Perfektivitet og imperfektivitet i dansk og polsk - et kontrastivt studium med aspekt og aktionsart i centrum

dc.contributor.authorSobkowiak, Mikołaj
dc.date.accessioned2017-04-05T08:33:13Z
dc.date.available2017-04-05T08:33:13Z
dc.date.issued2016
dc.description.abstractRozprawa jest próbą wypracowania kompromisu pomiędzy skrajnie morfologicznymi i uniwersalistycznymi podejściami do problematyki aspektu. Jej głównym celem jest wykazanie, jakimi środkami językowymi wyrażane są w języku duńskim i polskim perfektywność i imperfektywność. Za punkt wyjścia przyjęto ujęcie aspektu jako kategorii semantycznej, której wykładniki mogą mieć zróżnicowany charakter. Jednocześnie założono, że aspekt wyrażany jest w kontekście szerszym niż sama forma czasownika, a ostateczna wartość aspektu na poziomie zdania jest ściśle związana z rodzajem czynności (Aktionsart), do którego sytuacja opisywana w danym zdaniu należy. Zdefiniowano pojęcie konstelacji werbalnej (za Smith 1997), która składa się z podmiotu, orzeczenia oraz ewentualnie dopełnienia lub okolicznika miejsca/kierunku i stanowi minimalny kontekst, w którym rodzaje czynności mogą być wyrażane. W zaproponowanej teorii aspektu przewidziano dwie nadrzędne wartości semantyczne -perfektywność i imperfektywność, w ramach których ze względu na brak inwariantu semantycznego wyróżniono odpowiednio trzy typy znaczeń perfektywnych (terminatywne, inchoatywne i semelfaktywne) oraz dwa typy znaczeń imperfektywnych (kursywne i habitualno-generyczne). W celu ustalenia wspólnych mianowników semantycznych dla obu nadrzędnych grup na nowo zdefiniowano reichenbachowski czas zdarzenia, czas mówienia oraz czas odniesienia. Otrzymane definicje łączą perfektywność z punktowym a imperfektywność - z linearnym czasem odniesienia. Obszar badań ograniczono do środków wyrazu perfektywności i imperfektywności w duńskich i polskich prostych zdaniach oznajmujących bez negacji, odnoszących się do przeszłości. Ponadto pominięto zjawiska związane z tzw. dokonanością i niedokonanością sekundarną, w tym między innymi czasowniki wieloprefiksowe. Mimo pewnych podobieństw w wyrażaniu perfektywności i imperfektywności w obu badanych językach, różnice w charakterze wykładników znaczeń aspektualnych języka duńskiego i polskiego są znaczne. W związku z brakiem możliwości wyrażania znaczeń aspektualnych za pomocą odpowiednich afiksów w języku duńskim zachodzi duże ryzyko błędnej interpretacji wartości aspektualnej zdania. Istnieje jednak szereg konstrukcji syntaktycznych umożliwiających jednoznaczne oznaczenie perfektywności lub imperfektywności. W języku polskim znaczenia aspektualne mogą być wyrażane przede wszystkim za pomocą wykładników morfologicznych, lecz również za pomocą konstrukcji składniowych.pl_PL
dc.identifier.doihttps://doi.org/10.14746/9788394739874
dc.identifier.isbn978-83-947398-7-4
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/10593/17563
dc.language.isootherpl_PL
dc.publisherWydział Neofilologii UAM w Poznaniupl_PL
dc.relation.ispartofseriesDysertacje Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu;26
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesspl_PL
dc.subjectaspektpl_PL
dc.subjectAktionsartpl_PL
dc.subjectaspectpl_PL
dc.subjectpolskpl_PL
dc.subjectjęzyk polskipl_PL
dc.subjectPolishpl_PL
dc.subjectjęzyk duńskipl_PL
dc.subjectdanskpl_PL
dc.subjectdanishpl_PL
dc.subjectcontrastive linguisticspl_PL
dc.subjectdanish syntaxpl_PL
dc.subjectdansk syntakspl_PL
dc.titlePerfektivitet og imperfektivitet i dansk og polsk - et kontrastivt studium med aspekt og aktionsart i centrumpl_PL
dc.typeKsiążkapl_PL

Files

Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Loading...
Thumbnail Image
Name:
Sobkowiak_9788394739874.pdf
Size:
1.99 MB
Format:
Adobe Portable Document Format
License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
license.txt
Size:
1.47 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego