Funkcje „cichego śpiewu” w agresywnych interakcjach między samcami ortolana (Emberiza hortulana)

Abstract

Ciche sygnały występują powszechnie wśród zwierząt z bardzo różnych taksonów i pojawiają się m. in. w krótkodystansowych interakcjach między samcem a samicą oraz w agonistycznych interakcjach między rywalami. Ten drugi z kontekstów jest dość zaskakujący, ponieważ zgodnie z teorią komunikacji i wynikami wielu dotychczasowych badań, podczas agresywnej interakcji samce o lepszej jakości najczęściej śpiewają głośno. Jednakże w pewnych przypadkach to ciche śpiewy są wiarygodnym wskaźnikiem i najlepszym predyktorem motywacji samca do ataku. Do tej pory w literaturze figuruje pięć hipotez pretendujących do wyjaśnienia funkcji, kosztów i mechanizmów powstawania cichych wokalizacji: hipoteza unikania podsłuchania, hipoteza wpływu odwetu odbiorcy, hipoteza podatności na zranienie, kosztów konkurencyjnych funkcji i produktu ubocznego. Celem moich badań było przetestowanie tych wszystkich hipotez. Przeprowadzone eksperymenty nie poparły żadnej z nich, natomiast w trakcie przeprowadzania badań, ze względu na specyfikę występowania cichych śpiewów, zaproponowałam nową hipotezę: akustycznego lokalizowania rywala. Wszystkie przeprowadzone eksperymenty wykazały, że ciche śpiewy z pewnością występują w agresywnym kontekście u ortolana, pojawiając się przede wszystkim w momencie, gdy rywal przestaje śpiewać, a więc jego zlokalizowanie wizualne jest utrudnione. Ostatni przeprowadzony eksperyment, symulujący przemieszczającego się intruza, potwierdził istotne znaczenie cichego śpiewu u ortolana w lokalizowaniu rywala podczas agresywnych interakcji między samcami.

Animals from different taxa produce so called soft signals used for mate attraction or rival deterrence. The second context is quite unexpected. According to signalling theory and results of many studies, high quality males should and do sing loudly during aggressive interactions with rivals. However, in some bird species soft signals were found to be the best and reliable predictor of physical attack of the sender. The aim of my study was to test all earlier suggested hypothesis trying to explain the soft song phenomenon: eavesdropping avoidance hypothesis, receiver-retaliation rule hypothesis, vulnerability handicap hypothesis, competing functions cost hypothesis and readiness to fight hypothesis. Results of all experiments conducted by me did not support these hypotheses. However, the results obtained revealed that soft songs occur in a specific context during aggressive interaction, at a time were I stopped playback especially, suggesting that soft songs are used to elicit response from a rival within short distance. Therefore, I proposed a new hypothesis: the acoustic localizing of rivals. I testes this hypothesis with double-speaker playback experimental approach in which I simulated an intruder who changed position of singing (i.e. was harder to localize). I found that soft songs in the ortolan bunting play significant role during localizing invisible intruder.