Poznając innego: perspektywizm społeczny i jego znaczenie w etyce

Abstract

Artykuł rewiduje stworzoną przez Roberta L. Selmana teorię przyjmowania perspektyw przez umysł („perspektywizmu” społecznego w terminologii Hugh Rosena2) w kontekście koresponu- jących z nią tradycji, takich, jak fenomenologia i filozofia umysłu. Uwzględnia implikacje owej teorii w etyce. Przyjmowanie perspektyw to jedna ze zdolności poznawczych, rozwijających się w toku ontogenezy. Autorka broni koncepcji „autonomicznej współzależności”, która pozwala Selmanowi odróżnić interaktywność ludzkiego umysłu od zdolności formułowania niezależnych sądów przez podmiot moralny. Elastyczny, interaktywny umysł nie oznacza otwarcia na ekspansję innych; z kolei jego izolacja w formacie „egologicznym” nie chroniłaby przed taką ekspansją. Przeciwnie: jakość relacji międzyludzkich zależy od tego, jak postrzegamy i rozumiemy innych, uwzględniając owo intersubiektywne poznanie we własnym zachowaniu.