W stronę estetyki egzystencji: Michel Foucault
| dc.contributor.author | Kwiek, Marek | |
| dc.date.accessioned | 2014-04-09T08:46:51Z | |
| dc.date.available | 2014-04-09T08:46:51Z | |
| dc.date.issued | 1999 | |
| dc.description.abstract | „Dziś jego postawa zapiera dech. Dać żyjącym exempla...”, powiada Paul Veyne w eseju Ostatni Foucault i jego moralność, i powiada tak o Foucault, ale gdy się nad tym zastanowić, w tradycji filozoficznej można odnaleźć cały ciąg postaci, które w pewnych okresach życia pragnęły jednego - właśnie chciały „dać żyjącym exempla”. Takim przykładem wśród jeszcze nie piszących filozofów mógłby być Sokrates. Tacy byli cynicy, a zwłaszcza bodaj najgłośniejszy z nich, Diogenes. Tacy wreszcie byli i stary Kant, i stary Nietzsche. Ich życie i ostatnie dzieła to często swoiste podręczniki życia, jednak nie tyle zobowiązujące powszechnością i obiektywnością wypowiadanych twierdzeń, co raczej przekonujące subiektywnością i jednostkowością przykładu. Każdy z nich, na swój sposób, dawał przykład jako filozof. Filozofował, dając przykład — swoim życiem, swoim dziełem. Czasami i jednym, i drugim. Istnieje grono filozofów, których życie było niezwykle blisko związane z działalnością filozoficzną, u których często trudno oddzielić filozofię od życia, u których konstytuuje się (Foucaulta) „ethos, filozoficzny sposób życia.” Sokrates, który nie ucieka przed sądem, choć może, i nie unika śmierci, choć może; Diogenes, kochany przez Ateńczyków skandalista, o którym Żywoty i poglądy słynnych filozofów powiadają, że „w byle jakim miejscu załatwiał wszystkie swoje sprawy”; Kant, który przez całe życie wstaje dokładnie o 4:55 na hasło swojego sługi, Lampego, Es ist Zeit, Herr Professor! i którego przechadzki po Królewcu mogą zastępować wskazania zegara; Nietzsche kończący w Turynie Ecce homo, jakby w przewidywaniu zbliżającej się katastrofy; i wreszcie umierający na AIDS i gorączkowo poprawiający na szpitalnym łóżku ostatnie dwa tomy Historii seksualności Michel Foucault (pytanie o splot jego własnego życia z ostatnim fragmentem jego dzieła jest pytaniem niezwykle trudnym, a odpowiedzi nie są jednoznaczne). Można by powiedzieć, iż każdy z nich pragnął wzmocnić swoją filozofię przykładem swojego życia. Asceza Kanta jest przecież nieodłączna od jego etyki, „troska o siebie” Foucaulta jest nieodłączna od jego „estetyki egzystencji”, śmierć Sokratesa i Nietzschego odejście od świadomego życia jedynie wzmacniają moc ich filozoficznych i etycznych wyborów (można by wręcz zastanawiać się, co stałoby się z Sokratesa „przykładem”, gdyby zdecydował się na ucieczkę z Aten, podobnie z myślą Nietzschego, gdyby, jak Hegel pod koniec życia, jedynie grał w karty...). Kant w trzeciej części Sporu fakultetów, Nietzsche w Ecce homo, Foucault w ostatnich częściach Historii seksualności (i pracach ją dopełniających), poza wszystkim innym, dają siebie za przykład: nie tyle od razu i po prostu wart naśladowania, lecz właśnie na początek jedynie wart przemyślenia. Paradoksalnie, to właśnie w ostatniej pracy Kanta i ostatniej pracy Nietzschego ich życie splata się z dziełem w jeden węzeł, to książki pisane własną krwią (jak powiedziałby Bataille, uważny czytelnik Nietzschego), własnym życiem. | pl_PL |
| dc.identifier.citation | W: Marek Kwiek, Dylematy tożsamości. Wokół autowizerunku w powojennej myśli francuskiej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM, 1999, ss. 266-312. | pl_PL |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10593/10446 | |
| dc.language.iso | pl | pl_PL |
| dc.publisher | Wydawnictwo Naukowe IF UAM | pl_PL |
| dc.subject | Michel Foucault | pl_PL |
| dc.subject | estetyka egzystencji | pl_PL |
| dc.subject | troska o siebie | pl_PL |
| dc.subject | użytek z przyjemności | pl_PL |
| dc.subject | narodziny kliniki | pl_PL |
| dc.subject | nadzorować i karać | pl_PL |
| dc.subject | seksualność w dobie klasycyzmu | pl_PL |
| dc.subject | etyka jako estetyka | pl_PL |
| dc.subject | intelektualiści | pl_PL |
| dc.subject | filozofia francuska | pl_PL |
| dc.subject | Immanuel Kant | pl_PL |
| dc.subject | ontologia teraźniejszości | pl_PL |
| dc.subject | archeologia wiedzy | pl_PL |
| dc.subject | Nietzsche | pl_PL |
| dc.subject | francuski nietzscheanizm | pl_PL |
| dc.subject | spór fakultetów | pl_PL |
| dc.subject | Czym jest Oświecenie? | pl_PL |
| dc.subject | antropologia | pl_PL |
| dc.subject | ponowoczesność | pl_PL |
| dc.subject | etyka ponowoczesna | pl_PL |
| dc.subject | filozofia a życie | pl_PL |
| dc.subject | życie i dzieło | pl_PL |
| dc.subject | życie Foucaulta | pl_PL |
| dc.subject | życie Kanta | pl_PL |
| dc.subject | życie Nietzschego | pl_PL |
| dc.subject | ethos filozoficzny | pl_PL |
| dc.subject | asceza | pl_PL |
| dc.title | W stronę estetyki egzystencji: Michel Foucault | pl_PL |
| dc.type | Rozdział z książki | pl_PL |