Orzeszkowa w świecie sztuki

Loading...
Thumbnail Image

Date

2013-11-05

Editor

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Title alternative

Orzeszkowa in the world of art

Abstract

Orzeszkowa w świecie sztuki to rozprawa o powinowactwie sztuki literackiej Orzeszkowej z plastyką, muzyką, teatrem, filmem. Dzięki osobistym staraniom pisarki i hojności mecenasów ilustrowali te utwory najwybitniejsi ówcześni artyści: Andriolli (Meir Ezofowicz,1879), Kamieński (Z różnych dróg), Stachiewicz (Bene nati), Kotarbiński (Mirtala). Jak się okazało, ilustracje Andriollego zaważyły później na ekranizacji Meira Ezofowicza (1911) w reżyserii Hertza i Sulnickiego. Natomiast niedocenione, nowatorskie pod względem artystycznym ilustracje Stachiewicza do Bene nati (1891) wymagają przypomnienia. Adaptacja sceniczna tego utworu autorstwa Sarneckiego pt. Harde dusze (1895) cieszyła się ogromnym powodzeniem i wieńczyła jubileusz 25-lecia pracy twórczej. Do dziś można oglądać przedstawienie na scenorysach H. Pillatiego. Analiza licznych ilustracji i adaptacji prozy daje podstawy, by mówić o rozmaitych stylach odbioru, jakie jej interpretatorzy proponowali czytelnikom: realistycznym (Meir… Andriollego), naturalistycznym (Z różnych dróg Kamieńskiego), alegorycznym (starożytność w Mirtali, motywy Grottgerowskie w Nad Niemnem Kuźmińskiego, 1987), symbolicznym (śmierć Franki w Upadłym Aniele, 1931). W filmach powojennych widoczne jest również „uwspółcześnienie” prozy Orzeszkowej, wpisywanie jej we współczesne konteksty interpretacyjne, jak psychoanaliza (w stylizowanym na dramat klasyczny Chamie Adamika z 1979 r.), czy nurt ojczyzn prywatnych (Nad Niemnem). Historia wydań i adaptacji utworów Orzeszkowej dowodzi, że nasza narodowa ikonografia, nasze wyobrażenia plastyczne, symbole i stereotypy zostały ukształtowane głównie przez Andriollego i Grottgera.
Orzeszkowa in the world of art is the book about the affinity of Orzeszkowa’s literary art to fine arts, music, theater and film. Her works were illustrated by the most prominent artists of that time Andriolli (Meir Ezofowicz, 1879), Kamieński (With different routes), Stachiewicz (Bene nati), Kotarbiński (Mirtala) - thanks to the writer’s personal efforts and the generosity of patrons. As it turned out, Andriolli’s illustrations influenced later on filming Meir Ezofowicz in 1911 directed by Hertz and Sulnicki. However, Stachiewicz’s illustrations to Bene nati (1891), underrated, but innovative in terms of artistic completion, require a reminder. Dramatization of that work by Sarnecki entitled The Arogant Souls (1895) was highly successful and crowned the 25th anniversary of Orzeszkowa’s creative work. To this day you can watch the show with Pilati’s storyboards. The analysis of numerous illustrations and the adaptation of prose afford grounds to speak about the various styles of reception that the interpreters have proposed to readers: realistic (Meir… Andriolli), naturalist (With different routes, Kamieński), allegorical (ancient times in Mirtala, Grottger’s themes in On the Banks of Niemen (Kuźmiński, 1987), symbolic (Franka’s death in The Fallen Angel, 1931). It is typed in contemporary contexts of interpretation, such as psychoanalysis (in The Cad stylized for a classic drama by Adamik, 1979), or the private homelands’ current (On the Banks of Niemen, Kuźmiński). The history of release and adaptation of Orzeszkowa’s works proves that our national iconography, our concept art, symbols and stereotypes were formed mainly Andriolli and Grottger.

Description

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej

Sponsor

Keywords

Twórczość Elizy Orzeszkowej, Orzeszkowa`s prose, Korespondencja sztuk, Correspondence of arts

Citation

Seria

ISBN

ISSN

DOI

Title Alternative

Rights Creative Commons

Creative Commons License

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego