Międzypokoleniowe relacje młodzieży z rodzicami. Wybrane konteksty edukacyjne

Abstract

Relacje międzygeneracyjne są specyficzną formą relacji międzyludzkich, ponieważ stanowią ważny obszar w procesie zrozumienia rodziny jako podstawowej komórki społecznej, ale są również efektem zależności pomiędzy członkami rodziny, którzy konstruują tożsamość jednostki. Okres dorastania jest tym momentem w życiu młodego człowieka, w którym integruje on dotychczasową wiedzę zdobytą w rodzinie, by nadać jej status ważnej w procesie kształtowania swojej tożsamości. Relacje, które zostają zapoczątkowane w rodzinie poprzez więzi, w przyszłości mogą również zaowocować udanymi związkami z innymi ludzi. Okres dorastania stanowi poligon doświadczalny dla młodych osób i egzamin dla rodziców. Odwieczny problem pojawiający się na gruncie nauk humanistycznych i przyrodniczych, który próbuje rozwikłać zagadkę ważności doświadczenia nad genami, w okresie dorastania młodych osób w rodzinie ukazuje całą swoją specyfikę. Rodzina jest ważna w procesie wychowania, to ona w dużej mierze kształtuje byt młodego człowieka, wprowadza go w życie dorosłe i samodzielne. Oddziaływania zewnętrzne są istotne, ale wynikają one również ze specyfiki genetycznie uwarunkowanych predyspozycji behawioralnych wszystkich członków rodziny. Każda relacja rodzina jest wyjątkowa, jedyna w swoim rodzaju, powstała na zasadzie powielania wielu wzorców genetycznie uwarunkowanych predyspozycji jednostek. Właśnie te wyjątkowe konfiguracje tworzą układ jedynych w swoim rodzaju zależności i relacji. Relacji, które zachodzą między pokoleniami, czyli między osobami urodzonymi w tej samej rodzinie, w innej przestrzeni historycznej, tworząc specyficzną i jedyną w swoim rodzaju relację między rodzicami a dziećmi. Współczesne pokolenie młodych osób, żyjących w czasach globalnej manifestacji swojej odmienności, wnosi w swoje życie nowe, nie zawsze uprawomocnione sposoby podkreślania własnego jestestwa w otaczającym ich świecie – świecie, który prowokuje ekstrawagancję, prosi o zmianę i wymaga bycia indywidualistą, jednocześnie potrafiącym dostosować się do wymagań korporacyjnych. W takiej rzeczywistości partycypuje globalny nastolatek zawieszony w próżni wartości przyjaźni, w odrętwieniu wobec swoich potrzeb, osamotniony w walce o samego siebie, bez narzędzi niezbędnych do określenia celu swojego bytu. Z jednej strony błagający o zauważenie w świecie pełnym sprzecznych ideałów, a z drugiej strony walczący o możliwość zaistnienia w grupie rówieśniczej, bez której nastolatek nie może zaistnieć jako pokolenie, jako wspólnota. Publikacja stanowi próbe ukazania relacji międzygeneracyjnych w rożnych obszarach funkcjonowania młodzieży i rodziców. Poszczególni autorzy artykułów wskazują na takie problemy jak: relacje międzygeneracyjne, porozumienie w rodzinie, osiąganie autonomii w rodzinie, trudności w zrozumieniu adolescenta, zagadnienia związane z "porozumieniem bez przemocy", jakość relacji międzygeneracyjnych, rodzice i młodzież w wirtualnej przestrzeni, relacje rodzinne jako czynniki determinujące wybór zawodu, czy socjalizacja rodzajowa dziewcząt w kontekście relacji z rodzicami.