Współczesne stosunki polsko-białoruskie 1991-2011 (w perspektywie opinii publicznej i warstwie normatywnej)

Abstract

Stosunki polsko-białoruskie w pierwszych latach po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości układały zasadniczo bardzo dobrze. Ich normatywne podstawy stanowiła najpierw Deklaracja o dobrym sąsiedztwie… mająca charakter dokumentu politycznego, potem Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś oraz zawarte w tym okresie umowy i porozumienia. Wszystkie te akty normatywne stanowiły dobrą podstawę do dla rozwoju dobrych stosunków politycznych, gospodarczych i kulturalnych. W początkowym okresie brak było między obu państwami punktów zapalnych, generujących ewentualne konflikty. Później pojawiły się różnice polityczne, warunkowane przez gospodarkę. Normatywne gwarancje rozwoju nowych stosunków między obu państwami nie przynosiły automatycznie efektów praktycznych. Na stosunkach polsko-białoruskich ciążyła nieustannie przeszłość, w szczególności ocena okresu międzywojennego i czasów II wojny światowej. Polska nie ma jednoznacznie sprecyzowanej koncepcji polityki wobec Białorusi. Przeszkodą w utrzymywaniu bliższych kontaktów politycznych jest stosunek administracji A. Łukaszenki do opozycji politycznej, a w szczególności do części mniejszości polskiej. Polską politykę wobec Białorusi charakteryzowało stale zawężające się pole manewru oraz coraz wyraźniejszy deficyt instrumentów umożliwiających skuteczne reagowanie na mniej lub bardziej świadome dążenia władz Białorusi, zmierzających do zantagonizowania stosunków dwustronnych.

Polish-Belarusian relations in the first years after the restoration of independence of Belarus were arranged generally very well. Normative basis of these relations was the first Declaration of good neighborhood..., which had the nature of a policy document. Next was Treaty between the Republic of Poland and the Republic of Belarus, contracts and agreements. All these normative acts were a good basis for the development of good political, economic and cultural relations. In the early years there were no spots, generating potential conflicts between the two countries. Later there were political differences, conditioned by the economy. Normative guarantees of development of new relations between the two countries had not bring practical results automatically. For the Polish-Belarusian relations weighed heavily the past, in particular the assessment of the interwar period and World War II. The obstacle in maintaining closer political contacts is the ratio of Belarusian administration to the political opposition, in particular, to the part of the Polish minority. Polish policy towards Belarus was characterized by steadily narrowing the room for maneuver and more clearer deficit of instruments to effective response to more or less conscious aspirations of the Belarusian authorities aimed to antagonizing of bilateral relations.