Ceramika kamionkowa z Poznania jako przejaw kultury jego mieszkańców od 2 poł. XIV do XVIII wieku

Abstract

W pracy zaprezentowano i poddano szczegółowej analizie 950 fragmentów naczyń kamionkowych, datowanych od 2 poł. XIV do końca XVIII w., wyeksplorowanych na terenie Poznania. Pojedyncze importowane pojemniki w stolicy Wielkopolski pojawiły się w 2 poł. XIV w. Kamionka w stolicy Wielkopolski najprawdopodobniej nie była przedmiotem zorganizowanego handlu, ponieważ jej udział w stłuczce naczyniowej wynosi mnij niż 1%. Okazy przypisano 17 ośrodkom i regionom produkcyjnym oraz kategoriom. Zbiór zdominowały naczynia średniowieczne z Waldenburga i nowożytne z Trzebiela, dość duży udział stanowią też ułamki kamionki łużyckiej i bolesławieckiej. Obecność naczyń z konkretnych ośrodków garncarskich w stolicy Wielkopolski potwierdza kontakty z miastami niemieckimi, śląskimi i pomorskimi, w których produkowano, użytkowano i dystrybuowano przedmioty kamionkowe. Rejestrowane w zbiorach pomorskich pojemniki z Siegburga w Poznaniu zastępowały okazy wyprodukowane w Waldenburgu, które na obszarze Polski rejestruje się od 2 poł. XIV w. W XV w. występują cylindryczne kubki/pucharki grupy Falkego. W czasach nowożytnych dystrybuowane w obrębie morskich kompanii handlowych wyroby z Westerwaldu w Poznaniu zastąpiły egzemplarze z Trzebiela. Upowszechnienie spożywania kawy i herbaty wpłynęło na asortyment naczyń kamionkowych. W Poznaniu do tego typu celów popularne stały się naczynia z Bolesławca.

The article presents 950 pieces of stoneware vessels that were analyzed in detail and dated back to the 2nd half of the 14th c. to the 18th c. The fragments were explored in the area of Poznan. Individual imported containers appeared in the capital of Greater Poland region in the 2nd half of the 14th c. Most probably stoneware in the capital of Greater Poland was not the subject of organized trade as its percentage in broken pottery amounts to less than 1%. The specimens were attributed to 17 production centres and regions as well as to categories. Medieval vessels from Waldenburg and the modern ones from Trzebiel prevailed in the collection. Quite high percentage was also constituted by pieces of Lusatian and Bunzlauer ware. Appearance of vessels from specific pottery centres in the capital of Greater Poland proves its contacts with German, Silesian and Pomeranian towns where stoneware artefacts were manufactured, used and distributed. Recorded in the Pomeranian collections containers from Siegburg in Poznan were replaced with specimens produced in Waldenburg, recorded in Poland from the 2nd half of the 14th c. In the 15th c. cylindrical mugs/cups of the Falke-group stoneware occur. In modern times ware from Westerwald distributed within the sea trading companies in Poznan were replaced with the articles from Trzebiel. Popularization of drinking coffee and tea influenced the range of stoneware. For this kind of purpose the Bunzlauer vessels became widespread in Poznan.