Medialne zapośredniczenie literatury w twórczości filmowej Ante Babai

Abstract

Przedmiotem badań prezentowanych w dysertacji jest twórczość filmowa Ante Babai (1927-2010), jednego z wybitnych przedstawicieli chorwackiego kina autorskiego. Podstawę pracy stanowią analizy czterech pełnometrażowych filmów fabularnych: Carevo novo ruho [1961; Nowe szaty cesarza], Breza [1967; Brzoza], Mirisi, zlato i tamjan [1971; Mirra, kadzidło i złoto], Izgubljeni zavičaj [1980; Już nie u siebie]. Wskazane tytuły rozpatrywane są nie tylko jako oryginalne dzieła filmowe, zajmujące istotne miejsce w autorskim dorobku artystycznym, ale również utwory o szczególnym charakterze, będące adaptacjami tekstów literackich (Hansa Christiana Andersena, Slavka Kolara, Slobodana Novaka). Wprowadzenie w problematykę pracy stanowi przekrojowe przedstawienie badanej filmografii, od debiutu w 1955 roku do ostatniego tytułu zrealizowanego w roku 2007. Analiza uwzględnia również krótkometrażowe dzieła filmowe – dokumentalne oraz fabularne, niejednokrotnie inspirowane utworami literackimi rodzimych autorów. Przyjęta w analityczno-interpretacyjnym opisie wskazanych tytułów perspektywa badawcza opiera się na wybranych propozycjach teoretycznego ujęcia adaptacji, rozumianej zarówno jako proces przystosowywania uobecnionej w jednym medium opowieści do cechującego się inną specyfiką nowego medium, jak też rezultat medialnego transferu w postaci autonomicznego dzieła filmowego.

The subject of the research presented in the dissertation is the film work of Ante Babaja (1927-2010), one of the most outstanding directors of Croatian cinematography. The work is based on analyzes of four full-length fictional films: Carevo novo ruho [1961; The Emperor's New Clothes], Breza [1967; The Birch Tree], Mirisi, zlato i tamjan [1971; Gold, Frankincense and Myrrh], Izgubljeni zavičaj [1980; Lost Homeland]. The indicated titles are considered not only as original film works, occupying an important place in the author's artistic output, but also works of a special character, being adaptations of literary texts (of Hans Christian Andersen, Slavko Kolar, Slobodan Novak). The introduction to the dissertation is a cross-sectional presentation of Babaja’s output, from the debut in 1955 to the last title made in 2007. The analysis also includes short movies, both fictional, often inspired by literary works by Croatian authors, as well as documentaries. The research perspective of the analytical and interpretative description of the indicated titles is based on selected propositions of the theoretical approach to film adaptation, understood both as the process of adapting a story presented in one medium to a new medium (characterized by a different specificity), as well as the result of media transfer in the form of an autonomous film work.