Przypadek pewnego tekstu czyli Ornament i zbrodnia Adolfa Loosa w dyskursie architektonicznym w latach 1910-1975
| dc.contributor.advisor | Żuchowski, Tadeusz J. Promotor | |
| dc.contributor.author | Gryska, Agnieszka | |
| dc.date.accessioned | 2015-02-06T16:04:25Z | |
| dc.date.available | 2015-02-06T16:04:25Z | |
| dc.date.issued | 2015-02-06 | |
| dc.description | Wydział Historyczny: Instytut Historii Sztuki | pl_PL |
| dc.description.abstract | Przedmiotem pracy jest fenomen tekstu wiedeńskiego architekta Adolfa Loosa „Ornament I zbrodnia” interpretowany jako jeden z mitów kultury nowoczesnej. Manifest wiedeńskiego architekta, uznawany jest powszechnie za tekst szczególnie znaczący dla kształtowania się ideologii i estetyki architektury modernistycznej. Artykuł Loosa od początku drugiej dekady XX wieku, przywoływany zatem bywał nader często zarówno przez zwolenników funkcjonalnego puryzmu, jak i ich przeciwników. Był on także istotną lekturą w dyskusjach nie związanych bezpośrednio z zagadnieniami architektonicznymi, obejmującymi szeroko pojętą sferę kultury. Sposób formułowania owych nawiązań charakteryzuje duża rozbieżność interpretacji, różnorodność kontekstów i sposobów wykorzystania. W skrajnych przypadkach odwołania do manifestu Loosa formułowano w sposób chybiony, bez zrozumienia, lub nawet - zdawałoby się - znajomości jego treści, z biegiem lat tezy w nim zawarte przeinaczano lub przeformułowywano – począł funkcjonować jako byt niezależny, symbol estetyki modernistycznej. Celem dysertacji było odczytanie procesu, który stopniowo powodował obudowanie tekstu „Ornament i zbrodnia” warstwą znaczeniową wtórną w relacji do pierwotnego signifié. Formułowane w odczycie postulaty schodzą w niej na dalszy plan w stosunku do rewolucyjnej dla architektury modernistycznej roli, jaką się mu przypisuje: jako stanowiącego pierwszy przejaw „myślenia protomodernistycznego” czy też „stanowiącego inspirację dla modernizmu międzynarodowego”, a wreszcie którego znaczenie zredukowane i fałszowane bywało do nazywania ornamentu zbrodnią. Osi, jaką stanowi interpretacja samego tekstu, podporządkowane zostały kolejne części pracy. Ich celem będzie wytyczenie za pomocą analizy relacji intertekstualnych, w tym ścieżek: bezpośredniej (w której analizowane nawiązania dotyczą pierwszej warstwy znaczeniowej - samego manifestu, oraz sytuacji jego ogłoszenia; w tym miejscu wykorzystane zostaną m.in. teksty krytyczne publikowane w periodykach wiedeńskich) a następnie zapośredniczonej recepcji tekstu (od momentu jego wygłoszenia w pierwszej dekadzie wieku XX, aż po ostatnią ćwierć stulecia – rok 1975, kiedy to pod prowokacyjnym tytułem „Ornament is no Crime” opublikowany został artykuł angielskiego historyka i krytyka architektury Josepha Rykwerta). Wielowymiarowość i dynamiczna natura zakreślonego w ten sposób dyskursu nie pozwoliły objąć go za pomocą modelu linearnych zależności, dlatego analizowane teksty uporządkowane zostaną w grupy na podstawie charakteru i bliskości ich powiązania z manifestem Loosa. | pl_PL |
| dc.description.abstract | Without doubt “Ornament and crime” by Adolf Loos is one of the main writings that contributed substantially to the shape of modernist aesthetics. Architect’s essay has been most commonly read through the avant-garde prism; thus, the essay acquired a role, arguably too profound, of the vanguard of the widespread architectural purism, a sign of a functionalist approach to design (represented for instance by Le Corbusier, an architect a generation younger than Loos). The aim of dissertation this presentation is an attempt to interpret the process of shaping the content of the Austrian architect’s essay and its changing role assigned to it by the author in response to the evolution of the dominant aesthetic tendencies in art. The last part of work presents two paths of „Ornament and Crime” reception In architectural discourse: faithfull to the role determined by its author and independent from it. | pl_PL |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10593/12688 | |
| dc.language.iso | pl | pl_PL |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/restrictedAccess | pl_PL |
| dc.subject | ornament | pl_PL |
| dc.subject | modernizm | pl_PL |
| dc.subject | architektura | pl_PL |
| dc.subject | architecture | pl_PL |
| dc.subject | estetyka | pl_PL |
| dc.subject | aesthetics | pl_PL |
| dc.subject | dyskusja | pl_PL |
| dc.subject | discourse | pl_PL |
| dc.title | Przypadek pewnego tekstu czyli Ornament i zbrodnia Adolfa Loosa w dyskursie architektonicznym w latach 1910-1975 | pl_PL |
| dc.title.alternative | The Case of certain text or Adolf Loos’s Ornament and Crime in architectural discourse between 1910 and 1975 | pl_PL |
| dc.type | Dysertacja | pl_PL |