Poezja jako język możliwy filozofii

Abstract

Celem rozprawy jest przyjrzenie się krytycznemu potencjałowi poezji powojennej, tj. jej ładunkowi filozoficznemu. Jakkolwiek termin ten nie oznacza chęci zredukowania liryki do innego trybu uprawiania tradycyjnie pojmowanej filozofii, zajmując stanowisko antyesencjonalistyczne, staram się pokazać w jaki sposób wiersz może myśleć. W celu uniknięcia niektórych pułapek dyskursów metafizycznych staram się wystrzegać (analizowanego na kartach pracy) fetyszyzowania poezji , które w teorii, po jej traumach doświadczanych w XIX i XX wieku, objawia się przypisywaniem liryce specjalnych przywilejów. Analizy twórczości poszczególnych bohaterów pracy zawsze osnute są wokół jednego, autotematycznego wiersza. Część pierwsza rozprawy w całości poświęcona jest wierszowi Aleksandra Wata, „Ciemne świecidło”. Część druga, to interpretacje poezji Andrzeja Sosnowskiego (wokół utworu „Wiersz (Trackless)”), Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego („Ars poetica”) i Krystyny Miłobędzkiej („Wiersz dla Bashō”). The aim of my thesis is to analyze the critical potential of postwar poetry, i.e. its philosophical power. Although this term does not indicate a will to reduce poetry to a different mode of a traditional philosophy, by taking a non-essentialist ground, I am looking for an approach in which a poem can think. In order to omit traps of metaphysical discourses, I try to beware of a fetishism of poetry (defined in the thesis). The fetishism in question manifests itself in theory (after its traumas experienced in the 19th and 20th century) in ascribing special privileges to poetry. Each protagonist’s work is read in the perspective of one, self-referential poem. First part is devoted entirely to a poem of Aleksander Wat, ‘Dark Light’ [Ciemne świecidło]. Second part is constituted by interpretations of poetry of Andrzej Sosnowski (around a poem ‘Poem (Trackless)’ [Wiersz (Trackless)]), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (‘Ars poetica’) and Krystyna Miłobędzka (‘A poem for Bashō’ [Wiersz dla Bashō]).