Przetrwałe zaburzenia wymowy a integracja szkolna i osiągnięcia szkolne uczniów kończących etap edukacji wczesnoszkolnej
| dc.contributor.advisor | Chrzanowska, Iwona. Promotor | |
| dc.contributor.author | Trębacz-Ritter, Agata | |
| dc.date.accessioned | 2023-09-18T10:36:54Z | |
| dc.date.available | 2023-09-18T10:36:54Z | |
| dc.date.issued | 2023 | |
| dc.description | Wydział Studiów Edukacyjnych | |
| dc.description.abstract | Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość modyfikuje warunki dla szeroko rozumianego rozwoju mowy, w tym dla rozwoju artykulacji, prowadząc w konsekwencji do wzrostu liczby dzieci wymagających wsparcia logopedy na różnych etapach życia, już od okresu niemowlęcego. Chociaż przyjmuje się, że rozwój systemu fonetyczno-fonologicznego języka polskiego powinien zakończyć się u progu przejścia na etap edukacji wczesnoszkolnej, czyli ok. 7. roku życia, to jednoczesne próby szacowania skali występowania zaburzeń wymowy sugerują, że mogą one dotyczyć nawet 47% uczniów w wieku 7-9 lat. W niniejszej pracy zasugerowano, aby na kształt dwóch pojęć ang. persistent speech sound disorder i ang. residual speech errors, utrzymujące się powyżej granicy rozwoju systemu fonetyczno-fonologicznego zaburzenia realizacji dźwięków mowy nazywać przetrwałymi. Badania pokazują, że uczniowie z przetrwałymi zaburzeniami wymowy w większym stopniu niż rówieśnicy o normatywnym przebiegu rozwoju inwentarza fonemów narażeni są na obniżenie osiągnięć, szczególnie w obszarze umiejętności czytania i pisania czy relacji rówieśniczych. Z drugiej jednak strony podkreśla się, że charakter i skala ewentualnego ryzyka niepowodzeń szkolnych mogą różnić się u poszczególnych uczniów, w zależności od uwarunkowań indywidualnych, obejmujących m.in. podłoże zaburzenia wymowy czy uwarunkowań środowiskowych, związanych m.in. ze statusem socjoekonomicznym rodziny. Z tego powodu nadrzędnym celem zrealizowanych badań było rozpoznanie poziomu osiągnięć szkolnych i integracji szkolnej 18 uczniów kończących etap edukacji wczesnoszkolnej w trzech dopełniających się perspektywach: uczniów, ich rodziców i nauczycieli. W badaniu zjawiska wykorzystano metody badań charakterystyczne dla dwóch odmiennych paradygmatów: pomiar osiągnięć szkolnych (Testy Osiągnięć Szkolnych TOS3) i integracji szkolnej (Kwestionariusz Integracji Uczniów KIU), rozpoznanie samooceny uczuć ucznia w sytuacji mówienia w różnych kontekstach (kwestionariusz obrazkowy SPAA-C) i wywiad swobodny ukierunkowany. Zastosowanie modelu badań mieszanych ze strategią zbiorowego (równoległego) studium przypadku, utworzonego w oparciu o kryterium maksymalnego zróżnicowania przypadków, umożliwiło podjęcie próby lepszego rozumienia heterogeniczności grupy badanych dzieci. Chociaż każdy z badanych przypadków był rozpatrywany indywidualnie w ramach opisu profilu funkcjonowania ucznia, to podjęta próba analizy przekrojowej zgromadzonego materiału empirycznego umożliwiła rozpoznanie pewnych ogólnych tendencji, które mogą stanowić punkt wyjścia do dalszej eksploracji pola problemowego i projektowania innych badań naukowych np. w paradygmacie nomotetycznym. Implementacja modelu edukacji wysokiej jakości dla wszystkich kształtuje przestrzeń dla wsparcia wszystkich uczniów, w tym uczniów z zaburzeniami wymowy, a szkolna ocena funkcjonalna, którą cechuje przede wszystkim wielokontekstowość, prognostyczność i ciągłość umożliwia projektowanie rozwiązań dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb i możliwości. W oparciu o zebrane dane można sądzić, że oprócz dobrze zaplanowanej terapii logopedycznej niezbędne jest więc rozpoznanie funkcji, jaką w życiu uczniów mogą pełnić utrzymujące się problemy w produkcji dźwięków mowy, aby zapewniać odpowiedni poziom ukierunkowanego wsparcia w warunkach szkolnych. A large number of children who need school-based speech-language pathologists' support is a growing problem in a school environment. Polish researchers estimate the prevalence of speech sound disorder up to 47% among primary school students aged 7-9 yr. Those children may be at greater risk of educational failures, namely literacy, mathematics, or peer relationships relative to their peers with typical speech. However, nature and the extent of this possible risk can vary significantly from one child to another, depending on the individual and environmental conditions. The present thesis aimed to explore the school integration and academic achievement of 18 third-grade primary school students with speech sound disorders from three complementary perspectives: 1. children, 2. parents, 3. teachers. Applying a mixed methods design with a collective case study strategy helped better understand the children's heterogeneity at different levels. Although each case was primarily considered individually, the cross-case analysis identified some overall tendencies applicable to children who participated in the study. Those subjects with higher academic achievements were more likely to have an articulation disorder without a significant deficit in phonological processing. In turn, those with a distinct phonological deficit were characterized with lower educational achievements. However, most of children felt well-integrated with their peers, which might be partially explained by the teachers’ supportive attitude or by the observed general diversity among children in the classroom. The overall research results may support the need for a continuous functional assessment of all children with speech sound disorders according to their individual, diverse needs and abilities. It seems that apart from well-planned speech therapy, it is essential to recognize the role that persistent problems in speech production may play in children's school life, to ensure appropriate support on time. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/10593/27375 | |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.subject | wady wymowy | |
| dc.subject | edukacja wczesnoszkolna | |
| dc.subject | relacje rówieśnicze | |
| dc.subject | logopedia | |
| dc.subject | diagnoza funkcjonalna | |
| dc.subject | persistent speech sound disorder | |
| dc.subject | residual speech errors | |
| dc.subject | primary school | |
| dc.subject | peer relationships | |
| dc.subject | functional assessment | |
| dc.title | Przetrwałe zaburzenia wymowy a integracja szkolna i osiągnięcia szkolne uczniów kończących etap edukacji wczesnoszkolnej | |
| dc.title.alternative | Speech sound disorders and their importance for educational performance and school integration of the third-grade primary school students | |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis |