„Roma aeterna”. Rzymska mitologia urbanistyczna

Abstract

Rozprawa stanowi próbę odkrycia i zanalizowania wątków związanych ze swoistą mitologizacją Miasta w rzymskiej literaturze, zwłaszcza poezji. Znaczący, jeśli nie najważniejszy, nurt kultury rzymskiej można postrzegać jako dzieje olbrzymiego wysiłku, zmierzającego do nadania mitycznego wymiaru wydarzeniom historycznym i historycznego kształtu opowieściom mitycznym; proces ten uznawano niekiedy za najbardziej charakterystyczną cechę rzymskiej mentalności. Centralne miejsce w tej mityczno-historycznej narracji zajmuje swoista mitologia Miasta. Na mitologię ową składała się m.in. wiara w wieczność Rzymu, skłonność do utożsamiania Miasta z całym światem, specyficzna „mistyka granicy”, czy wreszcie koncepcja Rzymu jako miasta „przenośnego”, które może się znajdować gdzie indziej niż topograficzny Rzym. Sposób rozumienia przez autora rzymskiej mitologii ma związek z dyskusją na temat istnienia, nieistnienia, bądź sposobu istnienia rzymskich mitów, dyskusją, która z największą intensywnością toczyła się na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Jej owocem były nowe syntezy tematów związanych z rzymską mitologią, ale także pewne ustalenia teoretyczne, które do tej pory nie zostały w pełni wykorzystane, a stały się inspiracją w powstaniu książki.

The purpose of the book is to examine the relationship between the city of Rome, myth and Roman literature (particularly poetry) taking as a point of departure the ongoing debate about the status of Roman mythology. As a pendant to this debate I propose to look into the matter of the specific mythology referring to the beginnings, biography and topography of the city embedded in Roman poetry. Several elements of this urbanistic mythology are subsequently analysed, most of all the foundation myth of Rome, myth of the city’s borderline, death of the city and its rebirth. In the last part of the book, entitled Terminus, a brief survey is taken of the afterlife of Roman urbanistic myth in the late antique, medieval and modern culture.