during the first half-year of mass vaccination. The selection of sources is based on the following criteria: Konfederacja deputies were the only in the Polish Parliament who manifested their doubts about COVID-19 vaccination. The caesura started on December 26, 2020 with the beginning of the vaccination program in Poland. It ends on June 26, 2021, with the end of the first half-year of vaccination, when the government started mass vaccination for all adults in Poland.
Partycypacja i edukacja obywatelska młodego pokolenia. Rozważania na tle doświadczeń polskich debat oksfordzkich
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2024) Lubik-Reczek, Natasza
Problematyka partycypacji oraz edukacji obywatelskiej młodego pokolenia jest zagadnieniem coraz częściej poruszanym w naukach o polityce i administracji, prawnych czy socjologicznych, a także w innych dyscyplinach pokrewnych. Wzrost zainteresowania młodego pokolenia udziałem w procesach podejmowania decyzji politycznych, a także zaangażowania się w życie publiczne jest nie tylko wynikiem ewolucji współczesnych demokracji, ale także głębokich przeobrażeń dokonujących się w społeczeństwach. Udział obywateli w procesie podejmowania decyzji publicznych jest także jednym z podstawowych praw we współczesnych państwach, stanowiąc podstawę funkcjonowania państwa demokratycznego. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w art. 21 mówi, iż „Każdy człowiek ma prawo do uczestniczenia w rządzeniu swym krajem bezpośrednio lub przez swobodnie wybranych przedstawicieli. Niezaprzeczalny jest również fakt, iż w kontekście niskiej frekwencji wyborczej wśród młodego pokolenia, braku zaufania ze strony tej grupy społecznej do elit politycznych, a także niewystarczającej oferty skierowanej do młodzieży, podejmowane są działania zmierzające do zwiększenia zaangażowania obywatelskiego młodego pokolenia i wprowadzenia nowych rozwiązań w zakresie rozwoju ich aktywności społecznej i politycznej. Jako przykład tego typu praktyk wymienić można debaty oksfordzkie, będące jednym ze sposobów uczenia młodego pokolenia dyskutowania w sposób kulturalny, w oparciu o konkretne, merytoryczne argumenty. Debaty są także narzędziem wykorzystywanym przez liczne grono nauczycieli w celu edukacji obywatelskiej młodzieży. Postrzeganie aktywności obywatelskiej młodego pokolenia zmieniło się zarówno na poziomie krajowym, jak i Unii Europejskiej, gdzie prowadzone są liczne debaty dotyczące uwarunkowań debaty publicznej.
Polish Media Coverage During the First Stage of the COViD-19 Pandemic. A Qualitative Analysis of Selected Online News Outlets and TV Channels
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2021) Łokić, Paweł; Świstoń, Maciej; Piontek, Adela A.
The publication is the result of the the project “Media messages during COViD-19 pandemic”, conducted at the Faculty of Political Science and Journalism at Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland. Aim of the publication is to determine the nature (character) of the media broadcasts and publications relating to the first stage of Covid-19 pandemic, as produced by Polish media institutions. Book contains four distinct chapters. The first one presets the assumptions and research aims adopted, as well as the methodology and the discussion of the research sample selection process. The second chapter presents the results of content analysis of online news outlets (onet.pl and wp.pl) studied. This is followed by a chapter presenting content analysis results of news items broadcasted on TVP1, TVN, and Polsat. In the fourth chapter, results presentation has been supplemented by particularly interesting insights from comparative analysis of the online media content vs. TV broadcasts. This comparative analysis serves to underline the observed similarities and differences in reporting across different types of media outlets. Moreover, this publication is to serve as a chronicle of Polish media institutions’ response and the narrative on the first weeks of the Covid-19 pandemic in Poland.
Wojska Obrony Terytorialnej w przeciwdziałaniu COVID-19. Analiza doświadczeń w Wielkopolsce
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, 2022) Miernik, Rafał; Antkowiak, Katarzyna; Konopka, Lech
Sytuacja międzynarodowa związana z wybuchem kryzysu epidemicznego na całym Świecie spowodowała, że dotychczasowy porządek funkcjonowania poszczególnych państw został poddany ciężkiej próbie. Wirus SARS-CoV-2 ukazał jak bardzo społeczeństwo nie jest gotowe na zmaganie się z zagrożeniami o zasięgu globalnym i biologicznym. Żyjąc w przekonaniu, że epidemie to przeszłość, zlekceważono wszystkie możliwe znaki ostrzegawcze dawane przez naukowców i ekspertów w niniejszej dziedzinie. Kryzys epidemiczny spowodował paraliż działalności zdecydowanej większości instytucji publicznych, w tym polskich, zarówno w wymiarze gospodarczym w skali makro oraz tej części gospodarki, gdzie kapitał prywatny pełni dominującą rolę. Celem niniejszego artykułu było ukazanie działań przeciwkryzysowych podjętych przez Polskę, gdzie wobec skali wyzwania zostały wykorzystane wybrane elementy podsystemu militarnego w postaci m.in. użycia Wojsk Obrony Terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej, jako platformy łączącej środowisko militarne z cywilnym w sferze bezpieczeństwa. Autorzy artykułu zaprezentowali podjęte działania komponentu terytorialnego z punktu widzenia żołnierza tej formacji. Ma to pozwolić czytelnikowi poznać odpowiedź na pytania dotyczące: roli wojsk OT w strukturze bezpieczeństwa Polski czasu pokoju, kryzysu oraz wojny, poznania specyfiki formacji oraz jej elastycznej formy, mogącej się dostosować do zaistniałych potrzeb i realizacji zadań na rzecz składowych podsystemów: ochrony zdrowia, obrony cywilnej i ochrony ludności, bezpieczeństwa wewnętrznego oraz zewnętrznego. W realnym środowisku bezpieczeństwa poddano analizie rozwiązania podjęte w trakcie realizacji zadań przeciwkryzysowych, w kontekście współpracy struktur wojskowych z administracją publiczną w aspekcie procesu planowania cywilnego, wsparcia pozostałych sił i służb w ramach zarządzania kryzysowego.
Wpływ pandemii SARS-CoV-2 na gminny publiczny transport zbiorowy w wybranych miastach w Polsce – wyniki badań, wnioski i perspektywy zmian mobilności miejskiej
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, 2022) Jachnik, Agnieszka; Pilichowska-Woźniak, Małgorzata; Tomaszyk, Mikołaj
Autorzy artykułu prezentują wyniki badań przeprowadzonych w okresie V–VIII 2021 na grupie wybranych polskich organizatorów przewozów gminnym publicznym transportem zbiorowym. Celem badań jest określenie wpływu pandemii COVID-19 na popularność transportu zbiorowego wśród mieszkańców polskich miast, diagnoza skali rezygnacji z tej formy mobilności w okresie kolejnych fal zakażeń SARS-CoV-2 oraz wskazanie możliwych zmian miejskiej kultury mobilności w okresie popandemicznym.
Praca Policji w okresie pandemii COVID-19 roku 2020. Analiza zadań, poziomu represji oraz zmian tendencji zagrożeń w wybranych kategoriach przestępstw kryminalnych
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, 2022) Jarczewski, Waldemar
Przeciwdziałanie zagrożeniom odnoszącym się do zdrowia i życia ludzi jest domeną pracy wielu służb, w tym oczywiście Policji. Dotychczas jednak, w historii funkcjonowania tej organizacji, nie wykonywano tak wielu zadań na rzecz bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli Polski. Zadania te, w okresach szczególnego natężenia zachorowań, zdominowały pakiet czynność realizowanych w ramach służb patrolowych. Kontrola przestrzegania zasad odbywania kwarantanny, sprawdzanie zasad funkcjonowania dyskotek, siłowni, centrów handlowych czy wreszcie, nasilona represja stosowana w warunkach braku poszanowania dla przepisów sanitarnych, to tylko część dodatkowych zadań, które realizowali funkcjonariusze w okresie 2020 i 2021 roku. Okres pandemii charakteryzuje się też pewną zauważalną specyfiką, widoczną w odniesieniu do zagrożeń kryminalnych, bezpieczeństwa w ruchu drogowym czy też zjawiska przemocy domowej. Przedstawiona problematyka stanowiąca po części nowe wyzwania, przed jakimi stanęli funkcjonariusze Policji, była przedmiotem analiz i wniosków, na których koncentrował swoją uwagę autor publikacji.
System pomocy społecznej województwa wielkopolskiego z perspektywy doświadczeń pandemicznych. Wybrane elementy
(2022) Donke-Cieslewicz, Monika
Pomoc społeczna jako działanie systemowe ma za zadanie pomoc osobom, które ze względu na wiek, niepełnosprawność czy sytuację życiową (np. bezdomność, długotrwałą chorobę) same nie są w stanie poradzić sobie bez odpowiedniego wsparcia. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej takie jak domy pomocy społecznej, ośrodki pomocy społecznej, ośrodki wsparcia czy placówki dla bezdomnych już wcześniej borykały się z problemami organizacyjnymi i kadrowymi. Wybuch pandemii w marcu 2020 r. sprawił, że musiały organizować pracę w nieznanej sytuacji, działając pod ogromną presją, w warunkach braku dostatecznych zasobów.
Konceptualizacja bezpieczeństwa zdrowotnego w Wielkopolsce. Doświadczenia Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zwalczaniu COVID-19
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, 2022) Siuda, Magdalena; Marciniak, Szymon; Kuczma-Napierała, Jadwiga
Kluczowym zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest zapewnienie bezpieczeń- stwa zdrowotnego społeczeństwa. Epidemia stała się ogromnym wyzwaniem z jakim musieli zmie- rzyć się jej pracownicy. Codzienna praca była skoncentrowana na szeregu działań, których celem było minimalizowanie skutków rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Pojawienie się epidemii wpłynęło na organizację, funkcjonowanie i codzienną pracę Inspekcji. Stan ten spowodował pełną mobilizację wszystkich osób zatrudnionych w jej ramach. W czasie epidemii Państwowa Inspekcja Sanitarna przeszła szereg zmian, dostosowując się do zmieniającej się rzeczywistości i reagując ade- kwatnie do pojawiających się wyzwań.

Browse

Recent Submissions