Kanonistyczne uzasadnienie swobody umów w zachodniej tradycji prawnej
Loading...
Date
2019
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Canonistic Justification of Freedom of Contract in the Western Legal Tradition
Abstract
Średniowieczni kanoniści jako pierwsi w ramach zachodniej tradycji prawnej zaproponowali w prawie umów rozwiązania odpowiadające współczesnemu modelowi swobody umów. Dla poparcia swojej koncepcji wykorzystali trzy argumenty: pierwszy oparty na autorytecie dostępnych dla nich źródeł prawa, drugi nakazujący przestrzeganie umów w związku z grzechem wynikającym ze złamania danego słowa, trzeci wiążący się z rolą umów w utrzymywaniu pokoju społecznego. Argumentacja średniowiecznej nauki prawa kanonicznego spotkała się z różnym odbiorem w okresie nowożytnym. Niektóre nurty ją przejęły (kanonistyka, druga scholastyka), inne odrzuciły (humanizm prawniczy), dla niektórych stanowiła tylko użyteczny przykład (jurysprudencja holenderska, usus modernus Pandectarum), a do innych była podobna funkcjonalnie (szkoła prawa natury). W wyniku powstania na przełomie XVIII i XIX w. ogólnej teorii umów, która zakłada swobodę umów, w tradycji civil law straciło znaczenie pytanie o wiążącą moc umów. Odpowiedzi na nie można szukać korzystając z zapomnianego dorobku kanonistyki średniowiecznej lub z anglosaskich teorii kontraktu. W obu tych źródłach można znaleźć podobne argumenty, które mogą być użyteczne dla dyskusji wokół prawa skodyfikowanego jako pomoc w poszukiwaniu rozwiązań aktualnych problemów w określaniu granic swobody umów poza dogmatyką prawa.
Medieval canonists were the first in the Western legal tradition to offer in contract law the solutions close to modern freedom of contract. To support their claim they developed three arguments. The first one was founded on the authority of the available sources, the second arose from the prohibition of lying to avoid the sin, the third was founded on the perception of agreements as a useful tool for maintaining social peace. The canonistic argumentation faced mixed reception in the modern age. Some legal schools of this period accepted it (canon law jurisprudence, late scolasticism), some declined it (legal humanism), for others it served only as a useful example (Dutch jurisprudence, usus modernus Pandectarum) and it resembled still others in function (law of nature). At the turn of 18th and 19th centuries there emerged a general contract theory which assumed freedom of contract. As a result the question of the binding force of contract lost its significance in the civil law tradition. The answers to this question may be found in the forgotten medieval canon law jurisprudence or in contemporary discussion on contract theory in common law. Both of these convey similar arguments. Today it may be of high value in the face of freedom of contract crisis to reach for justification of contracts broader than positive law dogmatics.
Medieval canonists were the first in the Western legal tradition to offer in contract law the solutions close to modern freedom of contract. To support their claim they developed three arguments. The first one was founded on the authority of the available sources, the second arose from the prohibition of lying to avoid the sin, the third was founded on the perception of agreements as a useful tool for maintaining social peace. The canonistic argumentation faced mixed reception in the modern age. Some legal schools of this period accepted it (canon law jurisprudence, late scolasticism), some declined it (legal humanism), for others it served only as a useful example (Dutch jurisprudence, usus modernus Pandectarum) and it resembled still others in function (law of nature). At the turn of 18th and 19th centuries there emerged a general contract theory which assumed freedom of contract. As a result the question of the binding force of contract lost its significance in the civil law tradition. The answers to this question may be found in the forgotten medieval canon law jurisprudence or in contemporary discussion on contract theory in common law. Both of these convey similar arguments. Today it may be of high value in the face of freedom of contract crisis to reach for justification of contracts broader than positive law dogmatics.
Description
Wydział Prawa i Administracji
Sponsor
Keywords
swoboda umów, freedom of contract, prawo umów, contract law, prawo kanoniczne, canon law, teoria umów, contract theory