Profilaktyka lęku przed matematyką. Eksperyment pedagogiczny
Loading...
Date
2024
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Math anxiety prevention. The pedagogical experiment
Abstract
Tematem niniejszej rozprawy doktorskiej jest lęk matematyczny który został opisany z trzech perspektyw: biologicznej (neuronalnej), psychologicznej (emocjonalnej) i społecznej (kulturowej). Fobia matematyczna może mieć duży wpływ na wybory życiowe, w tym edukacyjne i zawodowe. Jest to argument za koniecznością wprowadzenia do edukacji powszechnej profilaktyki rozwoju fobii matematycznej. Dlatego w ramach niniejszej pracy doktorskiej przeprowadzono eksperyment pedagogiczny mający na celu taką profilaktykę. Ów eksperyment realizowano w jednej ze szkół podstawowych w Poznaniu, wśród dzieci w wieku 6-7 lat (w badaniu brały udział dwie klasy, trzecia była grupą kontrolną). Badanie polegało na rozwiązywaniu codziennych zadań wspierających rozwój kompetencji matematycznych, wyobraźni przestrzennej, kształtowaniu logicznego myślenia, wspomagania skupienia uwagi i pamięci roboczej. Wyniki eksperymentu nie są jednoznaczne, jednak można go powtórzyć na większej próbie badanych i ulepszyć w przyszłości. W pierwszym rozdziale rozprawy autorka definiuje lęk w ujęciu kulturowym, traktując fobię matematyczną jako jeden z typów fobii występujących w społeczeństwie. Następnie przechodzi do ogólnych uwag dotyczących lęku przed matematyką, podkreślając jego skomplikowaną etiologię. W tym rozdziale szczegółowo opisano biologiczne konotacje lęku matematycznego, zwrócono uwagę na niektóre badania z zakresu neuronauki, które opisują m.in. funkcje liczenia czy funkcjonowanie obszarów mózgu związanych z matematyką, np. efekt przenoszenia lub związane z fobią matematyczną zmiany w ciele migdałowatym. Opisano również związek pomiędzy wykonywaniem operacji matematycznych a pamięcią roboczą, efekt SNARC i Mentalną Linię Liczbową nie tylko w kontekście neuronowym, ale także kulturowym. W pierwszym rozdziale autorka zwraca także uwagę na związek lęku przed matematyką z motywacją oraz na stereotypy dotyczące matematyki i nauk ścisłych w ogóle, nie zapominając o wnioskach dotyczących ich konsekwencji. Rozdział pierwszy kończy podrozdział poświęcony językowi matematyki, ze szczególnym uwzględnieniem metafor i reprezentacji liczbowych. Rozdział drugi to autorska teoria przedstawiająca język matematyki jako jedną z gier językowych (co stanowi bezpośrednie nawiązanie do filozofii Ludwiga Wittgensteina). Rozdział ten stanowi filozoficzne uzasadnienie eksperymentu przeprowadzonego w ramach pracy doktorskiej. Autorka zadaje trzy ważne pytania: Jak liczby/liczby łączą się ze słowami? Jak matematyka łączy się ze światem? Jaki jest status ontologiczny bytów matematycznych? Rozdział drugi skupia się także na komunikacji zwierząt, rekonstrukcji psychogenezy języka przez Willarda Van Ormana Quine’a oraz zagadnieniach z zakresu neurolingwistyki. W tym rozdziale rozwijany jest także wątek metafor, który został poruszony w rozdziale pierwszym. Rozdział trzeci zawiera opis eksperymentalnego projektu badawczego. Szczegółowo opisano m.in. plan badań, metodologię eksperymentu. Ponadto w rozdziale tym opisano całą ścieżkę edukacyjną, uzasadniając merytorycznie jej sens. Ostatni (czwarty) rozdział pracy doktorskiej poświęcony jest analizie wyników badań. Analizie poddano wszystkie kwestionariusze, które uczestnicy i ich rodzice wypełnili w trakcie eksperymentu. Autorka uzasadnia także wybór kilku uczestników, których pracom przyjrzała się bliżej. Po analizie autorka dokonuje metaanalizy przebiegu eksperymentu, krytycznie oceniając niektóre jego elementy. Podkreśla także wartość edukacyjną zadań, które rozwiązywali uczestnicy badania oraz potencjał rozwinięcia realizowanych pomysłów w szerszej perspektywie, jako elementu szkolnej i przedszkolnej edukacji matematycznej. Sprawdzając założenia, autorka wprowadziła tymczasowy projekt edukacyjny w grupie dzieci w wieku przedszkolnym w wieku 3-4 lat. Pozytywną opinię na temat przebiegu projektu wyrazili nauczyciele uczący w tej grupie oraz wicedyrektorka placówki.
The topic of this doctoral dissertation is the mathematical anxiety that has remaineddescribed from three perspectives: biological (neuronal), psychological(emotional) and social (cultural). Math phobia can have a major impact on life choices, including educational and professional. This is an argument for the need to introduce universal prevention of the development of mathematics phobia into education. Therefore, as part of this doctoral thesis, a pedagogical experiment aimed at such prevention was conducted. This experiment was carried out in one of the primary schools in Poznań, among children aged 6-7 (two classes participated in the study, the thirdwas the control group). The study involved solving everyday tasks supporting the development of mathematical competences, spatial imagination, shaping logical thinking, supporting attention and working memory. The results of the experiment are not clear, but it can be repeated on a larger sample of subjects and improved in the future.In the first chapter of the dissertation, the author defines fear from a cultural perspective,treating math phobia as one of the types of phobias that occurin society. She then moves on to general remarks regarding mathematics anxiety, emphasizing its complicated etiology. This chapter describes in detail the biological connotations of math anxiety and highlights some neuroscience research that describes, among others: counting functions or the functioning of brain areas related to mathematics, e.g. the transfer effect or changes in the amygdala related to math phobia. The relationship between performing mathematical operations and working memory, the SNARC effect, has also been describedand the Mental Number Line not only in a neural context, but also in a cultural context. In the first chapter, the author also draws attention to the relationship between fear of mathematics and motivation, and to stereotypes regarding mathematics and science in general, not forgetting the conclusions regarding their consequences. The first chapter ends with a subchapter devoted to the language of mathematics, with particular emphasis on metaphors and numerical representations.The second chapter is the author's theory presenting the language of mathematics as one of the language games (which is a direct reference to Ludwig's philosophy Wittgenstein). This chapter provides a philosophical justification for the experiment conducted as part of the doctoral thesis. The author asks three important questions: How do numbers/numbers connect to words?
How does mathematics connect to the world? What is the ontological status of mathematical entities? Chapter two also focuses on animal communication and reconstruction psychogenesis of language by Willard Van Orman Quine and issues in the field of neurolinguistics. This chapter also develops the theme metaphors, which was touched upon in the first chapter.Chapter three describes the experimental research design.Described in detail, among others: research plan, experiment methodology. Moreover, this chapter describes the entire educational path, substantively justifying its meaning. The last (fourth) chapter of the doctoral thesis is devoted to the analysis of the results research. All questionnaires that participants and their parents completed during the experiment were analyzed. The author also justifies the selection of several participants whose works she took a closer look at. After the analysis, the author performs a meta-analysis of the experiment, critically assessing some of its elements. It also emphasizes the educational value of the tasks solved by the study participants and the potential to develop the implemented ideas in a broader perspective, as an element of school and preschool mathematics education. Checking the assumptions, the author introducedtemporary educational project in a group of preschool children aged 3-4. Positive opinions on the course of the project were expressed by teachers,vice-pricipal.
Description
Wydział Studiów Edukacyjnych
Sponsor
Keywords
lęk przed matematyką, fobia matematyczna, profilaktyka lęku przed matematyką, eksperyment pedagogiczny, edukacja matematyczna, math anxiety, math phobia, prevention of math anxiety, pedagogical experiment, mathematics education